مهندسی حمل و نقل ریلی
حمل و نقل ریلی یکی از ابزار‌های اساسی توسعه هر کشوری به شمار می‌آید. مهندس حمل و نقل ریلی می‌تواند در زمینه‌های بهره برداری درست و بهینه از امکانات موجود، بهره برداری بهتر از زیر ساخت های ریلی موجود، رسیدن به ایمنی بیشتر در سیستم حمل و نقل ریلی، هدف گذاری و سیاستگذاری در حوزه حمل و نقل ریلی و بسیاری از زمینه‌های مرتبط دیگر موثر باشد.
در واقع فعالیت های مهندسی حمل و نقل ریلی در دو قسمت قبل از طراحی خط راه آهن و بعد از آن است:
در مرحله اول حجم مسافران و کالاهایی را که باید جابجا شوند و به صرفه بودن ایجاد خطوط راه آهن را ارزیابی می کند.
در مرحله بعد نیز برنامه ها حرکت قطارها را طراحی و برنامه ریزی کرده به طوری که تأخیرها و هزینه ها به حداقل ممکن برسد.
نکته: این رشته واحدهای مشترک زیادی با رشته مهندسی صنایع دارد و شاید به نوعی بتوان آن را کاربرد مهندسی صنایع در صنعت راه آهن به شمار آورد.
گرایش حمل و نقل ریلی (مهندسی بهره برداری راه آهن) با هدف توسعه مدیریت و برنامه ریزی در راه آهن کشور تأسیس شده است.
رشته‌ی مهندسی حمل و نقل ریلی از زیر گروه‌های ۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۴ | فیزیک :۳ | شیمی:۲ |
هدف از این رشته
هدف از رشته مهندسی حمل و نقل ریلی تربیت افرادی است که دارای توانایی‌های لازم جهت مدیریت و برنامه ریزی، هدایت، طراحی و نظارت پروژه های تخصصی در زمینه مهندسی حمل و نقل ریلی باشند و همچنین بتوانند با انتقال دانش فنی خود که در مرزهای علم و فناوری در این رشته قرار دارد، به ارتقاء سطح کیفی و کمی صنعت حمل و نقل ریلی کمک کنند.
نکات
این رشته شبیه به مهندس صنایع گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها است. چون حدود ۱۲۰ واحد آن با رشته مهندسی صنایع مشترک است و هدف آن نیز تربیت متخصصانی است که بتوانند با بهره‌گیری از روش‌های سیستماتیک و مدل‌های ریاضی، مدیریت صنعت راه‌آهن را بر عهده بگیرند.
با داشتن حدود ۱۰۰ واحد درسی مشترک با مهندسی صنایع (گرایش تحلیل سیستم ) و ۴۰ واحد دروس اختصاصی مربوط به راه آهن می توان گفت این رشته به نوعی کاربرد مهندسی صنایع در صنعت راه آهن است.
دروس مشترک با مهندسی صنایع از عوامل مؤثر در ایجاد دید سیستمی و توانایی برنامه‌ریزی در جهت بهبود وضعیت فعلی راه آهن کشور به شمار می آیند.دروس اختصاصی راه آهن در جهت آشنایی دانشجویان با سیستم‌های مختلف حمل و نقلی، وضعیت راه آهن کشور و روش‌های برنامه ریزی، تنظیم شده اند.
نکات
دانشجویانی در رشته مهندسی حمل و نقل ریلی موفق می‌شوند که به جامعه‌شناسی علاقه‌مند باشند چون این رشته بیشتر به فاکتورهای انسانی در صنایع می‌پردازد تا فاکتورهای تکنولوژیکی!
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس پایه
ریاضی، فیزیک، استاتیک، شیمی عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی، برنامه‌سازی کامپیوتر
دروس اصلی و تخصصی
مبانی مهندسی برق، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی، استاتیک و مقاومت مصالح، اصول مدیریت و تئوری سازمان، مبانی زیرسازی و روسازی راه‌آهن، طرح هندسی خط، اصول حسابداری و هزینه‌یابی، اصول شبیه‌سازی، نقشه‌کشی صنعتی، تئوری احتمالات و کاربرد آن، تحلیل سیستم‌ها، آمار مهندسی، تحقیق در عملیات، ارزیابی کار و زمان، مهندسی فاکتورهای انسانی، مقررات عمومی حرکت، طرح سیستم‌های اطلاعاتی و کنترل مدیریت، اقتصاد عمومی، اقتصاد مهندسی، برنامه‌ریزی حمل و نقل، تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن، تئوری حرکت قطارها، تعرفه و بازرگانی راه‌آهن، سیستم‌های تخلیه و بارگیری، روش‌های برنامه‌ریزی حرکت قطارها، طراحی ایستگاه‌ها و خطوط صنعتی، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر
بازار کار
بازار کار مهندسی حمل و نقل ریلی مانند مهندسی ماشین‌های ریلی است با این تفاوت که فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند علاوه بر صنعت راه‌آهن، موقعیت شغلی یک مهندس صنایع را نیز داشته باشد.
فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر راه آهن امکان اشتغال در کلیه مراکز و شرکت‌های تجاری وابسته از جمله رجاء، مترو ، مترا (شرکت خدمات مشاوره ای راه آهن ایران) و یا شرکت‌های غیر راه آهنی به عنوان مهندس صنایع را خواهند داشت. در حال حاضر نیز شرکت رجا، بسیاری از دانشجویان سال‌های دوم و بالاتر را در صورت داشتن معدل بالا به صورت ساعتی استخدام می‌کند.
با توسعه طرح خصوصی سازی راه آهن مسلماً در آینده فرصت‌های شغلی افزایش بیشتری نیز خواهد داشت. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی حمل و نقل ریلی، رشته‌های صنایع (سیستم ها)، صنایع (صنایع )، MBA ، ترافیک و غیره وجود دارد.
مشاغل زیر به طور مستقیم به این رشته تحصیلی ارتباط دارد و دانش آموختگان در صورت فعالیت در این شغل بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار خواهند کرد:
مدیر کنترل پروژه. مدیر تولید. کارشناس کنترل کیفیت. استاد دانشگاه. پژوهشگر. مهندس راه آهن
در سال گذشته حدود رتبه قبولی رشته مهندسی حمل و نقل ریلی برابر با ۴۳۰۰ بوده است.
تعداد واحدهای درسی کارشناسی ارشد مهندسی حمل و نقل ریلی:
تعداد کل واحدها : ۳۲ واحد
دروس اصلی الزامی : ۱۲واحد
دروس انتخابی : ۱۲ واحد
سمینار : ۲واحد
پایان نامه : ۶ واحد
