بیدار ماندن تا دیروقت باعث خواب‌آلودگی در طول روز می‌شود که خود بر نمرات و عملکرد تحصیلی تأثیر منفی دارد.

غیر منطقی به نظر نمی­آید که درس خواندن در روز انتخاب خوبی باشد؛ صبح‌ها ذهن تازه است و بعد از یک خواب خوب شبانه سرحال تر هستیم و بعد از یک صبحانه مقوی و سیر کننده می بایست سرشار از انرژی باشیم .خورشید دقیقاً همان طیفی را می‌تاباند که برای بینایی مناسب است. در طول روز،  احتمال کمتری وجود دارد که شما به منبع نور مصنوعی نیاز داشته باشید. در واقع نور خورشید برای چشمان شما مفیدتر است . نور خورشید طیف مناسبی از نور را برای دید مطلوب تأمین کرده  و همچنین با همکاری غده هیپوفیز به شما کمک می­کند که بیدار و هشیار بمانید.همچنین دنیای بیرون و کتابخانه‌ها و سالن‌های مطالعه در ساعات کاری باز هستند.

ممکن است شما هم مانند عده کثیری از دانشجویان و دانش‌آموزان مطالعه در شب را ترجیح بدهید. سکوت و آرامش شب وسوسه کننده است و شب‌هنگام ذهن و بدن آرام است.

مطالعه در روز یا شب؟

از نظر علم، چرخه فعالیت افراد باهم متفاوت است و الگوهایی وجود دارد که نشان می‌دهد بهترین بازه مطالعه برای شما چه زمانی است. افرادی که خودبه‌خود ساعت ۷ صبح بیدار می‌شوند و انرژی‌شان تا ۱۰ صبح بیشتر است و سپس کمی احساس خستگی می‌کنند و بعد از استراحت دوباره تا ۳ بعدازظهر انرژی دارند ساز و کارشان روزانه است.

در حالی که دسته دیگری از افراد کاملاً متفاوت‌اند. آن‌ها تا ظهر احساس خستگی می‌کنند و سپس تا ساعت ۳ بعدازظهر سرحال‌اند. بعد از آن کمی نیاز به استراحت دارند و دوباره تا ۷ بعدازظهر سرحال‌اند؛ این افراد سازوکاری شبانه دارند.

بهترین زمان برای مطالعه چه وقتی است؟

برای پاسخ به این سؤال باید به سبک زندگی خود نگاه کنید. افراد جوانی که سبک زندگی‌شان فعالیت بیشتری را در شب به همراه دارد، حس می‌کنند شب‌ها برای مطالعه مناسب‌تر است. اگر شما فرد بزرگسالی هستید که به‌تازگی به دنبال ادامه تحصیل رفته‌اید، احتمالاً مطالعه روزانه را مناسب‌تر خواهید یافت، چون به ‌مرورزمان برای کار روزانه آمادگی بیشتری یافته‌اید.

مهم‌ترین نکته‌ای که باید مدنظر قرار بگیرد داشتن خواب کافی است؛ چه ساز و کاری روزانه داشته باشید و چه شبانه، نباید کمتر از میزانی که برای سلامتی لازم است بخوابید.

گروهی که مطالعه در صبح زود را پیشنهاد می­کنند عقیده دارند که یادگیری نیاز به مغز آماده و سر حال و بدون خستگی دارد . این عده معتقدند با مغز خسته نمی توان چیزی را به درستی آموخت. در واقع اصل را بر آمادگی مغز می دانند. اعتقاد دارند چون در شب مغز استراحت کرده و شخص خستگی ذهنی ندارد لذا هنگام صبح آمادگی بیشتری برای یادگیری دارد و آنچه در صبح خوانده شود بهتر در حافظه باقی می­ماند، به همین دلیل مطالعه در اوایل صبح را پیشنهاد می­کنند. ساعت آخر شب و اوایل صبح میزان حافظه دراز مدت، درک مطلب و فراگیری دروس در کمترین حد ممکن است .

از همین نکته باید استفاده کرد و به دانش آموزان توصیه کرد و زمانی که حافظه دراز مدت فعالیت چندانی ندارد کم­تر مطالعه کند. همچنین می­گویند: میزان احساسات فرد نسبت به درد به طور کلی در طی روز افزایش می­یابد و در هنگام شب به حداکثر می­رسد.

واقعیت این است که هیچ زمانی به طور دقیق و انحصاری برای مطالعه وجود ندارد؛ یعنی دقیقاً نمی توان مشخص کرد که در چه هنگامی باید مطالعه و در چه موقعی از آن پرهیز کرد بلکه هر وقت احساس کردید که می توانید مطالعه کنید درس خواندن را شروع کنید!

زمان مطالعه بستگی به خود شما دارد که چه موقعی از نظر جسمی و روانی آمادگی لازم را دارید. اگر نسبت به زمان­های خاص برای مطالعه شرطی شده اید آن اوقات بهترین زمان مطالعه است؛ فرضاً اگر همیشه عادت دارید صبح ها در مکان مشخص مطالعه کنید آن زمان و آن مکان برای شما بسیار مناسب است زیرا نسبت به زمان و مکان مطالعه شرطی شده اید تا آمادگی بیشتری برای تمرکز و یادگیری دارید.

به یاد داشته باشید که بلافاصله پس از غذا خوردن( خصوصاً ناهار یا شام) مطالعه نکنید؛ زیرا با پر بودن معده خون به طرف آن هجوم آورده تا غذا هر چه سریعتر هضم گردد و در نتیجه خون کمتری به مغز می رسد و احساس خواب آلودگی به فرد دست داده و سطح هوشیاری مغز کاهش می یابد . بنابراین پس از صرف غذا کمی استراحت کرده و بعد مطالعه را شروع کنید.

نکات مهم در مورد مطالعه

• صبح ها بیشتر سعی در یادگیری مطالب داشته باشید.
• درس هایی را که نیاز به مرور دارند را ترجیحاً به شب موکول کنید.
• بلافاصله پس از غذا خوردن با شکم پر مطالعه نکنید.
• قبل و بعد از مطالعه، حتماً استراحت کنید.
• از روش شرطی­سازی نسبت به زمان مطالعه سود جویید.
• هنگام هیجان های عصبی، ترس، خشم اضطراب و کینه و ناراحتی مطالعه نکنید؛ زیرا تمرکز ندارید.
• برای مطالعه شورو شوق و اشتیاق فراوان داشته باشید؛ درحالت خستگی و بی خوابی مطالعه نکنید چون برای مطالعه تمرکز حواس ندارید .
• انتظار بی­جا ازخود نداشته باشید .به اندازه هوش،استعداد، توانایی و تلاشتان نتیجه خواهید گرفت.
• پس از یک ورزش سنگین با همان خستگی و بدن عرق کرده مطالعه نکنید .
• ابتدا وضعیت جسمی و روحی خود را متعادل کنید و سپس شروع به مطالعه نمایید.

توصیه هایی از رتبه برترهای کنکور

علی فاطمی مفرد رتبه سوم رشته ریاضی فیزیک کنکور ۹۶ : داوطلبان کنکور سراسری در پیش دانشگاهی خواب خود را قاعده‌مند و علمی کم کنند، همچنین به خواب شب اهمیت بدهند خواب یک عادت محسوب شده  و نباید یکباره آن را کم کرد و به تدریج تا نوروز آن را به ۶ ساعت تقلیل داد.

 فاطمی مفرد مطالعه در صبح را به داوطلبان کنکور سراسری توصیه میکند و معتقد است عادت به مطالعه در ساعات صبح موجب می‌شود سطح یادگیری در کلاس‌های صبحگاهی بالاتر باشد همچنین در دین ما توصیه شده تا در ساعات صبح مطالعه کنیم.

علی فاطمی مفرد با اشاره به روش مطالعه برایموفقیت در کنکور گفت: تا سال سوم تمام دروس را به صورت تشریحی مطالعه کردم زیرا مطالعه عمیق و تشریحی تا قبل از پیش دانشگاهی بسیار مهم است و اگر داوطلبان قبل از پیش دانشگاهی سراغ روش‌های تستی بروند در دوران پیش دانشگاهی خیلی پیشرفت نمی‌کنند.

استعداد  تنها ۱۰ درصد در پیروزی افراد نقش دارد

 محمدکاظم فقیه خراسانی رتبه دوم ریاضی فیزیک آزمون سراسری ۹۶ از شهر یزد: من برای کنکور ۹۶ زحمت و تلاش فراوانی کشیدم، اما فکرش را نمی‌کردم که چنین رتبه‌ای را بتوانم کسب کنم.

از سال دوم دبیرستان بطور جدی مطالعه‌ام را برای کنکور سراسری شروع کردم و در روز‌های عادی روزانه ۶ ساعت و در ایام تعطیل بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت مطالعه می‌کردم.۹۰ درصد موفقیت من حاصل از تلاش و  پشتکار است و  به نظرم استعداد در پیروزی افراد تنها ۱۰ درصد نقش دارد.

روزانه ۱۰ ساعت درس خواندم

 امیرحسین قویدل صحرایی رتبه دوم تجربی کنکور سراسری ۹۶ از شهر تبریز: برای موفقیت در کنکورروزانه ۱۰ ساعت از سال سوم دبیرستان بطور جدی مطالعه کرده‌ام. من برای کنکور سراسری مطالعه و تمرین زیادی داشتم و تصور می‌کردم که چنین رتبه‌ای را کسب کنم.