مهندس بهداشت حرفه ای و ایمنی کار – Occupational Health and Safety Engineer

در شورای عالی برنامه­ ریزی علوم پزشکی کشور، نام مهندسی بهداشت حرفه­ای رسماً به مهندسی بهداشت حرفه ­ای و ایمنی کار تغییر یافت. این رویکرد و تغییرنام بیشتر با هویت رشته تطابق دارد زیرا هدف اول، سلامت کارکنان است و این امر بدون ایمن کردن محیط کار میسر نمی­ شود.

این رشته که با عنوان سلامت شغل یا سلامت کار نیز شناخته می‌شود شاخه‌ای از علم بهداشت به حساب می‌آید. در واقع می‌توان گفت این رشته ترکیبی از علوم پزشکی و مهندسی است. از افراد فعال در این رشته با عنوان مهندسان پزشک یا پزشکان صنعت هم یاد می‌شود زیرا که مهندس بهداشت حرفه‌ای علم و هنر تأمین سلامت در محیط­ های شغلی را دارد و وظیفه شناسایی، ارزشیابی و حذف یا کنترل عوامل مخاطره آمیز شغلی برعهده اوست.

به طور خلاصه می­ توان بهداشت حرفه­ ای را علم و هنر تأمین سلامت در محیط­ های شغلی تعریف کرد و یک مهندس بهداشت حرفه ای یا متخصص سلامت شغلی کسی است که وظیفه شناسایی،ارزشیابی و حذف یا کنترل عوامل مخاطره­ آمیز شغلی را به عهده دارد.
کارشناس بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار که در این زمینه فعالیت دارد، با شناختی که از محیط کار، فرایندهای کاری، خطرات و عوامل زیان‌ آور محیط کار و نیز تأثیراتی که این عوامل بر سلامت شاغلین می‌گذارند به دست می­ آورد، از طریق بررسی، ارزیابی، اندازه ­گیری وکنترل عوامل زیان آور محیط کار، درصدد سالم سازی و بهسازی محیط کار برمی آید.

مهندس بهداشت حرفه ­ای در صورت شناسایی بیماری­ های حرفه­ ای در شاغلین، آن­ها را برای تشخیص قطعی و درمان نزد پزشک می­ فرستد.

تعداد واحدهای درسی رشته مهندسی بهداشت حرفه­ ای و ایمنی کار:

توجه: داوطلبان گروه ­های آزمایشی ریاضی و فیزیک و تجربی می­ توانند این رشته را انتخاب کنند.

رشته مهندسی بهداشت حرفه ­ای و ایمنی کار از زیرگروه‌ های ۲ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

رشته مهندسی بهداشت حرفه­ ای و ایمنی کار از زیرگروه‌ های ۲ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

توانایی­ های مورد نیاز رشته مهندسی بهداشت حرفه­ ای و ایمنی ­کار:

– آشنایی کامل با دانش، قوانین و مباحث بهداشت حرفه­ ای

– دقت و توجه به جزئیات و مهارت­ های ارتباطی مناسب

– توان تصمیم گیری درست و به موقع و توانایی در حل مسأله و مشکلات

– آشنایی کافی با مسائل فنی صنعت و سازمان محل کار

– توان و استقامت بدنی مناسب

– توانایی آموزش موارد بهداشتی و ایمنی به شاغلین

نکته: یکی از رشته‌های مهم و دارای بازار کار قوی مهندسی بهداشت حرفه‌ای است. قبولی در رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار در مجموعه کنکور علوم تجربی، با توجه به اینکه داوطلبان کمتر به انتخاب آن فکر می‌کنند، ساده تر و همچنین شانس قبولی در این رشته در دانشگاه‌های خوب و تراز اول کشور بیشتر است.

وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه­ ای و ایمنی کار در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری عبارتند از:

– نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه­ ای

– بازدید منظم از بخش های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای و تصمیم­ گیری برای رفع آن­ها

– بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار (نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) و برنامه­ ریزی برای رفع آن­ها

– نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار

– تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و … برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه ای

– بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آن­ها

– نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه ها، غذاخوری ها، سرویس های بهداشتی و …

– تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه­ ای، بیماری­ها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان های مربوطه

آینده شغلی مهندس بهداشت حرفه ای و ایمنی کار:

– فعالیت در وزارتخانه­ های کار، تعاون و رفاه اجتماعی ، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نیرو، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی

– تدریس در دانشگاه­ ها و مراکز آموزش با داشتن مدارک تحصیلی عالی در مهندسی بهداشت حرفه­ ای و ایمنی کار

– مطابق با قوانین موجود، شرکت ها و صنایعی که بالای ۲۵ نفر شاغل داشته باشند، باید کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در محل کار خود تشکیل دهند که یکی از اعضای اصلی آن مسئول بهداشت حرفه ­ای و ایمنی کار است.

– شرکت های خصوصی در زمینه ارائه خدمات بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در کشور مشغول فعالیت هستند که مهندسان بهداشت حرفه­ ای می­ توانند در آنها استخدام شوند و یا خود برای تأسیس این نوع شرکت­ ها اقدام کنند.

– بیش از ۵۰ درصد دانش آموختگان مهندسی بهداشت حرفه‌ای به طور تمام وقت یا پاره وقت در کارخانجات و سازمان‌های مختلف به عنوان مسئول بهداشت حرفه‌ای مشغول به فعالیت می­ باشند.

نکات:

برای فعالیت در این رشته افراد باید توان پژوهش و برنامه ­ریزی مستقل و همچنین توانایی روبرویی با مفاهیم پیچیده و جدید را داشته باشند.

فرد مناسب برای این رشته با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از فعالیت آنها در محیط های کارگاهی و صنعتی انجام می‌شود، باید اطلاعات فنی و تخصصی خوبی داشته باشد.