حقوق
Law
حقوق، علمی است که با حمایت از قانون و دفاع از حقوق محرومان، تلاش می‌کند تا در جامعه، حق و عدالت حاکم شود. در سطوح مختلف روابط بین فردی، روابط سازمانی و حتی روابط بین المللی نیاز به اطلاعات حقوقی وجود دارد، از این رو رشته حقوق یکی از محبوب‌ترین رشته‌های گروه آزمایشی علوم انسانی می‌باشد.
تمام روابط اجتماعی که آثار حقوقی از آن ایجاد می‌شود، به نوعی موضوع علم حقوق قرار می‌گیرند. این روابط می‌تواند به روابط دولت و مردم باشد که به حقوق عمومی معروف است مربوط باشد و یا شامل روابط خصوصی مردم گردد که حقوق خصوصی نامیده می‌شود؛ به عبارت دیگر حقوق عمومی شامل حقوق قوای سه‌گانه کشور، حاکمیت و آنچه مربوط به اداره کشور است، می‌شود و حقوق خصوصی به روابط بین خود مردم می‌پردازد که مهمترین آنها روابط تجاری است که عامل ایجاد رشته حقوق تجارت شده است و یا مسائل مربوط به حقوق مدنی است که از آن جمله می‌توان به اموال، مالکیت، قراردادها، مسوولیت‌هایی که اشخاص در خطاهایی که مرتکب می‌شوند برایشان به وجود می آید مثل مسئولیت ناشی از حوادث، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، اقامتگاه اشخاص و ده‌ها مورد دیگر اشاره کرد.
همچنین شاخه‌ای از حقوق به روابط بین المللی می‌پردازد که خود به دو بخش حقوق روابط بین الملل عمومی و خصوصی تقسیم می شود که حقوق روابط بین الملل عمومی به روابط بین دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی می پردازد.
رشتهی حقوق از زیرگروه‌های ۱ رشته‌های علوم انسانی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۲ | اقتصاد: ۱ | زبان و ادبیات فارسی:۴ | زبان عربی:۴ | تاریخ و جغرافیا:۱ | علوم اجتماعی:۱ | فلسفه و منطق:۳ | روانشناسی:۱ |
توجه: از آنجا که دروس تخصصی نقش بالایی در قبولی فرد دارند، تمام اعداد بالا در عدد ۳ ضرب می‌شوند.
درس ها و واحدهای رشته حقوق در مقطع کارشناسی
تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی رشته حقوق ۱۳۵ واحد به شرح زیر است:
دروس عمومی: ۲۰ واحد
دروس پایه: ۱۵ واحد
دروس اصلی- تخصصی: ۹۴ واحد
دروس اختیاری: ۶ واحد
نکته: در اعلام سرفصل دروس این رشته از سایت وزارت علوم استفاده شده است.این سرفصل صرفاً جهت آشنایی کلی با محتوای دروس است و احتمال تغییرات جزیی وجود دارد.
دروس پایه:
مقدمه‌ی علم حقوق، حقوق جزای عمومی، حقوق اساسی، حقوق مدنی اشخاص و حمایت، مبانی علم اقتصاد، عربی، مالیه‌ی عمومی، مبانی جامعه شناسی
دروس اصلی و تخصصی:
حقوق اساسی، حقوق جزای عمومی،حقوق جزای عمومی، حقوق بین المللی عمومی،حقوق سازمان‌های بین المللی، حقوق اداری، اصول فقه، متون فقه، حقوق تجارت اشخاص،حقوق تجاری اسناد تجاری، حقوق مدنی‌کلیات و قراردادها، حقوق مدنی الزامات خارج از قراردادها، حقوق مدنی خانواده،حقوق مدنی عقود معین، حقوق مدنی شفعه، آئین دادرسی مدنی، متون‌حقوق به زبان خارجه، متون حقوقی به زبان‌های تخصصی،آیین دادرسی‌کیفری،کار تحقیق، حقوق بین المللی‌خصوصی، جرم شناسی، حقوق جزای اختصاصی، قواعد فقه،حقوق تطبیقی، ادله اثبات دعوی، حقوق کار، پزشکی قانونی
دروس اختیاری:
بزهکاری اطفال،پلیس عدمی،کیفر شناسی، حقوق دریایی، حقوق هوایی، داوری بین المللی، اصول رواط بین‌الملل،آیات الاحکام، حقوق ثبت، حقوق بیمه، حقوق بانکی، اصطلاحات حقوقی به زبان عربی،تأمین اجتماعی، حقوق بشر در اسلام، احوال شخصیه در فقه عامه، دادرسی‌های اختصاصی کیفری، تاریخ حقوق، مالکیت معنوی، فلسفه حقوق،کارآموزی قضایی، رویه قضایی، حقوق و کامپیوتر، حقوق قضایی، حقوق ارتباطات،آمار، جامعه شناسی حقوق، آشنایی با اینترنت
دروس عمومی:
زبان خارجی، معارف اسلامی، تاریخ اسلام، انقلاب اسلامی، متون اسلامی، فارسی، اخلاق اسلامی، تربیت بدنی،تنظیم خانواده
دروس پیش نیاز:
زبان پیش، فارسی پیش، عربی پیش، فلسفه و منطق پیش، وصیت نامه،روخوانی قرآن
توجه: فارغ التحصیلان رشته حقوق برای ورود به حوزه وکالت باید پروانه رسمی وکالت دریافت کنند؛ به این منظور باید در آزمون وکالت که هر ساله برگزار می‌شود، شرکت کرده و قبول شوند.
نقش و توانایی یا کارایی فارغ التحصیل حقوق
فارغ التحصیلان با جمع شرایط مقتضی می‌توانند در موارد ذیل نقش فعال داشته باشند:
قضاوت. مسائل تحریر دعاوی(شامل بازپرسی و دادیاری). مسائل تحریر ادله (مانند معاینه محل و استماع گواهان محلی و استماع اظهارات متداعین معذور از حضور در دادگاه‌ها به دلائل مختلف از قبیل مرض و غیره). ادارات تصفیه ورشکستگی و سرپرستی محجورین فنی و حقوقی. ادارات اجرای احکام (مدنی و کیفری). ادارات ثبت اسناد و املاک. دفاتر اسناد رسمی به‌صورت سردفتر و دفتریار. وکالت دعاوی خصوصی و دولتی (داخلی و خارجی). در تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی که تخصص لازم دارد و به عنوان مشاوران حقوقی (کارشناس حقوقی ) در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دیگر دولت
فرصت‌های شغلی:
به دلیل نیاز گسترده افراد و سازمان‌ها به کارشناسان حقوقی، بازار کار وسیعی برای دانشجویان رشته حقوق وجود دارد. البته به دلیل وجود تعداد زیاد فارغ التحصیلان این رشته، واضح است که آنهایی فرصت‌های شغلی بهتر و بیشتری پیش رو خواهند داشت که دارای مهارت و دانش بیشتری باشند.
مشاغل قاضی. وکیل. دادیار. کارشناس/ مشاور حقوقی. سردفتر به طور مستقیم به این رشته تحصیلی ارتباط دارد و دانش آموختگان در صورت فعالیت در این مشاغل بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار خواهند کرد.
یک دانشجوی خوب و علاقهمند می‌تواند پس از گواهی لیسانس و با تکیه بر معلومات خود در شغلهای متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری ، مشاور حقوقی بانکها، شهرداریها، شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی مشغول فعالیت شوند.
به توضیح مختصری از موارد مذکور می‌پردازیم:
قاضی
کار قاضی مبتنی بر علم قضاوت است. قاضی کسی است که به تنهایی یا به عنوان عضوی از هیئت قضات، مدیریت یا ریاست دادگاه را بر عهده دارد و به قضاوت می‌پردازد. قاضی از قوانین در دادگاه‌های مختلف استفاده کرده و بر روند قانونی دادگاه نظارت دارد. او اختلافات بین دوطرف دعوا را حل کرده و مذاکره بین آنها یا نمایندگانشان را تسهیل‌کرده و در صورت نیاز بر اساس قوانین و مقررات نسبت به صدور حکم و دستور اجرا اقدام می نماید.
ساعت کاری یک قاضی معمولاً به صورت تمام وقت است. برخی از دادگاه‌های آنها ممکن است ساعت ها طول بکشد. محل کار آنها بیشتر در دفترکاری و دادگاه ها است ولی گاهی برای بررسی شواهد و ملاقات با برخی افراد باید به محیط‌های بیرونی و یا حتی به سفرهای کاری بروند.
وظایف قاضی
بررسی مباحث قانونی و کسب اطلاع از آخرین قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی
بررسی و ارزیابی مستندات و شواهد دو طرف دعوی به منظور احاطه بیشتر بر موضوع پرونده مورد بررسی ریاست جلسه دادگاه و حفظ نظم آن
شنیدن سخنان دو طرف دعوی به منظور اطلاع دقیق از روند ماجرا و اطلاعات هر یک از طرفین دعوا
نظارت بر قانونی بودن رویه‌ها و روش های بازجویی، رفتار با متهم پرونده و …
تحلیل، بررسی و بکارگیری قوانین و مقررات برای صدور رأی نهایی
صدور رأی نهایی دادگاه جهت اجرا توسط دستگاه‌های مربوطه
آشنایی با شغل وکالت
در لغت «وکیل» کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود.
وکلا به مشتریان خود مشاوره حقوقی داده و در برخی موارد به عنوان نماینده آنها عمل می‌کنند. این مشتریان می‌توانند افراد، گروهی از افراد و یا شرکت ها و اشخاص حقوقی باشند.
محل کار وکیل معمولاً در دفترکار و دادگاه است ولی در برخی موارد با توجه به نوع پرونده کاری نیاز به مسافرت کاری برای ملاقات با موکلان و یا تهیه شواهد و مدارک دارید. اگر در زمینه حقوق جزا فعالیت می‌کنید، زمان بیشتری از کار شما در دادگاه خواهد بود.
در حال حاضر شغل وکالت نیز مثل خیلی از شغل های دیگر به صورت کاملاً تخصصی درآمده است. تخصص برخی از وکلا در پرونده‌های مربوط به ملک و زمین و تخصص برخی دیگر در مسایل خانوادگی است. همچنین بعضی از وکلا در حوزه حقوق تجارت فعالیت می‌کنند و در قوانین تجاری داخلی و بین المللی تسلط دارند. حتی برخی از آنها متخصص مسایل حقوقی ورزشکارانی مانند فوتبالیست‌ها می‌باشند به این معنا که با تسلط بر قوانین نهادهای بین‌المللی فوتبال همچون فیفا و نهادهای داخلی همچون فدراسیون فوتبال و باشگاه‌ها، به بازیکنان فوتبال مشاوره داده و قراردادهای آنها را منعقد می‌کنند.
حقوق محیط زیست، حقوق حمل و نقل، حقوق بشر، حقوق نفت و گاز نیز از دیگر زمینه‌های فعالیت وکلا می باشد که هر وکیلی پس از فارغ التحصیلی با توجه به رشته تحصیلی خود و نیاز بازار کار و عوامل دیگر جذب یکی از زمینه‌های تخصصی فوق خواهد شد.
جدا از موارد فوق کار شما می‌تواند در حوزه‌های زیر باشد:
بخش خصوصی : ارائه خدمات حقوقی از جمله گواهی انحصار وراثت، قانون مدنی و خانواده، دادخواهی، آسیب‌های شخصی و قانون جزا
بخش تجاری : مشاوره دادن و انجام کارهایی برای بخش‌های تجاری مختلف مانند قوانین مربوط به قراردادها، مالیات، قوانین استخدام، خرید و فروش و ادغام شرکت‌ها
مشاوره خصوصی به شرکت‌ها، دولت‌ها و مقامات محلی
یک وکیل معمولاً به صورت تخصصی کار کرده و تنها در یکی از شاخه های وکالت وارد می‌شود و تجربه کسب می‌کند.
وظایف وکیل
حضور در دادگاه به عنوان نماینده موکل خود و دفاع از آنها
مشاوره به مراجعان در خصوص موارد قانونی
تهیه پیش نویس‌ها، قراردادها و نامه‌ها برای درج در پرونده و پیشبرد امور حقوق و قضایی موکل خود
جستجوی موارد مشابه قبلی برای تسهیل کار پرونده جاری در دست
جمع آوری و نگهداری از مستندات و مدارک مربوط به پرونده برای ارائه به دادگاه جهت دفاع از موکل خود
شرکت در جلسات و مذاکره ها به منظور کشف اطلاعات بیشتر، بررسی بیشتر پرونده و یا ارائه توضیحات یا دلایل و مدارک به ذی نفعان
ارائه مدارک و شواهد به دادگاه و دفاع از موکل
توجه:کارشناس و مشاور حقوقی برای اینکه بتواند کار کند باید مجوز یا پروانه لازم را اخذ کند. برای این کار باید یا در آزمون وکالت کانون وکلا و یا آزمون مشاوران حقوقی قوه قضاییه شرکت کرده و قبول شود.
دادیار
دادیار مقام قضایی است که در دادسرا تحت ریاست و نظارت دادستان انجام وظیفه می‌نماید و از حیث اظهارنظر و رأی، تابع دادستان است. در سیستم قضایی، پیگیری جرم‌هایی که در جامعه رخ می‌دهد به عهده دادسرا است چه با شکایت شاکی و چه پرونده هایی که طرف جرم جامعه است.دادسرا حق صدور رأی ندارد و رأی را فقط دادگاه صادر می‌کند، ولی اجرای حکم به عهده دادسرا می باشد. دادسراها معمولاً از چند بخش که دادیاری‌ها نامیده می‌شوند، تشکیل شده اند. دادیاری ها بنا به نوع جرم طبقه‌بندی شده و هر کدام آنها توسط یک دادیار اداره می شود.
دادیار با ارجاع دادستان عهده‌دار امور سرپرستی، تحقیقات مقدماتی، اجرای احکام و سایر وظایفی است که به عهده دادستان خواهد بود. دادیار هنگام حضور در دادگاه جهت دفاع از کیفرخواست، به نام دادستان بیان عقیده می‌نماید. وی همچنین راجع به اجرای احکام، مطابق مقررات انجام وظیفه خواهد نمود. معمولاً رسیدگی به پرونده‌هایی که موضوع ان ها جرایم سبک می باشد مانند توهین و فحاشی، تصادفات ساده رانندگی و … بخشی از کار دادیار را تشکیل می‌دهد.
اگر بر سر موضوع پرونده‌ای اختلاف بین دادیار و دادستان پیش بیاید، نظر دادستان باید اجرا شده و دادیار تابع نظر دادستان خواهد بود.
دادیارها چند گروه هستند؛ دادیار تحقیق. دادیار اظهارنظر. دادیار اجرای احکام. دادیار ناظر زندان. دادیار نماینده دادستان در دادگاه
وظایف دادیار: کشف جرم و دلایل وقوع آن. قرار تعقیب و اقامه دعوا
کارشناس حقوقی و وظایف آن:
مشاور حقوقی به مدیران و ذی نفعان سازمان کمک می‌کند تا ضمن توجه به مسئولیت‌های کیفری، حقوقی، جزایی و انتظامی تصمیماتشان، تصمیمات صحیح تری اتخاذ نمایند و همچنین در مواجه به مسایل حقوقی سازمانی به آنها در حل و فصل مسایل و مشکلات یاری می‌رساند.
مشاور حقوقی با تسلط کاملی که به قوانین و اصول حقوقی دارد، کلیه امور حقوقی سازمان یا شرکت از جمله تهیه و تنظیم آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، انعقاد قراردادهای داخلی و خارجی، رسیدگی و پیگیری پرونده‌های حقوقی و دعاوی اداری و استخدامی، شرکت در جلسات دادرسی و دفاع از حق سازمان، ارائه مشاوره حقوقی به کارکنان در صورت لزوم، انجام امور حقوقی مربوط به مناقصه، مزایده و … را برعهده دارد.
در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی معمولاً یک بخش حقوقی متشکل از چندین کارشناس حقوقی امور مربوط به انعقاد قراردادهای خرید و فروش؛ انعقاد قراردادها و تفاهم نامه‌های بین سازمانی و سایر امور حقوقی دستگاه را زیر نظر دارند و معمولاً بررسی و اعلام نظر اداره حقوقی یکی از مراحل انجام عملیات فوق می باشد.
در شرکت‌های خصوصی ممکن است یک مشاور به چند شرکت کوچک مشاوره حقوقی بدهد و یا فقط در استخدام یک شرکت باشد. در شرکت های خصوصی بزرگ نیز مدیران شرکت از یک تیم مشاوره پرقدرت و زبردست و یک واحد حقوقی مجزا نیز بهره می‌برند.
برخی از مشاوران حقوقی در حوزه های خاص و تخصصی فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال یک مشاور حقوقی فقط به شرکت‌ها و سازمان‌های هنری و دیگری فقط به سازمان های ورزشی مشاوره می‌دهد.
توجه : به طور کلی کارشناس و مشاور حقوقی برای اینکه بتواند کار کند باید مجوز یا پروانه لازم را اخذ کند. برای این کار باید یا در آزمون وکالت کانون وکلا و یا آزمون مشاوران حقوقی قوه قضاییه شرکت کرده و قبول شود.
وظایف کارشناس حقوقی
تهیه متن قراردادهای شرکت یا سازمان و نظارت بر روند عقد آنها
ارائه اطلاعات لازم و انجام امور حقوقی مربوط به انواع مناقصه ها، مزایده‌ها و …
ارائه مشاوره‌های حقوقی به مدیران و کارکنان
جمع آوری، بررسی و تنظیم اطلاعات لازم برای تهیه قوانین، اساسنامه‌ها، آیین نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و …
انجام کلیه کارهای مربوط به ثبت، تغییرات در ساختار، انحلال شرکت‌ها و …( عمدتاً در شرکت‌های خصوصی)
جمع آوری اطلاعات لازم و استفاده از آنها برای دفاع از سازمان یا شرکت مربوطه در محاکم قضایی
رسیدگی به شکایات و دعاوی حقوقی و اداری
کار سردفتر
کار سردفتر اداره امور دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر ازدواج و طلاق می باشد. سردفتر در دفاتر اسناد رسمی بر طبق قانون، تمامی معاملات، اسناد رسمی و خواسته های حقوقی افراد را ثبت کرده و گواهی می کند. سردفتران بنا به پیشنهاد سازمان ثبت اسناد و املاک کشورانتخاب می شوند. سازمان ثبت باید برای انتصاب سردفتران اسناد رسمی نظر مشورتی کانون سردفتران و دفتریاران را نیز جلب نماید.
دفاتر ازدواج و طلاق از نهادهای تخصصی مدنی هستند که بخشی از وظایف اجرایی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را انجام می‌دهند. این دفاتر از نظر مالی مستقل هستند و به طور خصوصی اداره می‌شوند.
وظایف سردفتر اسناد رسمی:
تنظیم و ثبت کردن اسناد مالی و غیرمالی مطابق مقررات و قانون (مانند سند مالکیت منزل، زمین، ماشین و …، وثیقه نامه، اجاره نامه و …)
بررسی هویت طرفین معامله با بررسی و کنترل اسناد لازم برای احراز هویت
دادن سواد مصدق یعنی رونوشت گواهی شده از اسناد ثبت شده به اشخاصی که طبق مقررات حق گرفتن آن را دارند و آن اشخاص عبارتند از متعاملین و اشخاص ذینفع وکسانی که دادگاه دستور اعطای رونوشت سندی را به آنها داده است.
تصدیق صحت امضا یا گواهی امضای اشخاص برای مصون ماندن از تردید و انکار
قبول و حفظ اسنادی که به امانت می‌گذارند مانند وصیت نامه
وظایف سردفتر دفاتر ازدواج و طلاق:
تنظیم و آماده سازی مدارک مورد نیاز قبل از ازدواج وطلاق
دادن معرفی نامه برای انجام آزمایش خون قبل از ازدواج
توضیح شرایط ضمن عقد یا طلاق برای دو طرف
خواندن صیغه عقد و طلاق
انجام امور ثبت رسمی و قانونی ازدواج و طلاق
نکات
جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب لازمه‌ی موفقیت در این رشته است. ممکن است که به دست آوردن لیسانس حقوق کار دشواری نباشد اما حقوقدان شدن بسیار مشکل است؛ چرا که علم حقوق امروزه با جامعه شناسی، روانشناسی و علوم فلسفی آمیخته شده است و یک حقوقدان باید از این علوم اطلاعات کافی داشته باشد.
همچنین یک دانشجوی حقوق برای این که در رشته خود موفق گردد لازم است به زبان و ادبیات فارسی مسلط باشد چون منطق حقوق در ضمن این که شباهت های زیادی به منطق ریاضی دارد، یک منطق اقناعی و خطابی است؛ یعنی یک حقوقدان باید بتواند کسانی را که مورد خطاب او قرار می‌گیرند و یا دادگاهی که مأمور رسیدگی به دعوا است، با زبان سلیس و بلیغ قانع کند، در نتیجه باید به زبان و ادبیات مسلط باشد. در ضمن باید اطلاعاتی از ریاضیات داشته باشد.
تسلط بر زبان عرب و فرانسه هم به اغلب دانشجویان حقوق توصیه می‌شود.
این روزها دیگر، اکثر دانشگاه‌های سراسری و آزاد، این رشته را پوشش می‌دهند اما می‌توان گفت که بهترین دانشگاه‌های این رشته عبارتنداز: شهید بهشتی، تهران، علامه طباطبایی، الزهرا(س) و …. امکان ادامه تحصیل دراین رشته تا مقطع دکتری تخصصی برای تمام گرایش‌های حقوق وجود دارد.
دانشگاه شهید بهشتی با داشتن رتبه اول در این رشته میان دانشگاه‌های معتبر کشور گزینه مناسبی برای متقاضیان این رشته می باشد. استادان فرهیخته و بنامی در این دانشگاه تدریس می‌کنند که هم زمان از سابقه حقوقی بالایی هم برخوردار هستند.
حقوق خصوصی دارای مزایای زیادی است به طور مثال حقوق مدنی که در حقوق خصوصی مطالعه می‌شود در بسیاری از رشته‌ها کارآمد می‌باشد وحقوق تجارت نیز همین طور است درسی مهم وکلیدی بخصوص برای وکالت دادگستری به همین دلیل است که اصولاً کسانی که حقوق خصوصی می‌خوانند در قبولی برای کانون وکلا موفق‌تر هستند چون دروس عمده کانون و ضریب‌های بالای کانون وکلا مدنی وآییین دادرسی مدنی می‌باشد به جای آن، بچه‌های حقوق جزا در امتحان قضاوت موفق‌تر هستند چون ضریب آیین دادرسی کیفری و جزا بالاتر است.
با بررسی نمونه کارنامه‌های داوطلبان در سال ۹۶-۹۵ به دست آوردن حدود میانگین‌های زیر برای قبولی درگرایش‌های رشته‌یحقوق است:
قبولی حقوق دانشگاه دولتی تهران —-> میانگین ۷۵ و ۵۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی حقوق دانشگاه شهید بهشتی —-> میانگین ۸۰ و ۵۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی حقوق دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین —-> میانگین ۴۵ و ۵۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی حقوق دانشگاه علامه طباطبایی تهران —-> میانگین ۶۰ و ۶۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته حقوق در سال ۹۶-۹۵ /دانپزشکی در کنکور ۹۶-۹۵
حقوق دانشگاه تهران-روزانه(منطقه۱)
حقوق دانشگاه شهید بهشتی -روزانه(منطقه۲)
حقوق دانشگاه علامه طباطبایی-روزانه(منطقه۱)
کارشناسی ارشد
گرایش‌های ارشد حقوق بر اساس دفترچه کنکور ارشد ۹۷:
نکته: هر چند شرکت داوطلبان رشته حقوق در آزمون سراسری در هر گرایش بلا مانع می‌باشد ولیکن به جهت بالاتر رفتن شانس قبولی به داوطلبان عزیز توصیه می‌گردد که تنها یک گرایش را انتخاب نموده و زمان مطالعاتی خود را صرف همان گرایش نمایند.
به جهت مشترک بودن مواد امتحانی چهار گرایش حقوق خصوصی، حقوق محیط زیست، حقوق مالکیت فکری و حقوق اقتصادی شرکت همزمان در این چهار گرایش بلا اشکال است.
توضیح مختصری از گرایش‌های پرطرفدار رشته حقوق:
حقوق جزا و جرم شناسی
حقوق جزا به دو بخش عمده حقوق جزای ماهوی و شکلی تقسیم می‌شود. رشته‌های حقوق جزای عمومی و اختصاصی زیر مجموعه‌ی حقوق جزای ماهوی‌اند.
حقوق جزای عمومی علمی است که به مطالعه‌ی قواعد کلی و مشترک جرایم و مجازات‌ها می‌پردازد.
حقوق جزای اختصاصی شعبه‌ای از حقوق جزا ماهوی است که به مطالعه‌ی جرایم به طور خاص و شرایط اختصاصی حاکم بر آنها و مجازات‌هایی که ممکن است مورد حکم واقع شوند.
حقوق جزای شکلی (آیین دادرسی کیفری) : آیین دادرسی کیفری که در فاصله‌ی بین وقوع جرم و صدور حکم مجازات اهمیت می‌یابد مجموعه قوانین و مقرراتی است که برای کشف جرم، تعقیب متهمان و تحقیق از آنان، تعیین مراجع صلاحیت‌دار، شیوه‌های اعتراض به آراء و نیز بیان تکالیف مسوولان قضایی و انتظامی در طول رسیدگی به دعوای کیفری و اجرای احکام از یک سو و حقوق آزادی‌های متهمان از سوی دیگر ، وضع و تدوین شده است.
جرم‌شناسی، علمی است که به مطالعه‌ی علمی و روشمند پدیده‌ی مجرمانه می‌پردازد.
کاربرد حقوق جزا و جرم شناسی : امروزه با فنی و تکنیکی شدن مرتکبان جرم و پیچیدگی‌های برخی از جرایم ارتکابی که طبیعتاً با فنی شدن جوامع در ارتباط است شاهد تخصصی شدن سیستم عدالت کیفری هستیم. تشکیل و تأسیس دادسراها و دادگاه‌های ویژه رسیدگی به جرایم در کشور ما، مانند مجتمع قضایی ویژه جرایم اقتصادی (که به تعقیب و محاکمه مجرمان اقتصادی می‌پردازد) دادگاه کیفری استان (که به جرایم سنگین و شدیدی از جمله قتل عمد رسیدگی می‌کند) و دادگاه ویژه رسیدگی به جرایم اطفال بزهکار و … نشانگر اهمیت تخصص در رسیدگی‌های کیفری است.
حقوق خصوصی
حقوق خصوصی از قدیمی‌ترین رشته‌های دانش حقوق و اساس بسیاری از رشته‌هایی است که در سال‌های اخیر به دلیل توسعه این دانش در نظام آموزشی رسمی کشور به عنوان رشته مستقل تدریس می‌شود، در واقع موضوع حقوق داخلی در تقسیم‌بندی کلی سنتی به دو حوزه حقوق خصوصی و حقوق‌عمومی تقسیم می‌شود.
بر پایه این تقسیم‌بندی کلیه رشته‌های مرتبط با حقوق داخل کشور در یکی از دو گروه فوق قرار می‌گیرند، بنابراین حقوق خصوصی در معنای عام شامل کلیه‌ی رشته‌هایی است که قواعد حقوقی مورد بحث در آنها روابط اشخاص جامعه با یکدیگر را تنظیم می‌کند و حقوق‌عمومی تنظیم کننده روابط متقابل اشخاص و دولت‌ها با یکدیگر است. در حال حاضر موضوعات مورد بحث در رشته حقوق خصوصی دانشگاه‌های کشور به طور کلی به دو حوزه‌ی حقوق مدنی و حقوق تجارت مربوط هستند هر چند واحدهای درسی دیگری نیز در این رشته تدریس می‌شود ولی تأکید اصلی بر آموزش حقوق مدنی و حقوق تجارت در سطوح پیشرفته و تطبیقی است.
حقوق مالکیت فکری
مباحث مطرح در رشتهی حقوق مالکیت‌های فکری در تقسیم‌بندی کلی به دو حوزه‌ی : ۱٫ حقوق اموال فکری ، ادبی و هنری ۲٫ حقوق اموال فکری صنعتی تقسیم می‌شود. در حوزه‌ی اول شرایط حمایت و ضمانت اجراهای نقض حقوق پدید‌آورندگان آثار ادبی و هنری مورد بحث واقع می‌شود و حوزه‌ی دوم به بحث از شرایط حمایت و ضمانت اجراهای نقض حقوق اشخاص بر اختراع، علامت تجاری، طرح صنعتی، نشانه‌های جغرافیایی، طرح ساخت مدارهای یکپارچه‌ی الکترونیکی، نمونه اشیا مصرفی، نام تجاری و سایر مصادیق اموال فکری، صنعتی و تجاری می‌پردازد.
حقوق اقتصادی
حقوق اقتصادی بر دو محور تأکید دارد :
۱٫ تأکید بیشتر بر حوزه اقتصادی قوانین و مقررات : در این گرایش قوانین و مقرراتی که با حوزه‌های اقتصادی و بازرگانی ارتباط بیشتر و تنگاتنگ دارند مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرند از جمله این حوزه‌ها حقوق بیمه، حقوق مالکیت‌های صنعتی، حقوق نفت، حقوق ساخت و ساز و … است.
۲٫تحلیل و تجزیه اقتصادی قوانین : در گرایش حقوق اقتصادی، قوانین و مقررات از منظر اقتصادی بررسی می‌شوند. تشخیص مبانی و آثار اقتصادی قوانین به قانون‌گذار و حقوق‌دانان کمک می‌کند که قوانین را در راستای بهبود وضعیت اقتصادی تصویب یا اصلاح یا تفسیر کنند.
حقوق بین الملل
رشتهی حقوق بین‌الملل یکی از گرایش‌های رشتهی حقوق در دوره‌ی کارشناسی ارشد است که با رشتهی روابط بین الملل که یکی از شاخه‌های رشتهی علوم سیاسی در دوره‌ی کارشناسی ارشد می‌باشد، متفاوت است.
این رشته به حقوق و به عبارت دیگر مجموعه اصول، موازین یا قواعد و مقرراتی می‌پردازد که بر روابط اختصاصی جامعه‌ی بین‌المللی و به ویژه تابعان فعال حقوق بین‌الملل یعنی دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در حوزه‌های مختلف صلح و امنیت، حقوقی، اقتصادی، فرهنگی، فنی… حاکم است. پویایی این رشته به دلیل پیدایش روز افزون زمینه‌های جدید در جامعه‌ی بین‌المللی معاصر، بر جذابیت این رشته می‌افزاید و علاقه‌مندان این رشته هر روزه می‌توانند اطلاعات وسیع و نه چندان عمومی درباره‌ی موضوعات این رشته، از طریق رسانه‌های جمعی نظیر مطبوعات، رادیو، تلویزیون و همچنین از طریق اینترنت کسب نمایند ( از جمله اطلاعاتی درباره‌ی سازمان ملل متحد و کارگزاری‌های تخصصی آن نظیر یونسکو و یونیسف، انعقاد معاهدات، موافقت‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های بین المللی بین کشورها در حوزه‌های مختلف، تشکیل سازمان های بین المللی جدید، بحث های مربوط به صلح و امنیت، انرژی هسته‌ای و سازمان بین المللی انرژی اتمی، جنگ های داخلی و بین المللی از جمله بحث عراق، افغانستان و مسئله‌ی فلسطین و…) علاقه مندان به این رشتهی جالب و متنوع علاوه بر این که باید قدرت حفظ، درک و تحلیلل خوبی داشته باشند، به یکی از زبان های بین‌المللی (انگلیسی یا فرانسه) تسلط داشته باشند یا حداقل به یادگیری آن علاقمند باشند، بدان جهت که بسیاری از منابع این رشته به روز و به این دو زبان بوده و استفاده‌ی به موقع، مؤثر و مفید آنها مستلزم آشنایی و تسلط به یکی از این زبان است.
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به طور خاص در وزارت امور خارجه و کلاً دفاتر امور بین‌الملل تمامی وزارتخانه‌ها و ادارات مشغول به کار شوند و علاوه بر آن زمینه انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی در این رشته به مراکز مختلف و تدریس آن در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی موجود است.
حقوق عمومی
گرایشی از رشته حقوق است که در آن به موضوع رابطه دولت با مردم پرداخته می شود.فارغ‌التحصیلان حقوق عمومی علاوه بر تدریس و وکالت می‌توانند در مشاغلی همچون قضاوت در دیوان عدالت اداری ، مشاوره‌ی حقوقی در ادارات قوانین و معاونت‌های پارلمانی وزارت خانه‌ها و دستگاه‌های دولتی به فعالیت بپردازند. این رشته را سیاسی‌ترین رشته حقوق و به تعبیری حقوقی‌ترین رشته علوم سیاسی می‌توان نام نهاد. این رشته به بررسی و تبیین اصول و موازین مربوط به تنظیم روابط دولت و دستگاه‌های دولتی با اشخاص حقیقی و حقوقی در جامعه و نیز سایر دستگاه‌های دولتی است، می‌پردازد.
حقوق محیط زیست
علاقه‌مندان این رشته علاوه بر تدریس در دانشگاه و مراکز مختلف آموزشی می‌توانند به انجام کارهای پژوهشی در مراکز تحقیاتی و به ویژه مرکز پژوهش‌های مجلس، مرکز پژوهش‌های نهاد ریاست جمهوری، مرکز توسعه قضایی قوه قضاییه و وزارت امور خارجه بپردازند. علاوه بر این مطالعه این رشته اثرات قابل توجهی بر کار افرادی دارد که قصد دارند در حرفه وکالت یا قضاوت وارد شوند و با توجه به تخصصی شدن موضوعات حقوقی این گرایش به عنوان یکی از گرایش‌های جدید حقوق می‌تواند دورنمای بسیار روشنی را برای آن تصور نمود. این گرایش در حال حاضر فقط در دانشگاه شهید بهشتی در دوره‌های روزانه و شبانه به طور میانگین هر ساله بین ۱۰ تا ۱۵ نفر دانشجو در مقطع ارشد می‌پذیرد.
حقوق تجارت بین الملل
با رشد امکانات ارتباطی بین جوامع مختلف، روابط بازرگانی از مرزهای کشورها فراتر رفته و جنبه‌ی بین‌المللی پیدا کرده است. در روابط بازرگانی بین‌المللی به دلیل دخالت عنصر خارجی، قواعد حاکم بر رابطه و نظام حقوقی حل و فصل اختلافات ناشی از آن، با روابط تجاری داخلی تفاوت پیدا می‌کند. حقوق تجارت بین‌الملل از قواعدی بحث می‌کند که بر روابط تجاری فرامرزی و شیوه‌ی حل و فصل اختلافات ناشی از آن حاکم است. در تقسیم‌بندی کلی مباحث مطرح در این رشته به سه حوزه‌ی زیرقابل تقسیم‌بندی است:
قراردادهای تجاری بین المللی .داوری تجاری بین‌المللی. ورشکستگی بین‌المللی
حقوق بشر
حقوق بشر رشته‌ای میان رشته‌ای و نوپا محسوب می‌گردد که به بحث درباره حقوق مختلفی که انسان در حوزه‌های مختلف از جمله مدنی و سیاسی (مثل حق حیات، حق آزادی عقیده) و اقتصادی و اجتماعی (مثل حق کار، حق آموزش، حق تأمین اجتماعی) می‌پردازد. ویژگی میان رشته‌ای بودن آن سبب می‌گردد که به حقوق بشر صرفاً از منظر حقوقی نگریسته نشود و رویکردهای جامعه شناختی، فلسفی، فرهنگی ، سیاسی و … نیز مورد توجه قرار گیرند و بین‌المللی بودن آن نیز از ویژگی‌های دیگر این رشته می‌باشد که به دلیل جهان شمول بودن، اعتباری بین‌المللی یافته است.
علاقه‌مندان این رشته علاوه بر تدریس در دانشگاه‌ها و مراکز مختلف آموزشی به انجام امور پژوهشی در مراکز تحقیقاتی و به ویژه مرکز پژوهش‌های مجلس، مرکز پژوهش‌های نهاد ریاست‌جمهوری، مرکز توسعه قضایی قوه قضاییه و وزارت امور خارجه بپردازند. علاوه بر این، مطالعه این رشته اثرات قابل توجهی بر کار افرادی دارد که قصد دارند در حرفه وکالت یا قضاوت وارد شوند و به طورکلی بر دیدگاه افراد در زندگی شخصی آنها تأثیرات مثبتی بر جای می‌گذارد.
توجه: لازم به ذکر است فارغ التحصیلان رشته‌های کارشناسی غیرحقوق می‌توانند در کنکور کارشناسی ارشد حقوق شرکت نمایند ولیکن قبولی در آزمون کارشناسی ارشد و دکتری حقوق مجوز شرکت در آزمون‌‌های کانون وکلا، قضات و سردفتری نمی‌باشد و تنها در صورت دارا بودن دانشنامه لیسانس در رشته حقوق قضایی و یا رشته الهیات در گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی‌داوطلبان حق شرکت در آزمون‌‌های مذکور را دارند.
حقوق خانواده(معارف اسلامی و حقوق)
حقوق خانواده به عنوان یکی از گرایش‌های جدید حقوق است که با بررسی منابع و سرفصل‌های آزمون به خوبی می‌توان دریافت این گرایش به طور اختصاصی ابعاد حقوقی و مسائل مربوط به خانواده را مورد بررسی قرار می‌دهد. از نکات بارزی که می‌توان در مورد این گرایش گفت این است که فارغ‌التحصیلان رشتهی فقه و مبانی حقوق که مایل به ادامه تحصیل در رشته حقوق باشند از شانس بیشتری نسبت به سایر گرایش‌ها برخوردارند.
حقوق ارتباطات
حقوق ارتباطات یک رشته حقوقی مستقل و نوپاست که در دهه های اخیر، بر اثر پیشرفت تکنولوژی های مربوط به آن، دگرگونی‌های فراوانی پیدا کرده است. این رشته جدید از مبانی مستحکمی برخوردار است که بسیاری ازآن ها تاحدود زیادی از اصول حاکم بر دیگر رشته‌های حقوق، منشأ گرفته اند. به همین جهت، با سایر رشته‌های حقوق رابطه بسیار نزدیکی دارد. آن چه در دهه های اخیر بیش از هر چیز، حقوق ارتباطات را تحت تأثیر قرار داده و موجب تحول و تکامل آن شده، پیشرفت تکنولوژی های نوین اطلاعات و ارتباطات است. به همین لحاظ، توجه به جنبه های حقوقی ارتباطات و اطلاعات، از اهمیت خاصی برخوردار شده است. متخصصان حقوق ارتباطات، درباره قلمرو این رشته جدید حقوقی، پنج شاخه یا بخش را مورد بررسی قرار می دهند: مقررات حقوقی تأسیس و اداره مؤسسات ارتباطی. مقررات حقوقی حاکم بر محتوا و انتشار مندرجات، برنامه ها و پیام های ارتباطی. مقررات حقوقی حرفه روزنامه نگاری و سایر دست اندرکاران ارتباطات. مقررات حقوقی مالکیت معنوی. مقررات حقوقی بین المللی ارتباطات
گرایش‌های دکتری حقوق بر اساس دفترچه کنکور ۹۷
