بسیاری از دانش آموزان عادت­های بدی هنگام مطالعه دارند که بازدهی مطالعه آن­ها را کاهش می­دهد. در این مقاله روش صحیح بهداشت در مطالعه از نظر آماده سازی شرایط محیطی را توضیح می­دهیم؛ یعنی بهداشت مطالعه!

از نکات مهم و اساسی یک مطالعه خوب و مفید فراهم بودن شرایط ذهنی و مکان مناسب می­باشد که نقش بسزایی در میزان یادگیری،کارآمدی و طولانی شدن زمان مفید مطالعه بازی می­کنند.

طبق نظر روانشناسان بی‌توجهی به شرایط و فضای مطالعه یکی از مشکلات جوانان برای مطالعه است که در اغلب موارد موجب خستگی و کاهش انگیزه آن­ها می­شود.

توان افراد در صورتی که فکر و ذهنشان درگیر باشد و روح و جسمی خسته داشته باشند به شدت کاهش می­یابد و مطالعه در این زمان تنها موجب اتلاف وقت شده و هیچ ثمره­ای ندارد. هنگامی که آرامش دارید و از شرایط محیطی و ذهنی مناسبی برخوردار باشید بهترین زمان برای مطالعه به شمار می­رود.

با رعایت و در نظر گرفتن موارد زیر می­توانید سطح یادگیری خود را افزایش دهید:

• کمبود اکسیژن در اتاق مطالعه، توان جسمی و فکری را کاهش می­دهد؛ جریان داشتن و گردش هوای تازه در فضای مطالعه

یادگیری را افزایش می­دهد.به همین سبب هوایی که تنفس می­کنید می­تواند باعث ایجاد نشاط در شما شده یا بالعکس سبب یه وجود آمدن کسالت و خواب آلودگی شما شود.

برای اینکه در هنگام مطالعه احساس گرما و سرما نکنید، دمای اتاق مطالعه خود را همواره معتدل نگه‌دارید. درجه حرارت مناسب برای اتاق مطالعه ۲۰ درجه سانتی گراد و و رطوبت لازم برای اتاق مطالعه در حدود ۵۰ درجه سانتی گراد باید باشد.

• زاویه تابش نور به کاغذ یا کتاب بخصوص هنگامی که می­خواهید بنویسید باعث ایجاد سایه دست برروی کاغذ می شود که در دید اشکال به وجود می­آورد  و در نتیجه باعث خستگی چشم می شود؛ بخاطر داشته باشید نور باید از سمت چپ، بالا و با زاویه تقریبی ۴۵ درجه به کتاب و کاغذ بتابد.
• روشنایی معمولی اتاق که به وسیله نور غیر مستقیم در هوای روشن ایجاد شده است بهترین نور برای مطالعه و کار می­باشد.

از آنجایی که چراغ مطالعه باعث خستگی زود هنگام چشم شده و می­تواند به چشم آسیب برساند، تا جایی که ممکن است تلاش کنید از چراغ مطالعه هنگام شب استفاده نکنید.

برای دریافت برنامه ریزی اختصاصی کنکور و موفقیت در مسیر کنکور میتونین با همکاران هماهنگی در مرکز با شماره ۲۲۶۹۱۰۱۰-۰۲۱ تماس بگیرید و از خدمات مشاوره و برنامه ریزی و منابع آموزشی بهره ی لازم رو ببرید.

• هنگامی که از چراغ مطالعه استفاده می­شود چون تمرکز نور به سطح کتاب است، تاریکی نسبی محیط اطراف باعث خستگی زودرس چشم­ها می­گردد. بنابراین از نورهای یکنواخت برای مطالعه استفاده کنید؛ نورهای محیط خصوصاً اگر در زاویه دید چشم­های شما هستند باید یکنواخت باشد.
• بهتر است به جای استفاده از یک منبع نوری مثل نور مهتابی از چند چراغ اسفاده کنید تا روشنایی محل مطالعه شما یکسان بماند.نور لامپ مهتابی به علت داشتن نوسان برای مطالعه مناسب نیست.
• فاصله چشم شما با کتاب یا کاغذ باید مناسب باشد؛ فاصله ۳۰ سانتی متری فاصله­ی ایده­آل یک چشم سالم از حروف کتاب به­ شمار می­رود.
• رنگ­های قرمز، سبز و … دید را مشکل و باعث خستگی چشم می­شوند. بهترین رنگ در میان خودکارها آبی و مشکی است چون  مانع خستگی چشم شده و فشار کمتری به آن وارد می­کنند.
• هنگام مطالعه به چشمان خود استراحت بدهید؛ زمانی که یک ساعت مطالعه کردید حتماً لازم است ۱۵  تا ۲۰ دقیقه استراحت مفید داشته باشید.
• سعی نمایید هنگام مطالعه و در وقت­های استراحت مدام وضعیت نشستن خود را تغییر دهید؛ ستون فقرات به هنگام مطالعه باید راست باشد.برای جلوگیری از رکود خون در پاها حرکت مختصری داشته باشید و  موارد زیر را در نظر بگیرید:
• دوری از مطالعه در وضعیت های مختلف و عادت به مطالعه به صورت نشسته
• پرهیز از نشستن و مطالعه به حالت لمیده و درازکش(در این حالت زودتر خسته می­شوید و نور کافی برای روشنایی کتاب تأمین نمی­شود.)
• اگر هنگام مطالعه راه بروید، به دلیل حرکت و تکان­ها و همچنین  تغییر دائمی فاصله چشم­ها تا کتاب، سبب خسته شدن و ضعف بیشتر چشمان خود می­شوید.
• هنگامی که تمایل و اشتیاق و حس و حال  به مطالعه کردن داریم بهترین زمان برای مطالعه است؛ تشخیص اینکه چه زمانی برای مطالعه بهتر  است و بازده بیشتری دارد با خود افراد است و متناسب با شرایط هر فردی متغیر است.

بعضی افراد به مطالعه در ابتدای صبح عادت دارند و به نظرشان بیشتر بازده دارند؛ برای مطالعه هر چه بهتر در هنگام صبح، سعی کنید شب را زودتر بخوابید تا بتوانید مطالعه مفیدی داشته باشید؛ مطالعه صبحگاهان هنگامی مفید واقع می‌شود که فرد شب قبل را به خوبی استراحت کرده باشد و خسته و خواب آلود نباشد.

• گرسنگی در کاهش میزان یادگیری و فراگیری تأثیر زیادی دارد؛ بنابراین اگر برای مطالعه صبح زود را انتخاب می‌کنید حتماً قبل از آن صبحانه صرف کنید.

 به علت شروع فعالیت دستگاه گوارش پس از خوردن غذا و هجوم خون به معده و احشاء داخلی، از میزان جریان خون در مغز کاسته می شود و آمادگی برای مطالعه کاهش می یابد بنابراین پس از صرف غذا نیز بلافاصله شروع به  مطالعه کتاب نکنید، مدتی بعد از صرف غذا مطالعه را آغاز نمایید.

• در هنگام مطالعه به انجام حرکات تنفسی متناسب بپردازید؛ تنفس اگر به صورت  نامنظم باشد، به تدریج باعث کاهش اکسیژن خون و ایجاد حالت خواب آلودگی شده  و سبب کاهش آمادگی ذهنی برای مطالعه می­گردد.
• از جمله مواردی که باعث از بین رفتن تمرکز حواس می شوند اضطراب و ناراحتی است؛ حافظه کسانی که دارای اضطراب و عصبانیت هستند، به طور محسوسی از افراد عادی کمتر است. طبق نظر  متخصصین مطالعه و یادگیری ۹۰% مطالعه به آمادگی روحی شخص و ۱۰% آن به آمادگی جسمی بستگی دارد؛ بنابراین اضطراب و نگرانی نه تنها مشکلی از شما را حل نمی کند بلکه انرژی های ذهنی شما را پراکنده می سازد.
• با آرامش کامل مطالعه کنید.
• به قسمت­های جذاب و مورد علاقه مطالعه فکر کنید.
• بدون شک با تمرین به زودی اضطراب و ناراحتی کاهش چشمگیری می یابد و لحظه به لحظه آرامتر می شوید.

• در صورتی که قبل از مطالعه ورزش و نرمش مختصری داشته و حتی دوشی نیز بگیرید به خوبی می­بینید که در میزان یادگیری شما مؤثرند. هنگام خستگی توانایی ذهنی و مغزی انسان کاهش می یابد بنابراین اگر هنگام خستگی به مطالعه بپردازید یادآوری مطالبی که از قبل آموخته اید را هم با اختلال روبرو خواهیدکرد.

مطالعات طولانی مدت سبب اختلال در جریان خون رسانی می­شوند.پس به افرادی که عادت دارند ساعات زیادی از شبانه روز را مطالعه کنند چون خون بیش از همه جا، در مغز و کاسه سر گردش کرده و اختلالاتی در گردش خونشان به وجود می آید، توصیه می­کنیم که از فعالیت  و حرکات عضلانی کافی غافل نشوند.