علوم اقتصادی
Economics
رشته اقتصاد از این جهت که سرنوشت یک کشور در زمینه‌های مختلف اجتماعی، علمی، تکنولوژی و صنعتی و نیز رفاه آحاد جامعه در گرو چگونگی وضعیت اقتصاد است، اهمیت بسیار دارد. با استفاده از این دانش است که روند رشد اقتصادی کشور رقم خورده و به طور کلی سرنوشت حال و آینده جامعه تعیین می‌شود و پرواضح است، موضوعی این چنین که عهده‌دار این درجه از اهمیت است، بسیار مهم و حساس خواهد بود. لذا در کشورهای پیشرفته در میان رشته‌های دانشگاهی اقتصاد را در قیاس با رشته‌های پزشکی و مهندسی بالاتر ارزیابی کرده و به آن بیشتر پرداخته می‌شود. اما در کشور ما متأسفانه با این که همگان به اهمیت این رشته اذعان دارند ولی در عمل بهای لازم به آن داده نشده و معمولاً دانش‌آموزان سال‌های آخر دبیرستان نسبت به جایگاه این رشته اطلاعات لازم را ندارند.
ابزارهای مطالعه و دروس اصلی رشته اقتصاد:
دروس ریاضی و آمار به عنوان ابزارهای مطالعه در رشته‌ی اقتصاد اهمیت بسیار دارد ولی صرف به کارگیری این ابزارها، فهم اقتصادی میسر نخواهد شد. فهم اقتصادی، مستلزم مطالعات عمیق در نظریه‌های اقتصادی و سیر قلمروهای اجتماعی است. دروس اصلی این رشته عبارت‌اند از: اقتصاد، ریاضی، پول و بانکداری و اقتصاد بخش عمومی
رشته‌ی علوم اقتصادی از زیرگروه‌های ۳ گروه آزمایشی علوم انسانی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۴ | اقتصاد: ۳ | ادبیات اختصاصی:۲ | عربی اختصاصی:۱ | تاریخ و جغرافیا:۱ | علوم اجتماعی:۲ | فلسفه و منطق:۱ | روانشناسی:۱ |
توجه: همه‌ی دروس بالا اختصاصی بوده و ضریب همه در ۳ ضرب می‌گردد.
رشته‌ی روانشناسی از زیرگروه‌های ۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۴ | فیزیک: ۳ | شیمی:۲ |
رشته‌ی روانشناسی از زیرگروه‌های ۴ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۴ | فیزیک: ۳ | شیمی:۲ | زیست شناسی: ۲ | زمین شناسی:۱ |
توجه:گرایش‌های ۶ گانه این رشته (اقتصاد نظری، اقتصاد بازرگانی، اقتصاد صنعتی، اقتصاد حمل و نقل، اقتصاد پول و بانکداری و اقتصاد کشاورزی) حذف شده و این رشته در کارشناسی گرایش خاصی ندارد.
نکات
رشته اقتصاد یکی از آن دسته رشته‌هایی است که تمامی گروه های آزمایشی ریاضی، انسانی، تجربی در انتخاب رشته کنکور سراسری قادر به انتخاب این رشته می‌باشد.
رشته اقتصاد در مقطع کارشناسی دارای شاخه های اقصاد نظری، پول و بانکداری، بازرگانی، صنعتی و حمل ونقل و کشاورزی می باشد. البته این نکته را فراموش نکنید که داوطلبین گروه آزمایشی انسانی قادر به تحصیل در اقتصاد نظری نمی باشند چرا که این درس جز زیر گروه‌های گروه آزمایشی انسانی نمی باشد.
به علت اینکه تعداد واحدهای گذراندنی در مقطع کارشناسی ارشد محدود است، تفاوت گرایش‌های فوق از نظر واحدهای گذرانده شده بسیار کم است.
در مقطع متوسطه، کتاب اقتصاد تنها برای دانش‌آموزان رشته علوم‌انسانی ارائه شده است و چون برخی از مباحث این کتاب جنبه‌ی حفظی دارد, بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری تصور می‌کنند که برای موفقیت در رشته اقتصاد باید حافظه‌ی قوی داشت تا بتوان مفاهیم و نظریه‌های متعدد را حفظ کرد. در حالی که به گفته‌ی استادان و دانشجویان این رشته، دانشجوی اقتصاد بیش از هر چیز باید در درس ریاضی قوی باشد تا بتواند در این رشته موفق گردد.
همچنین دانشجوی اقتصاد لازم است که به مباحث اجتماعی علاقه‌مند بوده و الفبای جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و روانشناسی را بداند چون اقتصاد یک حلقه از علوم اجتماعی است و زنجیره علوم اجتماعی نیز به هم مرتبط است.
آینده‌ی شغلی و بازار کار:
فارغالتحصیلان این رشته می‌توانند در مؤسسات و شرکت‌های خصوصی و دولتی به‌عنوان کارشناس اقتصادی و در وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و وزارت دارایی، گمرک، سازمان صنایع، بانک کشاورزی و در بخش‌های مختلف وزارت اقتصاد مثل بخش مالیات، وزارت صنایع، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و مرکز آمار فعالیت کنند و مهم‌تر از همه اینکه حتی اگر فارغالتحصیلان اقتصاد در رشته تخصصی خود فعالیت نکنند، به دلیل داشتن ذهنی باز و تحلیل‌گر و آشنایی صحیح با مسائل و مباحث اقتصادی، نگاه کارشناسانه‌ای نسبت به جامعه و پیرامون خود دارند و می‌توانند در هر شغلی موفق و کارآمد باشند.
کارشناسی ارشد
در بازارکار رشته اقتصاد، کارشناسان ارشد اقتصاد به عنوان مدیران و راهبران سیستم های اقتصادی، نقش مؤثری در نحوه سیاست گذاری های کشور ایفا کرده و به حل و فصل مسائل موجود در این حوزه ها می پردازند. به علاوه این متخصصان با به دست آوردن توانایی هایی اعم از تجزیه و تحلیل روابط متغیرهای اقتصادی یاری رسان بسیاری از تصمیم گیری ها در حوزه اقتصادی هستند.
از دیگر سو با توجه به اهداف کشورمان در زمینه اقتصادی از جمله رشد و توسعه اقتصادی، تخصیص مطلوب منابع، اشتغال‌زایی و … لزوم توجه به مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد بیش از پیش برجسته می‌شود.
نکات
هر ساله معمولاً بین ۴۵۰۰ – ۵۰۰۰ نفر، ۲۱۰ دقیقه در سراسر کشور در آزمون ارشد اقتصاد به رقابت می پردازند و بطور میانگین موسسات آموزش عالی اعم از روزانه، شبانه، پردیس خودگردان، پیام نور و غیر انتفاعی از بین رقابت کنندگان حدود ۲۰۰۰ نفر را در گرایشات مختلف اقتصاد به عنوان دانشجوی خود جذب می‌کنند.
مهمترین درس در آزمون کارشناسی ارشد اقتصاد، درس ریاضیات و اقتصاد خرد و کلان می باشد. داوطلبان کارشناسی ارشد اقتصاد باید توجه داشته باشند که همانگونه رشته اقتصاد علم تخصیص منابع و بهینه سازی استفاده از منابع می باشد برای قبولی در کارشناسی ارشد آن نیز باید چنین دیدگاهی داشته باشند.
بازار کار رشته اقتصاد به نحوی‌است که ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر برای آن بسیار ارزشمند می باشد. بسیاری از افراد به خاطر بازار کار بد در رشته خودشان رو به رشته اقتصاد می آورند و برای ورد به بازار کار رشته اقتصاد، می‌بایست این تغییر رشته را از مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد انجام دهند.
گرایش های رشته اقتصاد در دوره کارشناسی ارشد(بر اساس دفترچه کنکور ۹۷)
رشته‌ی علوم اقتصادی در دوره‌ی کارشناسی ارشد دارای ۱۰ گرایش : توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، اقتصاد انرژی، اقتصاد محیط زیست، اقتصاد و تجارت الکترونیک، برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی، اقتصاد نفت و گاز، اقتصاد اسلامی، بانکداری اسلامی، اقتصاد فرهنگ و هنر و اقتصاد شهری است.
دانشجویان این رشته ملزمند در طول دوره تحصیل، بدون در نظر گرفتن پیش نیاز جمعاً ۳۲ واحد را بگذرانند.
علوم اقتصادی
در این رشته که به آن اقتصاد محض نیز گفته می شود، به طور اصیل به علم اقتصاد پرداخته می شود. این رشته با تأکید بر روی تئوری های اقتصادی این هدف را دنبال می کند که بتواند دانشجویانی تربیت کند که تبحر کافی در بررسی و تحلیل مسائل و پدیده های اقتصادی داشته، با استفاده از دانش علمی خود انها را ریشه یابی کنند و برای از میان برداشتن مشکلات اقتصادی قادر به ارائه راه حل ها و سیاست های اقتصادی موثر باشند. مزیت این گرایش نسبت به دیگر گرایش های رشته اقتصاد که باعث شده طرفداران بیشتری در بین دانشجویان داشته باشد این است که دانشجویان این گرایش دید کلی نسبت به علم اقتصاد پیدا می کنند و زمینه مناسب جهت ورود به تخصص های مورد علاقه خود را کسب خواهند کرد. به همین دلیل برای انتخاب موضوع پایان نامه نسبت به دیگر گرایش ها دستشان بازتر است.
توسعه اقتصادی و برنامه ریزی
این گرایش دو هدف را دنبال می‌کند:
- انجام پژوهش و ایجاد زمینه لازم در پایه‌ریزی و گسترش تئوری و سیاست های توسعه اقتصادی و برنامه ریزی متناسب با الگوی اقتصادی مستقل طراحی شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی به طوری که بتواند مسیرهای اصلی حرکت اقتصادی را به سوی استقلال طراحی نماید.
- تربیت کارشناسانی که بتوانند با استفاده اگاهانه و مفید از دستاوردهای علوم اقتصادی و برنامه ریزی، فعالیت اجرایی خود را با تکیه بر دستاوردهای تفکر اقتصادی غیر وابسته و مستقل، بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی، انجام بدهند.
دانشجویان این دوره بعد از خاتمه تحصیل می توانند مسئولیت‌های طراحی استراتژی و سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی را بر عهده گرفته و با به کارگیری ابزار مناسب برنامه‌ریزی در جهت اجرای طرح ها فعالیت نمایند. این کارشناسان ارشد برای پرکردن خلاء تخصصی موجود در نظام برنامه ریزی کشور می توانند به کار گرفته شوند.
اقتصاد انرژی
هدف از تشکیل این دوره تربیت دانشجویانی است که با تسلط بر موضوعات مختلف اقتصاد انرژی از قبیل: ساختار بازار نفت و مشتقات آن و سایر انرژی ها، قیمت‌گذاری و همچنین بازاریابی و بازرگانی بین المللی انواع مختلف انرژی بتوانند به تجزیه و تحلیل آن بپردازند. آشنایی با تکنولوژی موجود در جهان و بهره‌گیری از آن در زمینه تولید، پالایش، توزیع و مصرف و بازاریابی انرژی، برنامه ریزی کلان در رابطه با تولید و مصرف انرژی و تعیین خط مشی و رهنمود در رابطه با برنامه ریزی بلندمدت در سطح کشور، بهره‌گیری از شناخت کلی مراکز مصرف، اهداف و طرز عمل مجامع بین المللی در امر توسعه بازاریابی نفت و فراورده‌های نفتی و تولیدات پتروشیمی و همچنین شناخت تحولات سیاسی و سازمان ها و مجامع بین المللی مربوط به انرژی های مختلف از دیگر اهداف این رشته است.
اقتصاد محیط زیست
شاخه ای متمایز از علم اقتصاد است که ارزش های مربوط به هر دو موضوع اقتصاد و محیط زیست را با هم در نظر می‌گیرد و گزینه هایی جدید را بر پایه این ارزش ها مطرح می نماید. هدف اصلی آن ایجاد موازنه بین فعالیت های اقتصادی و اثرات زیست محیطی آنها با در نظر گرفتن همه هزینه- فایده های مربوط به آن است. امروز در دنیا، رشته محیط زیست اهمیت فزاینده ای پیدا کرده و محیط زیست و مسائل مرتبط با آن از اولویت های اول کشورهای توسعه یافته است. این گرایش به بررسی اقتصاد منابع طبیعی، اقتصاد محیط زیست و مسائلی از قبیل: منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، منابع آب، منابع انرژی و . . . می پردازد. یکی از مهمترین مسائلی که در این گرایش مد نظر است، مسائل مربوط به حفظ محیط زیست و توسعه پایدار است.
تجارت الکترونیک
دوره کارشناسی ارشد اقتصاد و تجارت الکترونیک برای بررسی و تحلیل اقتصادی جنبه های مختلف تجارت الکترونیک طراحی و اجرا می شود. دانش آموختگان این رشته قادر خواهند بود به عنوان کارشناس ارشد، تحلیل های مناسب را درباره مسائل اقتصادی تجارت الکترونیک، توسعه سیستم‌های اقتصادی و تجاری تجارت الکترونیک، توسعه کاربرد فناوری اطلاعات در اقتصاد و بازرگانی و توسعه راهبردی طرح های تجارت الکترونیک ارائه نمایند.
برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی
هدف کلی دوره کارشناسی ارشد برنامه ریزی اقتصادی تربیت دانشجویان در زمینه فراگیری و تحقیق در مورد تئوری مدلسازی، طراحی و کاربرد روش‌های برنامه‌ریزی است. این دانشجویان پس از خاتمه تحصیل می‌توانند در سازمان های مختلف تولیدی و خدمات اقتصادی و اجتماعی، صنایع، مؤسسات و شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات تجاری و مالی و صنایع و شرکت‌های تولیدی و خدماتی بخش خصوصی فعالیت کنند.
اقتصاد نفت و گاز
اقتصاد نفت و گاز از جمله رشته های میان رشته‌ای است که با پیوند موضوعی با رشته‌هایی از علوم انسانی از جمله: اقتصاد، حقوق و مدیریت تأسیس شده است. از این جهت می‌توان گفت این رشته یک دوره جامع جهت آموزش تمامی ابعاد اقتصادی، حقوقی، فنی و مدیریت صنایع نفت و گاز می باشد. کمبود نیروهای متخصص و بومی همواره از دغدغه های اصلی صنعت نفت و از مشکلاتی است که در عقد قراردادها و انجام مذاکرات، پیش روی مسئولان بوده است. از این رو هدف این رشته تربیت نیروی انسانی متخصص در مسائل مربوط به قیمت‌گذاری و مدیریت ریسک در بازارهای جهانی نفت و گاز و مدیریت مالی پروژه های نفت و گاز می باشد.
اقتصاد اسلامی
از جمله اهداف اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، نیل به تحقق و شکل گیری اقتصاد کشور مبتنی بر مولفه های اسلامی است. یکی از ضروریات حصول به این هدف عمده و اساسی، تدوین تئوری های اقتصادی و سیاست ها با توجه به اهداف اقتصاد اسلامی است. هدف از تشکیل این دوره، انجام پژوهش و ایجاد زمینه لازم در پایه‌ریزی و گسترش تئوری های اقتصاد اسلامی و برنامه‌ریزی متناسب با الگوی اقتصادی اسلام، به نحوی که بتواند مسیرهای اصلی حرکت اقتصادی را به سوی اسلامی شدن طراحی نماید، و همچنین تربیت متخصصانی است که بتوانند مبانی و روابط حاکم براقتصاد اسلامی را در مدیریت، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی اقتصادی کشور اعمال کنند.
بانکداری اسلامی
هدف این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند مبانی و روابط حاکم بر بانکداری اسلامی را در مدیریت کلان بانکی و عملیات بانک‌های تجاری اعمال کنند، رفتارهای اقتصادی مردم را به درستی تحلیل کنند و ضمن ارتقاء دانش بانکداری اسلامی، توانایی فرهنگ سازی در رفتار اقتصادی مردم را بر اساس اسلام داشته باشند.
اقتصاد هنر
با توجه به اهمیت مسئله توسعه گردشگری و همچنین توسعه صادرات فرآورده های غیر نفتی که در تمامی اسناد بالادستی توسعه کشور نظیر سند چشم انداز بیست سالۀ توسعه و اسناد برنامه های توسعه پنج ساله، مورد تأکید قرار گرفته است، صنایع دستی و محصولات هنری و گردشگری می‌توانند در آینده دو جایگزین مناسب برای اقتصاد وابسته به نفت باشند. از آنجا که توسعه صنایع هنری و دستی و تقویت جاذبه های گردشگری، بدون وجود نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده در این حوزه امکان پذیر نیست، وجود متخصصانی که توان تلفیق فرصت های اقتصادی و مزیت های هنری و فرهنگی کشور را داشته باشند ضروری به نظر می رسد. نخستین گام در این راه، تربیت متخصصانی است که هم اقتصاد را بفهمند و هم هنر را بشناسند و همچنین رابطه متقابل این دو را به خوبی درک کنند؛ مأموریت رشتۀ «اقتصاد هنر» تلفیق این دو دانش است. فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در امر برنامه ریزی، سیاست گذاری و بازاریابی در بخش های عمومی و خصوصی هنری به فعالیت بپردازند.
اقتصاد شهری
اقتصاد شهری بر مبنای تقاطع جغرافیا و اقتصاد تعریف می شود. این رشته با پیوند زدن اقتصاد و جغرافیا به هم، به بررسی انتخاب های جغرافیایی یا مکانی خانوار ها می‌پردازد. همچنین نا کارآمدی های انتخاب مکانی را تشخیص داده و سیاست‌های عمومی جایگزین جهت گسترش انتخاب های کارآمد را مورد بررسی قرار می‌دهد. هدف از تشکیل این دوره تربیت متخصصانی است که توانایی تحلیل و بررسی مسائل مطرح در سیستم های شهری را در حوزه‌های مختلف از قبیل: رشد و توسعه شهرها، حمل و نقل، مسکن، حاشیه نشینی و مهاجرت، اشتغال و بیکاری، رفاه اقتصادی، استفاده مناسب‌تر از امکانات اقتصادی، مشکلات زیست محیطی و … را دارا باشند و با پشتوانه درک تئوریک، توانایی تحلیل مسائل شهری مربوط به ایران را کسب کنند.
جدول رشته ها و مواد امتحانی آزمون ورودی دکتری (Ph.D) سال ۱۳۹۷
قبولی علوم اقتصادی دانشگاه دولتی روزانه در سال ۹۶-۹۵ میانگین ۱۰ و ۲۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته علوم اقتصادی در سال ۹۶-۹۵
