اتاق عمل

رشته کارشناسی اتاق عمل شاخه‌ای از علوم پزشکی است که به آشنایی دانشجویان با تکنولوژی‌های نوین جراحی تخصصی و فوق تخصصی و  نحوه آموزش کمک به اداره بیمار قبل و حین و بعد از عمل می‌پردازد. در این رشته، جراحان تمام واحدهای تخصصی جراحی را آموزش میدهند و فرد کارشناس پروسه‌های جراحی‌های مختلف را فرا میگیرد ولی به تنهایی نمی‌تواند جراحی کند و به جراح کمک می‌کند تا جراحی کند و عمل به سوی موفقیت پیش رود.

ارائه برنامه اتاق عمل در سراسر دنیا به دو صورت ارائه می شود:

1. پس از کسب مدرک کارشناسی در یک دوره‌ی ۱ ساله تا ۲ ساله، دانش آموختگان رشته‌ی کارشناسی پرستاری برای ورود به اتاق عمل آموزش می بینند.
2. دوم دانشجویان در مقطع کاردانی آموزشهای عمومی دوره اتاق عمل را می گذرانند و برای ایفای نقش به عنوان فرد سیار و اسکراب ( دست شسته) آماده می شوند و سپس در صورت تمایل در یک دوره ۵/۱ -۵/۲ ساله برای ایفای نقش به عنوان کمک جراح اول آماده می شوند.

طبق استاندارهای انجمن تکنولوژیست‌های جراحی که توسط دانشکده جراحی آمریکا، انجمن بیمارستان‌های آمریکا و انجمن پرستاران اتاق عمل پایه گذاری شده است، تکنولوژیست اتاق عمل باید در سه سطح آموزش ببیند:

برای عمل‌های عمومی در سطح اول و برای ایفای نقش در عمل‌های تخصصی و فوق تخصصی در سطح دوم آماده می‌شود و در سطح سوم فرد توانمندی‌های لازم تئوری و عملی را در حوزه ی مدیریتی به دست خواهد آورد.

دانش آموختگان دوره های کاردانی که مدرک دانشگاهی آنان مورد قبول انجمن تکنولوژیست‌های اتاق عمل می باشد می‌توانند در دوره‌های آموزشی ۵/۱ – ۵/۲ ساله مطابق برنامه این انجمن شرکت نمایند تا بتوانند موقیعیت علمی و حرفه ای خودد را در اتاق عمل ارتقاء بخشند.

( این انجمن از سال ۱۹۶۹ در حال فعالیت می باشد)

آموزش دانشجویان در رشته‌ی اتاق عمل در دانشکده پرستاری و پیراپزشکی در ایران از سال ۱۳۶۶ آغاز شد و از سال ۸۷ همگام با پیشرفت سریع تکنیک‌های جراحی و رشد فزاینده جراحی‌های میکروسکوپیک و رباتیک لزوم آموزش در مقطع کارشناسی ناپیوسته و پیوسته اتاق عمل جهت ارتقا سطح توانمندی دانش آموختگان مطرح گردید و اجرایی شد.

واحدهای دانشگاهی

واحدهای درسی این رشته ۱۳۰ واحد به عبارت زیر است:

عمومی:۲۰

پایه اختصاصی-کارآموزی:۸۴

کارآموزی عرصه:۲۴

رشته‌ی اتاق عمل از زیر گروه‌های ۱ رشته‌های علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

 توجه: همه‌ی دروس بالا اختصاصی بوده و ضریب همه در ۳ ضرب می‌گردد.

با توجه به اینکه این رشته کاملاً نوپا بوده ولی طبق استانداردهای جهانی و براساس یک برنامه‌ی آموزشی هدفمند، نه تنها دانش آموختگان این رشته بعد از اتمام تحصیل به عنوان یک کارشناس تخصصی در ارتقا سطح کیفی پروسه‌های جراحی در کنار متخصصان جراحی در اتاق عمل فعالیت می کنند، بلکه قادر به ارائه خدمات اثربخش در جهت ارتقای سطح سلامت جامعه بشری در کشور و سطح بین المللی می‌باشند.

رشته اتاق عمل در مقطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می پذیرد.

البته پذیرش مقطع کاردانی خیلی محدود است درحال حاضر کارشناسی ارشد این رشته وجود ندارد ولی در آینده ای نزدیک کارشناسی ارشد و حتی دکتری آن نیز برای ادامه تحصیل به دانشجویان ارائه خواهد شد ولی راه برای ادامه تحصیل در این رشته در حال حاضر بسته نیست بلکه دانشجویان می توانند در مقاطع بالاتری نظیر رشته های آناتومی. فیزیولوژی. بیوتکنولوژی. نانوتکنولوژی. نانوبیوتکنولوژی ادامه تحصیل دهند.

پرستاری یا اتاق عمل

همانطور که گفته شد رشته اتاق عمل در مقطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می‌پذیرد و رشته پرستاری هم در مقطع کارشناسی پذیرش دانشجو دارد.

تعداد واحد درسی هر دو رشته حدود ۱۳۰ واحد است که حدود ۸ ترم تحصیلی طول می‌کشد.

همچنین این دو رشته تفاوت‌هایی از نظر تعداد و عنوان واحدهای کارآموزی و نیز واحدهای تخصصی دارند واحدهای کارآموزی رشته پرستاری حدود ۳۹ واحد ولی واحدهای کارآموزی رشته اتاق عمل حدود ۳۴ واحد می باشد.

رشته پرستاری در ایران امکان ادامه تحصیل تا سطح دکترا را دارد. اما برای رشته اتاق عمل فعلاً تا مقطع کارشناسی ارشد می توانید ادامه تحصیل دهید.

اما بعد از گرفتن کارشناسی ارشد اتاق عمل می توانید در برخی از رشته های دیگر دکترا بگیرید.

برای علاقه‌مندان رشته پزشکی که به هر دلیلی موفق به قبولی و تحصیل در رشته پزشکی نشده اند و به جای آن در یکی از رشته‌های کارشناسی گروه پزشکی و علوم ریاضی و فنی تحصیل می‌کنند، امکان جالبی وجود دارد. این امکان، کارشناسی به پزشکی ( لیسانس به پزشکی ) نام دارد.

در این روش، علاقه مندان پزشکی می‌توانند پس از پایان تحصیلات کارشناسی و گذراندن طرح (اگر که رشته آنها طرح داشته باشد)، به شرط داشتن شرایط لازم و در صورت قبولی در آزمون کارشناسی به پزشکی، به ادامه تحصیل در رشته پزشکی بپردازند.

در حال حاضر این طرح در یکی از بهترین دانشکده های پزشکی (علوم پزشکی تهران) اجرا می شود.

برای رشته پرستاری به پزشکی و رشته اتاق عمل به پزشکی هم این امکان وجود دارد و شما می توانید پس از تحصیلات دوره کارشناسی، شانس خود را برای ورود به رشته پزشکی امتحان کنید.

اگر می خواهید استاد دانشگاه شوید امکان این کار از طریق هر دو رشته وجود دارد.

البته ابتدا در رشته پرستاری باید تا مقطع دکترای تخصصی ادامه تحصیل بدهید و سپس در فراخوان جذب هیات علمی وزارت بهداشت شرکت کنید.

برای رشته اتاق عمل هم عموما داشتن مدرک کارشناسی ارشد الزامی است.

تفاوت نوع کار یک پرستار و تکنسین اتاق عمل

ماهیت مراقبتی و درمانی این دو رشته سبب شده تا این دو رشته از جهات زیادی مشابه به نظر برسند مثلا از لحاظ دروس و حقوق دریافتی شاید تفاوت چندانی با هم نداشته باشند اما در عین حال واقعیت این است که تفاوتهای زیادی با هم دارند.

مثلاً رشته ی اتاق عمل با توجه به محل کارش و اینکه وابسته به اتاق عمل است از نظر بازار کار نسبت به رشته پرستاری محدودتر می باشد.

یا این که هر کدام از این رشته ها یکسری آموزش ها و دروس تخصصی دارند که باعث متمایز شدن آنها از هم می شود.

ه طور مثال کارشناسان اتاق عمل بیشتر آموزش های لازم در خصوص روش های مختلف اعمال جراحی و تجهیزات لازم را فرا می‌گیرند و پرستاران نیز واحدهای تخصصی دیگری دارند.

از آن جا که کار در اتاق عمل نیاز به ایستادن در مدت زمان طولانی و توانائی برای جابجایی و بلند کردن اشیاء سنگین دارد و فرد را در معرض مناظر و بوهای ناخوشایند و مواد خطرناک قرار می‌دهد، فرد باید توانایی جسمی لازم را داشته باشد. البته بسیاری از این موارد در خصوص پرستاران نیز صدق می‌کند.

فرصت های شغلی

افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می شوند قادر به فعالیت در مراکز بیمارستانی و کلینیک‌ها و درمانگاه ها و مطب‌ها و اتاق عمل و ریکاوری و مراکز جراحی سرپایی و مراکز اندوسکپی و مراکز رادیولوژی مداخله‌ای و مراکز لیزرتراپی  و هم چنین در اورژانس که به صورت خصوصی و نیمه دولتی و یا دولتی اداره می گردد، به عنوان  سیرکولر(فرد غیر استریل می باشد و احتیاجات ضروری را در حین جراحی فراهم می کند و حق نزدیکی به بیمار را ندارد) و اسکراب (فرد استریل می باشد که در یک محیط یک متری در کنار جراح و با همراهی جراح عمل را انجام می دهند) مشغول شوند و فرصت های شغلی زیر را برعهده بگیرند:

کمک اول جراح

سوپروایزر اتاق عمل

مهندسی تجهیزات پزشکی

کارشناسی فنی در مراکز تجهیزات پزشکی

آموزش دانشجویان اتاق عمل در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد

همکاری با راه آهن برون شهری جهت انجام عمل های سرپایی در وضعیت اورژانس

همکاری با سازمان های پزشکی ارائه دهنده پروسیجرهای جراحی فوق تخصصی

محل کار تکنسین اتاق عمل در بیمارستان و کلینیک‌های جراحی و مراکز اورژانس می باشد.

که بیشتر تکنسین‌های اتاق عمل در بیمارستان ها و برخی در مراکز عمل های سرپایی مشغول به کار هستند.

کار آنها به صورت تمام وقت است و گاهی در شب ها و روزهای تعطیل به صورت شیفتی باید سرکار خود باشند.

وظایف تکنسین اتاق عمل

یک تکنسین اتاق عمل بسته به اینکه در چه سطحی می باشد دارای وظایفی است که در زیر اورده شده است:

آماده کردن اتاق عمل برای جراحی و کنترل آن از نظر نور کافی، سیستم برق رسانی، درجه حرارت ،رطوبت، پاکیزگی، ایمنی و….

اطمینان یافتن از درستی عملکرد دستگاه ها و تجهیزات لازم برای جراحی

استریل کردن تجهیزات و لوازم و اطمینان یافتن از وجود لوازم و ابزار لازم برای جراحی

کنترل پرونده بیمار قبل از جراحی برای اطمینان از کامل بودن مدارک پزشکی مورد نیاز)مانند اجازه عمل و آمادگیهای عمل، داروهای قبل از عمل)

آماده کردن بیماران برای جراحی مانند دادن آموزش ها و اطلاعات لازم به بیمار، شستن و ضدعفونی کردن محل های برش روی بدن بیمار ، عدم داشتن وسایل مصنوعی و زیور آلات و…

کمک کردن به پزشکان و پرستاران قبل و در حین جراحی

مراقبت از نمونه های آزمایشگاهی برخی از جراحی ها و فرستادن آنها به آزمایشگاه

کمک در پانسمان کردن نهایی بیمار

همکاری در انتقال بیماران به اتاق ریکاوری پس از عمل

مرتب و استریل کردن اتاق عمل و تجهیزات آن پس از جراحی

تهیه گزارش از فرآیند جراحی

با بررسی نمونه کارنامه‌های داوطلبان در سال ۹۶-۹۵ به دست آوردن حدود میانگین‌های زیر برای قبولی در رشته‌ی اتاق عمل‌لازم است:

قبولی اتاق عمل دانشگاه شهید بهشتی <—– میانگین ۴۵ و ۵۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

قبولی اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی ایران <—– میانگین  ۶۰ و ۴۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

قبولی اتاق عمل دانشگاه دولتی قزوین <—– میانگین  ۶۰ و ۳۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته اتاق عمل در سال ۹۶-۹۵

اتاق عمل دانشگاه تهران – روزانه (منطقه۱)

اتاق عمل دانشگاه شهیدبهشتی- روزانه (منطقه۱)

اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی ایران- روزانه (منطقه۱)

اتاق عمل دانشگاه سراسری قزوین- روزانه (منطقه ۳)