برای برقراری ارتباط کلامی مؤثر لازم است تا در ابتدا موانع درست گوش دادن را شناسایی و ریشه کن کنید. چرا که خوب گوش دادن امری مهم در روابط بین فردی محسوب می‌شود. تمرکز و توجه بر مهارت گوش دادن می‌تواند تأثیرات عمیقی بر جذابیت و گرایش افراد به شما داشته باشد. گوش دادن مهارتی است که نیاز به تمرین دارد و با تکرار، جزئی از سبک شخصیتی شما می‌شود. مهارت درست گوش دادن می‌تواند در موقعیت‌های شغلی و تحصیلی باعث پیشرفت شما شود. در این مطلب سعی کرده‌ایم تا مهم‌ترین موانع حواس پرتی و خوب گوش دادن را توضیح دهیم.
موانع درست گوش دادن | تفاوت شنیدن با گوش دادن
شنیدن فرآیند فیزیکی است که از طریق امواج صوتی باعث تحریک گوش و سپس سلول‌های عصبی سیستم شنوایی می‌شود. در حالیکه گوش کردن یکی از مهارت‌های ارتباطی و فرآیندی فعال و مؤثر در درک و توجه به فردی است که با شما سخن می‌گوید.
در فرآیند شنیدن تحلیل و بررسی صحبت‌های دیگران و درک عواطف و احساسات موجود در آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مهم‌ترین موانع درست گوش دادن
فرآیند گوش دادن فعالانه یکی از مهم‌ترین مهارت‌های ارتباط کلامی است که رعایت آن در کیفیت روابط با دیگران تأثیر بسیار زیادی دارد. موانعی وجود دارند که به طور خودآگاه و نا خوداگاه مانع از این می‌شوند که به طور مؤثری به صحبت‌های دیگران گوش دهید. لازم است این موانع را بشناسید و آن‌ها را از بین ببرید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها پرداخته‌ایم:
۱– عدم احترام کافی به گوینده
شما به حرف‌های دیگران گوش نمی‌دهید تا واقعاً متوجه حرف‌های او شوید، بلکه منتظر پایان جملات وی هستید تا جواب از قبل آماده شده خود را بدهید. این موضوع مهم، اکثراً در بحث‌ها یا در مواقعی رخ می‌دهد که شما سطح مخاطب خود را از خود کمتر می‌دانید. درحالیکه مهارت خوب گوش کردن به شما کمک می‌کند از هرکس، حتی فرد ضعیف‌تر از خود یادگیری داشته باشید.
۲- موانع درست گوش دادن | عوامل ایجاد کننده حواس‌پرتی
گاهی خط خطی کردن، نگاه کردن دائم به ساعت، مشغولیت ذهنی به مسائل شخصی خود یا رویاسازی، توجه به اطرافیان، رادیو، تلویزیون و … موجب می‌شوند تا نتوانید به طور فعال به صحبت‌های طرف مقابل خود گوش دهید و در نتیجه نمی‌توانید واکنش مناسبی نیز نشان دهید این موارد نه تنها در ذهن مخاطب شما به معنی عدم احترام گذاشتن به اوست، بلکه باعث خسته و کسل شدن شما و یا ایجاد سوتفاهم و پرسش‌های متعدد می‌شود.
۳- عجله برای پاسخ دادن
هنگامی‌که فردی صحبت می‌کند، صبور باشید و با دقت به حرف‌های او گوش دهید. سعی کنید بین صحبت‌های وی صحبت نکنید و اجازه دهید حرف خود را تمام کند و بعد شما اظهارنظر کنید. اینکار باعث می‌شود مخاطب شما برای آرامش و صبوریتان احترام بیشتری قائل شود و روابطتان مستحکم‌تر شده و پیشرفت می‌کند. مطالعه مقاله مهارت ارتباط کلامی می‌تواند به پیشرفت مهارت خوب گوش دادن و بهبود کیفیت روابط کمک کند.
۴- موانع درست گوش دادن | تعصبات شخصی
هنگام مکالمه با دیگران، تعصبات شخصی و عقاید قدیمی خود را کنار بگذارید. نسبت به پذیرش و درک تجربه جدید ذهن باز و آرامی داشته باشید و سعی کنید با صبوری و احترام به ایده و عقاید دیگران، به صحبت‌های آن‌ها فکر کنید.
۵- دلسوزی و ترحم کردن
همدردی با همدلی و هردو با دلسوزی متفاوت هستند. همدلی یعنی این که بدون ارزش‌گذاری بر احساسات دیگران، آن‌ها را درک کنید و خودتان را بجای آن‌ها قرار دهید تا بتوانند به راحتی احساساتشان را با شما در میان بگذارند.
همدردی، شنیدن حرف‌های دیگران است بدون اینکه خودتان را به جای آن‌ها بگذارید. در حالیکه ترحم و دلسوزی به مخاطبتان احساس تحقیر شدن، ضعف و ناتوانی می‌دهد. تلاش کنید مهارت همدلی سالم را بیاموزید تا بتوانید بهترین و مفیدترین بازخورد ممکن را به مخاطبتان بدهید.
۶- موانع درست گوش دادن | زبان بدن نادرست
وقتی که با فردی مکالمه می‌کنید به زبان بدن خود و حالت‌های چهره خود دقت کنید. زبان بدن شما پیام‌های بسیاری بصورت ناخودآگاه برای مخاطبتان دارد و ممکن است باعث ایجاد ناراحتی یا بازخوردهای اشتباه شود. مهارت‌های ارتباطات غیر کلامی را در خود بهبود ببخشید.
۷- تأیید نادرست
تأییدهای نادرست و نابجای شما در طول مکالمه باعث می‌شود مخاطب متوجه عدم توجه و تمرکز شما شود.
همچنین این کار به معنی تلاش افراطی شما برای جلوگیری از تعارض و برخوردهای جدی تلقی می‌شود.
که در هر دو صورت مخاطب شما تمایل خود را به ادامه مکالمه با شما از دست می‌دهد.
۸- موانع درست گوش دادن | توجه انحصاری به کلمات
شما نباید در زمان صحبت با فردی فقط به کلمات او دقت کنید، بلکه محتوای کلی صحبت‌ها و برداشت کامل از مفهوم حرف‌های وی اهمیت دارد. البته این کار بسیار دشوار است و به مهارت شما و تمرین احتیاج دارد تا شما شنونده خوب و یادگیرنده عالی باشید.
موانع درست گوش دادن | عوامل موثر در درست گوش دادن
پس از آن که موانع گوش دادن را از بین بردید، لازم است ویژگی های یک شنوده خوب را هم در خود پروش دهید. شاید عجیب به نظر برسد اما گوش دادن مهارتی یاد گرفتنی است که نیاز به تمرین دارد. از ویژگی های مهم یک شنونده خوب نداشتن قضاوت است.
پس اگر از صحبت‌های دیگران زود نتیجه گیری می‌کنید، متقابلا در دراز مدت اطرافیان کمتر با شما درباره مسائلشان حرف خواهند زد. در این زمینه می‌توانید مقاله مهارت گوش دادن را مطالعه کنید.
