مهندسی مکانیک

Mechanical Engineering

مهندسی مکانیک رشته ای است که مهندسی، فیزیک، و اصول مواد علمی را برای طراحی، تجزیه و تحلیل، ساخت و نگهداری سیستم های مکانیکی به کار می برد. این رشته یکی از قدیمی ترین و گسترده ترین رشته های مهندسی است.

مهندسی مکانیک نیاز به درک زمینه های اصلی از جمله مکانیک، دینامیک، ترمودینامیک، علوم مواد، تجزیه و تحلیل ساختاری، و برق دارد. علاوه بر این، مهندسان مکانیک از ابزارهایی مانند CAD طراحی شده و مدیریت چرخه عمر محصول برای طراحی و تجزیه و تحلیل تجهیزات و ماشین آلات صنعتی، سیستم های گرمایش و خنککاری، سیستم های حمل و نقل، هواپیما، رباتیک، دستگاه های پزشکی، سلاح ها و دیگران استفاده می کنند.

رشته مهندسی مکانیک به عنوان جامع‌ترین رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته‌های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا ، مهندسی شیمی، مهندسی هوا فضا و … می‌باشد.

گرایش ها در مقطع کارشناسی

الف) گرایش مکانیک در طراحی جامدات

مکانیک جامدات شاخه ای از مکانیک پیوسته است که رفتار مواد جامد، به ویژه حرکت و تغییر شکل آنها را تحت تاثیر نیروها، تغییرات دما، تغییرات فاز و سایر عوامل خارجی یا داخلی بررسی می کند.

مکانیک جامدات برای مهندسی عمران، هوا فضا، هسته ای، زیست پزشکی و مهندسی مکانیک، زمین شناسی و بسیاری از شاخه های فیزیک بنیادی است. هم چنین در بسیاری از حوزه های دیگر مانند شناخت آناتومی موجودات زنده و طراحی پروتزهای دندانی و ایمپلنت های جراحی کاربرد دارد.

دروس تخصصی گرایش مکانیک در طراحی جامدات

روش های تولید و کارگاه، طراحی مکانیزم ها، یاتاقان و روغنکاری، روش های طراحی مهندسی، طراحی ماشین های ابزار و تولید، طراحی بدنه و شاسی خودرو، طراحی ماشین به کمک کامپیوتر، ساخت به کمک کامپیوتر، رباتیک.

ب) گرایش مکانیک در حرارت و سیالات

این رشته در به کاربردن علوم و تکنولوژی مربوط، جهت طرح و محاسبه اجزاء سیستمهایی که اساس کار آنها مبتنی بر تبدیل انرژی ، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان کارآیی لازم را می‌دهد و آنها را جهت فعالیت در صنایع مختلف مکانیک در رشته حرارت و سیالات (نظیر مولدهای حرارتی، انتقال سیال نیروگاههای آبی، موتورهای احتراقی و … ) آماده می‌سازد.

دروس تخصصی گرایش مکانیک در حرارت و سیالات:

توربوماشین، توربین گاز و موتور چت، موتورهای احتراق داخلی، سوخت و احتراق، نیروگاه، تهویه مطبوع، سیستم های تبرید و سردخانه، سیستم های انتقال سیال، کنترل آلودگی محیط زیست.

ج) گرایش مکانیک در ساخت و تولید

گرایش ساخت و تولید به زمینه های کاربردی مهندسی مکانیک می پردازد و مهندسین این گرایش در زمینه شکل دادن فلزات، طراحی و قالب ها و ساخت قطعه های گوناگون فعالیت می کند.

دروس تخصصی گرایش مکانیک در ساخت و تولید

قالب و پرس، ماشین های کنترل عددی، اندازه گیری، تولید مخصوص، هیدرولیک و پتوماتیک.

گرایش ها در مقطع ارشد در آزمون کارشناسی ارشد سال ۹۷ همراه با ضرایب مواد امتحانی(ضرایب از راست به چپ)

الف) مهندسی مکانیک

ساخت تولید (۱-۲-۱-۲-۱-۴)
طراحی کاربردی (۱-۲-۲-۳-۲-۰)
تبدیل انرژی (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
سیستم محرکه خودرو (۲-۳-۳-۳-۲-۰)
طراحی سیستم های دینامیکی خودرو (۲-۳-۱-۳-۴-۰)
سازه بدنه خودرو (۲-۳-۲-۴-۳-۰)
مواد مرکب (۲-۳-۳-۳-۲-۰)
طراحی و ساخت خودروهای نظامی (۲-۳-۱-۳-۴-۰)
جوش (۱-۲-۱-۲-۱-۴)

ب) مهندسی مکاترونیک (۱-۲-۲-۲-۳-۲)

ج) مهندسی پزشکی

بیومکانیک (۳-۴-۳-۴-۳-۳)
توانبخشی (۳-۴-۳-۴-۳-۳)
ورزش (۳-۴-۳-۴-۳-۳)

د) مهندسی تسلیحات

سلاح (۱-۲-۲-۳-۲-۰)

ه) مهندسی سیستم های انرژی

تکنولوژی انرژی (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
انرژی و محیط زیست (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
سیستم های انرژی (۱-۲-۳-۲-۲-۰)

و) مهندسی انرژی های تجدیدپذیر (۱-۲-۳-۲-۲-۰)

ه) مهندسی فناوری ماهواره (۱-۲-۲-۳-۲-۰)

ز) مهندسی ماشین های ریلی (۱-۲-۲-۳-۲-۰)

ح) مهندسی هسته ای

کاربرد پرتوها (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
گداخت هسته ای (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
راکتور (۱-۲-۳-۲-۲-۰)
پرتوپزشکی (۱-۲-۳-۲-۲-۰)

ط) مهندسی سیستم های میکرو و نانوالکترومکانیک

(۱-۲-۱-۲-۱-۴)

عناوین دروس امتحانی

۱-زبان عمومی و تخصصی(انگلیسی)، ۲-ریاضیات، ۳-حرارت و سیالات، ۴-جامدات، ۵-دینامیک و ارتعاشات، ۶-ساخت و تولید

گرایش ها در مقطع دکتری و ضرایب دروس امتحانی(از راست به چپ)

الف) مهندسی مکانیک-ساخت و تولید (۴-۱-۱)

ب-۱)مهندسی مکانیک-مکانیک جامدات (۴-۱-۱)

مهندسی مکانیک-طراحی کاربردی شاخه تخصصی مکانیک جامدات (۴-۱-۱)
مهندسی مکانیک-سازه و بدنه (۴-۱-۱)

ب-۲)فناوری نانو-نانومکانیک (۴-۱-۱)

ج) مهندسی مکانیک-دینامیک،کنترل و ارتعاشات

مهندسی مکانیک-طراحی کاربردی شاخه تخصصی دینامیک،کنترل و ارتعاشات (۴-۱-۱)
طراحی سیستم های دینامیکی خودرو (۴-۱-۱)

توانایی‌های مورد نیاز :

مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.

آینده شغلی مهندسی مکانیک:

مهندسان مکانیک از روزگاران گذشته تا به امروز، اغلب در بخش‌های صنعتی زیر نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند: هوا فضا، خودروسازی، صنعت نفت، واحدهای شیمیایی، پتروشیمی، تولید لوازم خانگی، فناوری نانو، رایانه و الکترونیک، ساختمان‌سازی، تولید انواع فرآورده‌های مصرفی، انرژی، مشاوره مهندسی و کلیه فعالیت‌هایی که نیاز به راه‌اندازی خط تولید یا اتوماسیون دارند.

در کشور ما صنعت نفت، صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی و صنعت هوافضا، مهم‌ترین زمینه‌های شغلی را برای مهندسان مکانیک فراهم آورده‌اند. اتفاقا برخلاف تصور بسیاری افراد، همه ساله بخش عظیمی از فارغ‌التحصیلان مکانیک جذب صنایع وابسته به نفت و پتروشیمی می‌شوند. کافی است اتفاقی نگاهی به آگهی‌های استخدام در این حوزه بیندازید. با نکته جالبی مواجه می‌شوید؛ نیاز صنایع نفتی به مهندسان مکانیک به هیچ وجه کمتر از نیازشان به مهندسان شیمی، پلیمر و حتی نفت نیست. همین حالا هم منطقه عسلویه که مهمترین میدان گازی کشور ماست، بهشت فرصت‌های شغلی مهندسان مکانیک محسوب می‌شود. از سوی دیگر، عده بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته جذب وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی فعال در عرصه صنعت و انرژی می‌شوند. شاید برایتان عجیب باشد که بسیاری از کارشناسان خبره مکانیک در حال حاضر، به استخدام قوه قضائیه درآمده‌اند و در آنجا مشغول به کارند.

صنعت پزشکی و داروسازی هم فرصت‌های شغلی هیجان‌انگیزی برای مهندسان مکانیک به وجود آورده‌اند تا نیروها و دانش‌های زیستی را در هم‌آمیزند. کافی است این ‌بار که به دندانپزشکی رفتید، نگاهی به یونیت اصلی پزشک و ابزارهای اصلی او بیندازید تا اهمیت و جایگاه این رشته را در صنایع مرتبط با پزشکی دریابید. فرصت شغلی این رشته در ایران نسبت به رشته‌های دیگر، بسیار مناسب است و با پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه نانوتکنولوژی، راه برای مهندسان مکانیک هموارتر از قبل شده است.