هر از گاهی فراموش کردن یک کلمه، جاگذاشتن کلیدهای خانه یا به خاطر نیاوردن برخی مسیرها طبیعی است. این نوع از فراموشی ها با افزایش سن بیشتر هم می‌شوند. اما علت فراموشی ناگهانی و شدید (مثل این که نام بچه‌هایتان را به یاد نیاورید یا فراموش کنید کجا هستید) حتماً باید بررسی شود؛ چرا که فراموشی لحظه‌ای یا ناگهانی می‌تواند نشانه‌ی مشکلاتی جدی‌تر از آلزایمر یا زوال عقل باشد.

فراموشی چیست؟

اختلال از یاد بردن سریع یا به یاد نیاوردن امور را Forgetting (فراموشی) می­گویند که حافظه بلند مدت اطلاعات یا داده­هایش در این روند (یا در پی آن) از بین خواهند رفت یا تغییر پیدا می­کنند. فراموشی می­تواند هم همیشگی باشد و هم کوتاه مدت و علت های گوناگونی همانند افزایش سن دارد.

فراموشی را چگونه درمان کنیم؟

مختل بودن حافظه ویژگی اصلی اختلال فراموشی به شمار می­رود که منجر به کاهش کارایی شغلی افراد می­گردد. حافظه کوتاه مدت و حافظه اخیر در اختلال فراموشی اغلب دچار اختلال می­شوند در حالی که حافظه دور و حافظه فوری مختل نمی­شود.

اختلال فراموشی در بعضی بیماران بسیار شدید است به گونه­ای که در تشخیص و پیدا کردن زمان و مکان­ها با مشکل روبرو می­شوند.

در صورتی که فراموشی با اختلال هوشیاری(مانند فراموشی کلامی) همراه شود بسیار خطرناک است و در اینجاست که حتماً باید درمان شود. در فراموشی کلامی بیمار اسم­ها و کلمه­ها را فراموش می­کند و این شایع­ترین نوع فراموشی است.

هنگامی که حافظه به صورت موقتی از بین می­رود، بیمار حتی هویت خود (از جمله نام، سن، زمینه خانوادگی و خاطرات گذشته را فراموش می­کند.)

اگر ضعف حافظه بخاطر ضعف مغز و تقلیل رفتن آن به وجود بیاید بیمار ممکن است با حالت­هایی چون سردرد خفیف، تحمل نداشتن نسبت به صداها و عدم تمرکز روبرو شود.

علت اصلی فراموشی چیست؟

 گردش خون  و مقدار خونی که به مغز می­رسد به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر یاخته­های مغز اثر می­گذارند و اختلال در سیستم گردش خون می­تواند بر یاخته­های مغز  اثر مخرب گذاشته و سبب فرسایش و اختلال آن­ها شوند.

تیرگی عقل و ضعف مغز نیز می­توانند سبب ضعف و  فقرحافظه شوند ولی در بسیاری موارد علت و سرمنشأ اصلی فراموشی، مسائل روانشناسی است؛ استرس طولانی مدت و مزمن می‌تواند بخشی از مغز را تحلیل ببرد و به یادآوردن و تمرکز گرفتن را دچار مشکل کند؛ که همین مسئله منجر به بیماری­هایی چون افسردگی، دلواپسی، مشکلات قلبی و دیابت می‌شود. بعضی مواقع نیز وارد آمدن لطمه یا صدمه سبب از بین رفتن حافظه می­شود.

طبق نتایج بدست آمده از یک نظر سنجی افرادی که یک رژیم متعادل، عادات سالم و تمرینات ورزشی منظمی دارند،شکایت کمتری از حافظه­ی خود دارند. هنگامی که افراد روش های افزایش حافظه را یاد و آن را بکار می­گیرند، تصاویر مغزی از MRI و PET، تغییر حرکات عصبی مثبت، به همراه افزایش قابل ملاحظه­ی حافظه را نشان می­دهند.

روش­های درمان فراموشی

فراموشی برای بسیاری از افراد بخشی از معضلات روزمره است؛ درمان فراموشی و تقویت حافظه هم مانند هر مشکل دیگری راهکار‌هایی دارد، که البته شاید همه از آن باخبر نباشند، اما شما می‌توانید در ادامه از آن مطلع شوید: این روش­ها می­توانند ظرف مدت یک هفته تأثیر خود را گذاشته و مؤثر واقع شوند.

این روش­ها را ادامه داده و مغز خود را برای نگهداری اطلاعات در بلند مدت رشد و پرورش دهید.

جاسازی کردن لوازم

با جاسازی کردن لوازمی که هر روز از آن­ها استفاده می­کنید مثل کلید، کیف پول، تلفن همراه، عینک و کفش، از استرس اینکه آنها را کجا گذاشته اید و نیز فشاری که بر حافظه خود تحمیل می­کنید بکاهید. هنگامی که کلید خود را هر روز بر می­دارید، این کار را به عنوان یک نشانه انجام دهید و از خود بپرسید: همه­ی وسایلی را که امروز نیاز دارم، برداشتم؟

به مدت یک دقیقه افراد را در ذهن خود به یاد آورده و مرور کنید

اگر در روز با  یک شخص جدید آشنا شدید، روش تمرکز و ساختار را به کار گرفته تا  اسم شخص را  به درستی به خاطر بسپارید. با تمرکز که یک یادآوری کننده است با بی توجهی که باعث فراموش نمودن اسامی در اولین دیدار می شود، مبارزه کنید. یک تصویر ذهنی فراموش نشدنی از اسم بسازید. این روش باعث همکاری هیپوکامپ مغز (بخشی از مغز) با بخش جلویی مغز می­شود تا اطلاعات را در حافظه­ی درازمدت ذخیره کند.

یاد بگیرید  رویدادها را سریع به هم ربط دهید

زمانی که چیزی را فراموش می­کنید ولی همواره نوک زبان شماست به مواردی که به نوعی با آن واقعیت ارتباط پیدا می­کنند فکر کنید؛ مثلاً اگر اسم یک هنرپیشه را فراموش کرده اید، فیلم های مختلف و هم بازی هایش را به خاطر آورید.

خاطرات در نزدیکی ما هستند، بنابراین یک خاطره­ی مجاور می­تواند جرقه­ای برای لغت یا اسمی باشد که به دنبال آن هستیم.

قصه سازی کنید

لیست کارهای روزمره را اینگونه به خاطر آورید؛ با یک داستان تصویری خیالی همراه شوید که همه­ی آن کارها را به هم ربط می دهد. مثلاً اگر به خرید ماست احتیاج دارید و باید لباس­هایتان را نیز از خشکشویی بگیرید، مجسم کنید ماست روی لباستان می­ریزد، پس باید به خشکشویی بروید!

 به کارگیری انرژی ذهنی، باعث به وجود آمدن یک قالب شناختی می­شود که به شما کمک می­کند تا در آینده اطلاعات را  بازیابی کنید. هر چقدر تصاویر خلاقانه­تر باشد، بیشتر به یاد می­مانند.

به سراغ بازی­های معمایی بروید

سودوکو و جدول­های کلمات متقاطع و سودوکو را به کنار بگذارید و به سراغ بازی­های گوشی هوشمند که بر پایه فیزیک است بروید. در یک تحقیق نشان داده شده تمرکز، مهارت­های انجام کار و قابلیت انعطاف پذیری در موقعیت­های جدید را افزایش می دهد. همچنین بازی­های معمایی و پیچیده که حافظه را برای مسائل روزانه تقویت می­کند.

از نیروی حافظه کمک بگیرید

به پوششی که  فرزند یا همکارتان استفاده کرده(بلوز، کراوات، ژاکت، جواهرات یا کفش) و رنگ و جنس و بافت آن­ها توجه کرده و چهار مورد را حداقل بنویسید.

تلاش کنید تا همه چهار جزء را شب هنگام به یاد بیاورید؛ به سراغ یادداشت خود رفته و تا متوجه شوید به چه میزان آن­ها را به خاطر می­آورید.

مغز خود را به چالش بکشید

با دست مخالف مسواک بزنید، ساعت مچی خود را به دست دیگر ببنید و برای کارهایتان روش جایگزین پیدا کنید و تمام تلاش خود را به خرج داده تا ذهنتان را  برای هر آن چیزی که به تلاش آگاهانه نیاز دارد چالش بکشید.

سخن آخر

اگر نگران فراموشی هستید، با پزشکتان در این باره صحبت کنید. پزشک معالج علائم شما را بررسی و برایتان آزمایش تجویز می‌کند تا علت فراموشی شما را پیدا کند؛ بسیاری از دلایل فراموشی قابل درمانند.