قضاوت عجولانه یکی از مشکلاتی است که به طور روزمره بسیاری از افراد را درگیر خود می‌کند. جالب است که یکی از تیپ های شخصیتی MBTI  فرد فکری و قضاوتگر است. بنظر می‌رسد همه آدمها نیرویی قضاوتگر در درون خود دارند.  قضاوت عجولانه نه تنها می‌تواند منجر به رنجش دیگران شود بلکه در بسیاری از موارد خود فرد را نیز می‌آزارد. چرا که اکثراً افراد معتقدند این قضاوت‌ها به طور غیر ارادی سراغشان می‌آیند و نمی‌دانند که چگونه باید جلوی این قضاوت‌ها را بگیرند. به همین دلیل بسیاری از این افراد به دنبال شناسایی علل و راهکارهای تاثیرگذار در قضاوت عجولانه هستند. اگر شما هم مشکلاتی را در این باره تجربه می‌کنید، در ادامه این مطلب به توضیحات بیشتری در مورد قضاوت عجولانه پرداخته‌ایم که مطالعه آن می‌تواند برای شما مفید باشد.

پیامدهای منفی قضاوت عجولانه

قضاوت عجولانه عموماً  ناراحتی‌ها و مشکلات زیادی را برای افراد به بار می‌آورد. از جمله مهم‌ترین مشکلات می‌توان به مشکلات ارتباطی و بروز سوءتفاهم‌ها اشاره کرد. هنگامی که شما بدون شواهد کافی در مورد دیگران قضاوت می‌کنید مسلما نمی‌توانید برخورد درستی با آن‌ها داشته باشید. در نتیجه اگر شما دائماً در حال قضاوت دیگران باشید دائماً دست به رفتارهای غلطی خواهید زد که باعث می‌شود اطرافیانتان هر روز از شما فاصله بیشتری بگیرید.

جدا از این مسئله از آنجایی قضاوت شکلی از پردازش شناختی محسوب می‌شود، در افکار ما تأثیر بسزایی می‌گذارد در صورتی که این فرایند در ذهن به درستی صورت نگیرد، افکار منفی و تحریف شده بسیاری ما هجوم  می‌آورد که به دنبال آن‌ها احساسات ناخوشایند نیز به وجود خواهند آمد. ما می‌توانیم خطاهای شناختی را بشناسیم و برای درمان آنها از مشاوره روانشناسی کمک بگیریم. 

درنتیجه اگر دائماً دچار احساسات و هیجانات ناخوشایندی هستید که با شرایط محیطی تناسب چندانی ندارد، لازم است قضاوت‌های خود را در مورد محیط پیرامون بیشتر مورد بررسی قرار دهید. مراجعه به روانشناس در پیدا کردن قضاوت‌های عجولانه، ریشه‌ها و راهکارهای رهایی از آن‌ها می‌تواند کمک بسیاری به شما داشته باشد.

چرا زود قضاوت می‌کنیم؟

بطور کلی عجله کردن و عجول بودن رفتار معقولی نیست؛ خصوصاً‌ قضاوت کردن راجع به دیگران. قضاوت عجولانه و زودهنگام می‌تواند به دلایل متفاوتی اتفاق بیفتد. آگاهی از علل قضاوت عجولانه در یافتن راهکارهایی برای پیش گیری از آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. ما در این جا به دو دلیل رایج در این زمینه اشاره خواهیم کرد:

۱- تکانشگری

تِکانشگری ویژگی رفتاری مربوط به شخصیت است که باعث می‌شود افراد در لحظه و بدون فکر قبلی تصمیم بگیرند و عمل کنند. از آنجایی که این  افراد مدت زیادی را صرف فکر کردن نمی‌کنند و سریعاً عمل می‌کنند معمولاً  نمی‌توانند قضاوت دقیق و درستی از مسائل پیرامونی خود به عمل بیاورند و در نتیجه عجولانه قضاوت می‌کنند. تکانشگری معمولاً منجر به عمل کردن بر اساس تفکرات آنی می‌شود. که در بسیاری از موارد پیامدهای ناخوشایندی برای فرد به همراه خواهد داشت.

۲- پیش گویی خود کام‌بخش

پیش گویی خود کام‌بخش شرایطی است که در آن فرد مجموعه‌ای از باورها و عقاید را از قبل راجع به مسئله‌ای دارد و به همین دلیل خودآگاه یا ناخودآگاه شرایط را به گونه‌ای پیش می‌برد تا عقایدش ثابت شود. برای مثال زنی از قبل باور دارد که همسرش به او خیانت می‌کند به همین دلیل با او بدرفتاری می‌کند. این رفتارها منجر به سردی همسر او می‌شود اما او بدون در نظر گرفتن شواهد و رفتارهای خود عجولانه همسرش را قضاوت می‌کند و می‌گوید که به او خیانت کرده است.

در واقع اساس اکثر پیش‌داوری‌ها را پیش گویی خودکام بخش رقم میزند. گویی ما می‌خواهیم زود قضاوت کنیم تنها برای این که بگوییم ادعای قبلی ما حقیقت دارد!

راهکارهایی برای پیش گیری از قضاوت عجولانه

متخصصان برای پیش‌گیری از قضاوت عجولانه راهکارهای متعددی را ارائه می‌کنند، استفاده از تمرین‌های ذهن آگاهی، روش‌های کنترل هیجانی و شناسایی تحریف‌های شناختی در پیش گیری از قضاوت‌های عجولانه نقش بسیار تأثیر گذاری دارند. اگر این قضاوت‌ها دردسرهای زیادی را در زندگی به بار می‌آورند و منجر به ناراحتی‌های زیاد در خود شما و اطرافیانتان می‌شود، ترجیحاً برای رفع مشکلاتتان به روانشناس مراجعه کنید.

روش‌های درمانی در درمان شناختی رفتاری که توسط روانشناسان ارائه می‌شود، به طور اختصاصی به پردازش‌های شناختی و نحوه تفکر افراد می‌پردازد و با ارائه راهکارهای مناسب با شرایط آن‌ها در بهبود نحوه قضاوت افراد تأثیر بسزایی خواهند داشت.