یکی از الزامات برقراری ارتباط کلامی، ارتباط چشمی است. ارتباط چشمی مهارتی است که دانستن آن همراه با زبان بدن می تواند برایتان بسیار جذاب باشد. اگر مایل به پرورش مهارت های ارتباطی خود هستید، قبل از هر چیز باید انواع مهارت ها را شناخته و با توجه به ویژگی های بالقوه خودتان، آن ها را پرورش دهید. شما نیز با ارتباط چشمی بدون آن که حرفی بزنید می توانید پیام های مختلفی از احساسات و افکار خود به دیگران منتقل کنید. دیگران نیز بر اساس برداشت شان از این پیام ها به شما واکنش نشان می دهند. اما چقدر پیامی که می دهید با آن چه که درک می شود، یکسان است؟ شما با اطلاع از علم چهره خوانی و مهارت ارتباط چشمی به راحتی می توانید آن چه که نمی خواهید به زبان بیاورید را انتقال دهید و از احساسات واقعی دیگران نیز اطلاع کسب کنید.

اهمیت برقراری ارتباط چشمی

از ارتباط چشمی می توان به عنوان ابزاری برای برای برقراری ارتباط و انتقال پیام هایی استفاده کرد که بیان آنها به شیوه غیر کلامی تاثیر بیشتری بر مخاطب می گذارد. این نوع ارتباط یکی از مهارت های زندگی است که برای رشد و پیشرفت فرد لازم  می باشد. برای مثال دریغ کردن نگاه، راهی برای نشان دادن خشم و غضب و یا دلخوری است؛ زمانی که کسی می خواهد دروغ بگوید نگاه خود را می دزد و یا به پایین می انداز. خیره نگاه کردن طولانی مدت نشانه تجاوز به حریم شخصی تلقی می‌شود.

انسان به طور کلی با نوع نگاهش می‌تواند احساسات خود را منتقل کند و یا سبب شادی، غم، ترس و تعجب دیگران شود. نوع استفاده از آن به خود فرد بستگی دارد. نوع نگاه افراد در موقعیت های مختلف پیام های متفاوتی را منتقل می کند. بنابراین برای یک ارتباط موثر و موفق باید سعی کنید ارتباط چشمی خوبی برقرار کنید. برای مثال اگر می خواهید به کسی نشان دهید که به او اهمیت می دهید به چشمانش نگاه کنید؛ مطمئنا شما هم زمانی که با کسی حرف می زنید و او به شما نگاه نمی کند، ناراحت می شوید.

ارتباطات چشمی در موقعیت های گوناگون چگونه باید باشد؟

اگر در حال مشاجره و دعوا هستید بهتر است نگاه خیره و متمرکز خود را نگه دارید؛ این کار باعث نشان دادن قدرت شما و گاهی به معنای گستاخی و تحقیر است. به ویژه در محیط های کاری و در رقابت ها می توان از این نوع نگاه استفاده کرد. اما در شرایط عادی از خیره شدن و زل زدن به چشمان افراد بپرهیزید. زمانی که می خواهید شخصی خواسته تان را برآورده سازد چند ثانیه خیره شدن می تواند بر روی او تاثیر بگذارد.

وقتی می خواهید به دیگران احترام بگذارید بهتر است نگاهتان را پایین بیاندازید. اما نگاه کردن به اطراف و دزدیدن نگاه زمانی که شخصی با شما صحبت می کند نشانۀ عدم تمایل شما به ادامۀ صحبت با اوست. معمولا کسانی که به چشمان طرف مقابل نگاه می کنند، شخصیت هایی با اعتماد به نفس و قوی دیده می شوند. کسانی که هرگز در چشم دیگران نگاه نمی کنند افرادی کم رو عصبی و ناراحت به نظر می رسند. در آخر آن که عاشقان بیشتر به یکدیگر زل می زنند چرا که نگاه های آنان معنا دار است.

ارتباط چشمی چقدر باید طول بکشد؟

شما باید سعی کنید در تمام طول مکالمۀ خود ارتباط چشمی را نگه دارید، اما مدت زمان نگاه کردن به افراد به میزان صمیمیت رابطه بستگی دارد. زمانی که با شخصی صمیمی تر هستید، ارتباط چشمی بیشتری با او برقرار می کنید؛ اما اگر با مخاطب خود نزدیک نیستید، زیاد به چشمان او زل نزنید، این کار ممکن است افراد را معذب کند. می توانید برای برقراری ارتباط چشمی موثرتر چند ثانیه به چشم راست بعد چشم چپ و سپس لب های فرد مقابل نگاه کنید. زمانی که شنونده هستید ارتباط چشمی شما بیشتر و زمانی که گوینده هستید کمتر است. 

برای برخی افراد مخصوصا آن هایی که دارای اعتماد به نفس پایین هستند، ارتباط چشمی حتی در چند ثانیه هم کاری دشوار است. اگر شما نیز دارای چنین مشکلی هستید بهتر است به دنبال روش های افزایش اعتماد به نفس و یا دریافت جلسه مشاوره روانشناسی برای یافتن دلایل و درمان آن باشید.

بایدها و نبایدهای برقراری ارتباط چشمی موثر

۱ـ در جمع یا در سخنرانی سعی کنید نگاه خود را در چشم تمام افراد پخش کنید و نشان دهید که به تک تک آنها اهمیت می دهید. با بیان هر جمله به یک نفر دیگر نگاه کنید.

۲ـ در گفتگوهای دو نفره می توانید نگاه خود را هر چند ثانیه به اطراف بیاندازید به گونه ای که مثلا دارید چیزی را به یاد می آورید و یا حرف های طرف مقابل را تجزیه تحلیل می کنید. اما هرگز نگاه خود را به پایین نیندازید این کار نشانه اتمام حرف شماست و اینکه دیگر مایل به ادامه گفتگو نیستید.

۳ـ زمانی که به فردی علاقه مند هستید و می خواهید علاقه خود را به او نشان دهید با نگاه خود با او صحبت کنید و چشم خود را در یک نقطه کانونی قرار دهید. به چشمانش نگاه کنید بعد سراغ گونه ها لب ها دیگر اجزای صورت بروید و دوباره به چشمان او برگردید. لبخند زدن در این هنگام کاملا علاقه شما را به فرد مورد نظر می رساند.

۴ـ به چشمان همسر خود و کسی که عاشق او هستید عمیقا نگاه کنید. وقتی به چیزی یا کسی که علاقه دارید نگاه می کنید مردمک چشمان شما بزرگ تر می شود و در نتیجه نزدیکی و صمیمیت نیزبیشتر می شود. بنابراین به چشمان همسر خود زیاد نگاه کنید.

۵ـ پلک زدن زیاد و تیک زدن پلک نشان از استرس و عصبی بودن و همچنین عدم اطمینان است. در طی گفتگو اگر این دو حالت برایتان به وجود بیاید ممکن است فرد مقابل به حرف هایتان اطمینان نکند.