مهندسی شیمی
chemical Engineering
مهندسی شیمی یک شاخه از مهندسی است که علوم فیزیکی (فیزیک و شیمی) و علوم زیستی (میکروبشناسی و بیوشیمی) را همراه با ریاضیات کاربردی و اقتصاد، برای تولید، تبدیل، حمل و نقل و استفاده مناسب از مواد شیمیایی، مواد و انرژی استفاده می کند.. مهندس شیمی، فرآیندهای گسترده ای را طراحی می کند که مواد شیمیایی، مواد خام، سلول های زنده، میکروارگانیسم ها و انرژی را به اشکال و محصولات مفید تبدیل می کند.
مهندسی شیمی یکی از رشته های مهندسی است نه یکی از گرایش های رشته شیمی
تعریف رسمی انجمن مهندسی شیمی آمریکا (AIChE)
کاربرد اصول علوم فیزیکی همراه با مبانی اقتصادی و روابط انسانی در زمینه هایی که مستقیما به فرایندها و دستگاه هایی که در آنها ماده به منظور تغییری در حالت یا مقدار انرژی و یا ترکیبش تحت عمل قرار گرفته باشد.
گرایش ها در مقطع کارشناسی
الف) گرایش صنایع پتروشیمی
از جمله وظایف مهندسی پتروشیمی، طراحی دستگاه‌ها و تولید مواد مختلف مانند کودهای شیمیایی، شوینده‌ها، فرآورده‌های پلیمری و مواد شیمیایی (اسیدها، حلال‌ها) از نفت و برش‌های نفتی است.
دروس تخصصی گرایش صنایع پتروشیمی:
فرآیندهای پتروشیمی، مقدمات و پالایش، مبانی و تکنولوژی پلیمر
ب) گرایش صنایع گاز
فعالیت های یک مهندس شیمی گرایش گاز شامل موارد زیر است:
عمق چاهی که برای استخراج گاز حفر میشود، قطر لوله‌ای که گاز را از چاه به پالایشگاه یا از پالایشگاه به شبکه‌های شهری منتقل می‌کند، نحوه انتقال گاز از چاه به پالایشگاه، نحوه گرفتن گاز CO2 از این ماده، نحوه شیرین کردن گاز ترش
دروس تخصصی گرایش صنایع گاز:
انتقال و توزیع گاز، فرآیند گاز، مهندسی احتراق
ج) گرایش صنایع پلیمر
د) گرایش شیمیایی-سلولزی
مهندسین این گرایش در زمینه تبدیل چوب به کاغذ فعالیت میکنند.
ه) گرایش صنایع غذایی
مهندسی صنایع غذایی یک رشته چند رشته ای است که ترکیبی از میکروب شناسی، علوم کاربردی فیزیکی و شیمی برای صنایع غذایی و صنایع وابسته است. مهندسی صنایع غذایی شامل استفاده از مهندسی کشاورزی، مهندسی مکانیک و اصول شیمیایی در مواد غذایی می باشد. مهندسان صنایع غذایی انتقال دانش فنی را برای تولید و تجاری سازی مواد غذایی و خدمات ضروری می دانند. فیزیک، شیمی و ریاضیات برای فهم و طراحی محصولات و عملیات در صنایع غذایی اساسی هستند.
دروس تخصصی گرایش صنایع غذایی:
میکروبیولوژی عمومی، شیمی مواد غذایی، میکروبیولوژی مواد غذایی، صنایع غذایی، بیوشیمی مواد غذایی، تغذیه وبهداشت
و) گرایش پالایش
گرایش پالایش مرتبط با طراحی پالایشگاه‌ها است. یعنی مهندس پالایش، شیوه طراحی دستگاه‌هایی مثل برج‌های تقطیر، دستگاه‌های جداکننده مایعات از مایعات و گازها از مایعات را می‌آموزد؛ دستگاه‌هایی که مشتقات ئیدروکربنی مثل بنزین و گازوئیل و مواد سنگین‌تر مثل قیر و شوینده‌ها را از نفت خام جدا ساخته و به دست می‌آورد.
دروس تخصصی گرایش پالایش:
مهندسی احتراق، مهندسی پالایش، فرآیندهای پالایش
ز) گرایش بهره برداری از منابع نفت
استخراج نفت فرایندی است که از طریق آن نفت مورد استفاده در زیر سطح زمین به دست می آید. گرایش بهره برداری از منابع نفت معمولا پس از به اتمام رسیدن کشف مخزن و حفاری آن به کار می آید و مهمترین کار یک مهندس نفت جلوگیری از افت فشار ناگهانی چاه به دلیل بهره برداری نامناسب و صیانت از مخزن جهت بهره برداری بیشتر می باشد.
دروس تخصصی گرایش بهره‌برداری از منابع نفت :
مهندسی مخازن هیدروکربوری، ازدیاد برداشت، حفاری و تولید، شبیه‌سازی مخازن نفتی، خواص ترمودینامیکی سیالات نفتی
ح) فرایندهای صنایع نفت
یک مهندس شیمی گرایش طراحی فرآیندهای صنایع نفت، واکنش‌های خاصی را از شیمیست‌ها می‌گیرد و با توجه به شرایط محیطی، اقتصادی و … بهترین روش تولید مواد شیمیایی و خالص‌سازی آنها را پیدا کرده و پیاده می‌کند.
دروس تخصصی گرایش طراحی فرآیندهای نفت:
فرآیندهای پالایش نفت و گاز، طراحی برج و مبدل، تعیین مشخصات دستگاه‌ها، سیستم‌های اندازه‌گیری.
در مهندسی شیمی از مفاهیم هر ۳ درس ریاضی، فیزیک و شیمی دوره‌ی دبیرستان استفاده‌های فراوان میشود و شاید بتوان گفت مهندسی شیمی تنها رشته‌ای است که استفاده‌ی هم‌زمان از مفاهیم این سه درس را در بالاترین حدّ ممکن داراست.
گرایش ها در مقطع ارشد در آزمون کارشناسی ارشد سال ۹۷ همراه با ضرایب مواد امتحانی(ضرایب از راست به چپ)
الف) مهندسی شیمی
- ترموسینتیک و کاتالیست (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- فرایندهای جداسازی (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- طراحی فرایند (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- مدل سازی، شبیه سازی و کنترل (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- محیط زیست (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- فرآوری و انتقال گاز (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- صنایع پتروشیمی (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- صنایع غذایی (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- صنایع شیمیایی معدنی (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- نانو فناوری (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- پلیمر (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- پدیده های انتقال (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
- زیست پزشکی (۱-۳-۳-۲-۱-۴-۲-۳)
عناوین دروس امتحان
۱-زبان عمومی و تخصصی(انگلیسی)، ۲-انتقال حرارت(۱و۲)، ۳-ترمودینامیک، ۴-مکانیک سیالات، ۵-کنترل فرآیند، ۶-انتقال جرم و عملیات واحد(۱و۲)، ۷-طرح راکتورهای شیمیایی، ۸-ریاضیات(کاربردی و عددی).
گرایش ها در مقطع دکتری و ضرایب دروس امتحانی(از راست به چپ)
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه:
- داشتن استعداد در ریاضیات، فیزیک و شیمی
- تجزیه و تحلیل مسائل
- توانایی برنامه ریزی، سازماندهی و تصمیم گیری
- کارتیمی
- مهارت در نرم افزارهای تخصصی
آینده شغلی، بازار کار، درآمد:
استخدام مهندس شیمی می تواند در صنایع مختلف شامل صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی، نساجی، نفت و گاز و پتروشیمی، معدنی،انرژی و تقریبا در هر کارخانه تولیدی انجام شود. یک مهندس شیمی همچنین با کسب تجربه بیشتر می تواند به رده های نظارتی و مدیریتی مانند ناظر تولید، مهندس طراح، مدیر بخش تحقیق و توسعه یا مدیر کارخانه دست یابد.
درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی در کنکور ۹۵
رشته مهندسی شیمی دانشگاه سراسری تهران-روزانه
رشته مهندسی شیمی دانشگاه سراسری تهران-روزانه
رشته مهندسی شیمی دانشگاه سراسری فردوسی مشهد-روزانه
