زیرشاخه های فقه و حقوق – دانشگاه مذاهب اسلامی | فقه حنفی – Hanafi jurisprudence | فقه و حقوق شافعی – Jurisprudence and Shafa’i rights | فقه و حقوق امامیه – Jurisprudence and Imam’s rights

رشته فقه و حقوق در سه گرایش و ۱۳۵ واحد درسی در مقطع لیسانس در دانشگاه مذاهب اسلامی تدریس می‌شود.
فقه و حقوق امامیه (مخصوص دانشجویان شیعه امامیه)، فقه و حقوق حنفی و فقه و حقوق شافعی (مخصوص دانشجویا ن اهل سنت) سه گرایش این رشته تحصیلی هستند.

که دانشجویان هر گرایش با گذراندن ۱۰ واحد درس عمومی، ۵۶ واحد درس مشترک و ۶۹ واحد درس اختصاصی طی چهار سال مدرک لیسانس مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را دریافت می‌کنند.

دروس مشترک گرایش­ ها:

زبان و ادبیات فارسی، فرهنگ تقریب، منطق، تاریخ سیاسی و اجتماعی اسلام، تاریخ تمدن و علوم اسلامی، تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، آشنایی با ادیان، جهان اسلام در عصر حاضر، کلام، آشنایی با تاریخ و علوم قرآن، آشنایی با علوم اسلامی، تفسیر عمومی، روش تحقیق، روش تبلیغ، صرف و نحو عربی، مکالمه عربی،

آشنایی با متون عربی، علوم بلاغی، قرائت متون معاصر و جراید، انشاء (عربی)، سخنرانی و محاضره به زبان عربی، مبادی فقه و اصول، کلیات علم حقوق و زبان تخصصی دانشگاه مذاهب اسلامی هر ساله از طریق کنکور سراسری و انجام مصاحبه از میان علاقه‌ مندان در این رشته دانشجو می‌پذیرد.

برای آشنایی با شرایط و ضوابط این دانشگاه اینجا را کلیک کنید.

فقه حنفی – Hanafi jurisprudence:

فقه حنفی جایگاه خاصی در جهان اهل سنت دارد. تقریباً پیروان این فقه در دنیا بیش از سایر مذاهب اند و اکثر حاکمان کشورها طبق فقه حنفی قضاوت می­ کنند و در واقع می­ توان گفت که فقه حنفی از مدت­ها قبل به رسمیت شناخته شده است.

شایان ذکر است که در محاکم به این فقه بیشتر توجه شده و هم اکنون نیز در اکثر کشورها فقه حنفی حاکمیت دارد به این معنی که در محاکم طبق آن قضاوت می ­شود.
 

دروس پایه و تخصصی:

دروس پایه این رشته با بقیه رشته ­های فقه و حقوق این دانشگاه تفاوتی ندارد.
 

دروس پایه:

زبان و ادبیات فارسی، فرهنگ تقریب، جهان اسلام در عصر حاضر، منطق، صرف و نحو، علوم بلاغی، روش تحقیق، زبان تخصصی، آشنایی با علوم اسلامی، آشنایی با ادیان، تفسیر عمومی، کلیات علم حقوق
 

دروس تخصصی:

فقه، اصول فقه، فقه مقارن، اصول فقه مقارن، حقوق تطبیقی، حقوق جزای عمومی اسلام، حقوق جزای اختصاصی اسلام، آیین دادرسی در اسلام، حقوق بین الملل اسلام، قواعد فقه، حقوق تجارت فقط تفاوت در ارائه دروس تخصصی می­ باشد که در تدریس این دروس هم مسئله مهم استاد است.
 

زمینه­ های تبحر فارغ التحصیلان:

فقه حنفی ذاتاً با قوانین امروزی نزدیکی دارد و در احوال شخصیه هیچ تفاوتی بین رشته هایی که در دانشگاه­ های معتبر کشور در رشته حقوق تدریس می ­شوند با فقه حنفیه مشاهده نمی­ شود به جز قسمت عبادات که آن هم در یک ترم تدریس می­ شود. بقیه مباحث از قبیل معاملات و… در واقع با حقوق همخوانی دارد.

افرادی که این رشته را خوب بخوانند اگر بخواهند در رشته­ های حقوقی وارد شوند مهارت خاصی پیدا می کنند.

همچنین آنها می­ توانند در آموزش و پرورش و در ثبت اسناد مشغول به کار شوند، حتی اگر کسی بخواهد خود را جزو سلک روحانیت درآورد، با چند سال اضافه تحصیل در حوزه می تواند روحانی شود.
 

کارشناسی فقه حنفی در کشور:

در سطح کشور به جزء حوزه علمیه که مدرک آن هم زیاد رسمی نیست تنها همین دانشگاه است که تا سطح کارشناسی این رشته را ارائه می­دهد.
 

ادامه تحصیل:

فعلاً سه رشته برای کارشناسی ارشد با عنوان فقه مقارن و حقوق اسلامی در دانشگاه مذاهب اسلامی در نظر گرفته شده است و دانشجو پذیرش می­ کند و این مقطع هم مختص به یک رشته نیست. چون کار تحقیقاتی است و کار تحقیقاتی هم تکمیل نمی شود مگر با مطالعه.

با ارائه فقه مقارن، شخص می­ تواند از فقه شافعی، فقه حنفی، فقه مالکی و فقه جعفری آگاه شود.

فقه و حقوق شافعی – Jurisprudence and Shafa’i rights:

از نظر تاریخی، مذهب شافعی یکی از با سابقه­ ترین و ریشه دارترین مذاهب فقهی ایران است. شخصیت های بزرگ، فرهنگ ساز و تأثیرگذاری چون امام الحرمین جوینی، فخر رازی، امام محمد غزالی، خواجه نظام الملک، شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی، خواجه حافظ شیرازی، ابواسحاق اسفراینی، ابواسحاق شیرازی، ابن حاجب شهرزوری، همگی ایرانی و شافعی مذهب بوده اند.

تحصیل و تدریس فقه شافعی در ایران از دیرباز جایگاه ممتاز و والایی داشته است. مدارس نظامیه که نقش بسزایی در شکوفایی علوم اسلامی داشته اند، به دست دانشمندان شافعی تأسیس و اداره شده است و حاصل آن پرورش هزاران عالم در زمینه های مختلف بوده است.

تسامح و تیسیر، دعوت به همدلی و وفاق و توصیه به اجتناب از اختلاف، به عنوان یکی از مبانی اولیه و غالب برفتاوی و اجتهادات مذهب شافعی به شمار می رود امری که پایداری مذهب شافعی و تحسین دانشمندان سایر مذاهب را به دنبال داشته است.

در ارتباط با سابقه نوین دانشگاهی در عصر حاضر باید گفت که از سال ۱۳۲۹ هجری شمسی در اثر تلاش « دارالتقریب » و همزمان با تأسیس کرسی فقه جعفری در دانشگاه الأزهر مصر، در دانشگاه تهران نیز کرسی فقه شافعی و حنفی ایجاد شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مذهب شافعی به عنوان یکی از مذاهب معتبر، به رسمیت شناخته شده و بر همین اساس پیروان این مذهب در انجام آداب دینی مطابق مذهب خود آزاد هستند و حق دارند مسائل و احکام فقهی خود را مطابق مذهب خویش بیاموزند.

در این راستا گروه فقه شافعی دانشگاه تهران از سال ۱۳۶۹ هجری شمس و دانشگاه مذاهب اسلامی از سال ۱۳۷۵ اقدام به پذیرش دانشجو کرده اند.
رشته فقه و حقوق شافعی دانشگاه مذاهب اسلامی که پیش از این، عنوان رشته فقه شافعی را بر خود داشت و بنا به تقاضای دانشجویان و به منظور کاربردی کردن آن وتسهیل در اشتغال فارغ التحصیلان این رشته پس از ایجاد تغییراتی در برنامه آموزشی و افزودن واحدهای حقوقی به برنامه درسی آن به عنوان جدید تغییر نام یافت،

همزمان با تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی و همراه با پذیرش اولین دوره دانشجویان، هر سال پذیرای جمعی از دانشجویان مستعد، زبده و علاقه مند از اقصی نقاط کشور است تا ضمن آشنایی با احکام فقهی مذهب خود به شیوه دانشگاهی، با اخذ مدرک رسمی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری زمینه اشتغال آن ها در یکی از ادارات و مراکز دولتی و غیر دولتی فراهم آید.
 

دروس پایه و تخصصی:

دروس پایه این رشته که غالباً دروس مشترک سایر رشته های دانشگاه مذاهب اسلامی است در مجموع ۵۶ واحد درسی است که زمینه فراگیری صرف و نحو، بلاغت عربی مهارت های ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس، مکالمه به زبان عربی، تجوید و آواشناسی، منطق، فلسفه، کلام، تفسیر قرآن، تاریخ اسلام،

وضعیت سیاسی – اجتماعی مسلمانان در عصر حاضر و پراکندگی جغرافیایی آنها در جهان، فرهنگ تقریب، آشنایی با ادیان و روش تحقیق را با روش های علمی و دانشگاهی و با بهره گیری از تجارب موفق حوزوی برای دانشجویان فراهم می کند.

دروس تخصصی این رشته نیز مشتمل بر ۶۹ واحد درسی در زمینه های فقه، اصول فقه، قواعد فقه، تاریخ فقه و فقهاء، آیات الأحکام، علم حدیث، حقوق جزای عمومی، حقوق جزای اختصاصی، حقوق تجارت، حقوق خانواده، آئین دادرسی، حقوق بین الملل اسلام و حقوق تطبیقی است که توسط اساتید مجرب تدریس می شود.
 

نکات:

دروس این رشته به تناسب درس ممکن است به صورت تئوری یا تئوری – عملی ارائه شود. در دروسی همانند روش تحقیق، برخی از واحدهای زبان عربی و انگلیسی و تربیت بدنی در کنار آموزش های تئوری در کلاس، مهارت های عملی آنها نیز در کتابخانه ها، لابراتورهای زبان، سالن های ورزش و…

به دانشجویان آموخته می­ شود. علاوه بر این برخی از اطلاعات مورد نیاز دانشجویان ضمن مسافرت های علمی یا از طریق دایر کردن کارگاه های تخصصی توسط متخصصان علوم مربوطه همانند کارگاه رؤیت هلال،بازدید از رصدخانه و… به آنها آموزش داده می ­شود.
 

زمینه­ های تبحر فارغ التحصیلان:

دانش آموختگان این رشته به طور عام در علوم اسلامی و به طور خاص در زمینه احکام اسلامی تبحر می یابند. در واقع می توان گفت که فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر آشنایی با زبان انگلیسی می توانند در زبان عربی در حد فهم متن، مکالمه و ترجمه، صاحب مهارت شوند، اما عمده مهارت آن ها در زمینه فقه، اصول فقه و حقوق اسلامی خواهد بود.

آنان می توانند در مسائل قضایی و حقوقی، احکام شرعی مربوط به عبادات و معاملات، امور مربوط به مسائل خانواده چون نکاح، رضاع، طلاق و غیره اظهار نظر کنند.

ادامه تحصیل:

– امکان ادامه تحصیل برای دانشجویان این رشته تا آخرین مقطع (دکتری) در داخل کشور وجود دارد.

– هم اکنون دانشگاه تهران در مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری)، دانشگاه مذاهب اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد در رشته فقه مقارن و حقوق اسلامی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در مقطع کارشناسی ارشد در رشته فقه شافعی دانشجو می پذیرد.

– مقدمات ایجاد این رشته در مقطع دکتری تخصصی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران نیز فراهم شده است.

– دانشگاه کردستان هم ایجاد دوره کارشناسی ارشد این رشته را در برنامه های آینده خود قرار داده است.

– ادامه تحصیل در این رشته در اکثر قریب به اتفاق کشورهای اسلامی نیز تا مقطع دکتری امکان پذیر است.

– مدرک بسیاری از دانشگاه­ های کشورهای اسلامی هم توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد ارزیابی و پذیرش قرار گرفته است. بنابراین علاقه مندان به ادامه تحصیل در کشور های خارجی می توانند با اخذ مدرک از دانشگاه های معتبر آن کشورها، دغدغه ای برای ارزیابی مدارک خود در ایران نداشته باشند.

آینده شغلی فارغ التحصیلان:

بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته در دوره های کارشناسی ارشد و دکتری پذیرفته شده اند و این نوید بخش آتیه شغلی خوبی برای آنان است.

تعدادی از آن ها هم اکنون در دانشگاه ها مشغول به تدریس اند. گروهی نیز به خاطر حسن سلوک و پس از اثبات لیاقت و توانایی تخصصی خود در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و دانشگاه مذاهب اسلامی دعوت به کار شده اند.

دانشگاه مذاهب اسلامی هم برای جذب اعضای هیأت علمی، اولویت را به فارغ التحصیلان همین دانشگاه داده است. برخی نیز در ادارات دیگری چون آموزش و پرورش، کمیته امداد و… به کار اشتغال دارند.

امکان جذب و به کارگیری فارغ التحصیلان این رشته در دادگستری، دفاتر ثبت اسناد و املاک، دفاتر ازدواج و طلاق،کانون وکلای دادگستری، مشاوران حقوقی و… فراهم است و به طور کلی می­توان گفت که درصد جذب فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار بهتر از رشته­های مشابه بوده است.

نکات:

– در سال های اخیر اکثرا رتبه های ۱ و ۲ کارشناسی ارشد رشته فقه شافعی دانشگاه تهران را فارغ التحصیلان دانشگاه مذاهب اسلامی کسب کرده اند.

– نظر به آن که تعداد فارغ التحصیلان رشته فقه و حقوق شافعی در کل کشور زیاد نیست و نیاز کشور به فارغ التحصیلان این رشته مرتفع نشده و بازار کار آنان اشباع نشده است، امکان جذب آن ها، بیش از سایر رشته های مشابه است.

– علاوه بر این به دلیل تعداد کم شرکت کنندگان، امکان ادامه تحصیل آن ها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری زیاد است.

– مضافاً اینکه کمبود فارغ التحصیلان رشته فقه شافعی در مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) امکان جذب آن ها را به عنوان اعضای هیأت علمی دانشگاه افزایش می­دهد.

فقه و حقوق امامیه – Jurisprudence and Imam’s rights:

در نگاهی فقهی، حقوق فراتر از روابط اشخاص با یکدیگر در جامعه است، انسان با هر چیزی که در ارتباط است از این ارتباط «حقی» به وجود می آید، همانند حقی که خدا بر انسان دارد و حقی که برای انسان در ارتباط با خدا به وجود می آید، حقی که انسان و طبیعت، انسان و جامعه، انسان ها با یکدیگر و انسان به خودش دارد.

در فقه تبیین می شود و جایگاه دولت در اعمال و اجرای دستورات و الزامات شرعی و مراقبت از انسان، جامعه و طبیعت بیان می شود. بر این اساس فقه در رشته های مختلف حقوقی از قبیل حقوق عمومی، حقوق خصوصی، حقوق جزا، حقوق تجارت، حقوق بین الملل دیدگاه و نظر دارد.

همان گونه که مکتب­ها و سیستم­ های متعدد حقوقی در دنیا وجود دارد، در حقوق اسلامی نیز مکتب های متعدد وجود دارد که عبارتند از: فقه و حقوق امامیه، فقه و حقوق حنفیه، فقه و حقوق شافعیه، فقه و حقوق مالکیه، فقه و حقوق زیدیه، فقه وحقوق حنبیله که در کلیات، مبانی و فروعات دارای مشترکات و اختلافات هستند که در فراگیری رشته های فقهی دانسته می شود.
 

توانایی لازم:

با فراگیری فقه نه تنها قدرت استنباط به دست می آید، بلکه قدرت تطبیق نیز به وجود می ­آید که فراگیرنده موفق می شود تا در عرصه های زندگی حقوقی، فعالیت کند

و با به دست آوردن قدرت استدلال و مسلط شدن به ادبیات حقوقی، دیدگاه حقوقی خودش را با تبحر اظهار و مخاطب را قانع کند و به علت فراگیری دانش اصول خلاقیت ذهنی خودش را رشد دهد که در موفقیت و حقوقدان و فقیه شدن بسیار موثر است.
 

موقعیت شغلی:

هم اکنون به دلیل وجود جهت شرعی در مراکز قضایی و حقوقی، فارغ التحصیلان رشته های فقه و حقوق امکان جذب شدن در دستگاه قضایی را دارند و می­ توانند با نیل به شغل وکالت، مشاوره حقوقی و سرد فتری به فعالیت بپردازند. امکان آن که مشاور مذهبی در مراکز مشاوره و راهنمایی بشوند نیز، وجود دارد.

با ارتقاء تحصیلی می توانند استاد دانشگاه در رشته های فقه و حقوق و معارف اسلامی شوند، در آموزش و پرورش جذب شوند، به عنوان محقق در مراکز تحقیقاتی فعالیت کنند، به فعالیت های فرهنگی در داخل و خارج بپردازند که در حقیقت جامع امتیازات رشته های حقوق و معارف اسلامی است.

موفقیت شغلی منوط به موفقیت و پیشرفت تحصیلی است. صرف کسب مدرک عامل موفقیت نیست.

رسیدن به لیسانس ممکن است، اما پیشرفت تحصیلی به تحمل زحمت و سعی و تلاش بستگی دارد.
 

دروس پایه:

زبان و ادبیات فارسی، فرهنگ تقریب، جهان اسلام در عصر حاضر، منطق، صرف و نحو ، علوم بلاغی، روش تحقیق، زبان تخصصی ، آشنایی با علوم اسلامی، آشنایی با ادیان، تفسیر عمومی،کلیات علم حقوق
 

دروس تخصصی:

فقه، اصول فقه، فقه مقارن، اصول فقه مقارن، حقوق تطبیقی، حقوق جزا عمومی اسلام، حقوق جزا اختصاصی اسلام ، آیین دادرسی در اسلام، حقوق بین الملل اسلام، قواعد فقه، حقوق تجارت

رشته های  فقه و حقوق شافعی. فقه و حقوق امامی. فقه و حقوق حنفی از زیرگروه‌ های ۴ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

رشته های فقه و حقوق شافعی. فقه و حقوق امامی. فقه و حقوق حنفی از زیرگروه‌ های ۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

رشته فقه و حقوق شافعی. فقه و حقوق امامی. فقه و حقوق حنفی از زیرگروه‌ های ۱ گروه آزمایشی علوم انسانی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

گرایش ­ها و عناوین دروس امتحانی مجموعه الهیات و معارف اسلامی-فقه و حقوق در مقطع کارشناسی ارشد براساس دفترچه کنکورسراسری ۱۳۹۸

دروس امتحانی فقه شافعی در مقطع دکتری براساس دفترچه کنکورسراسری ۱۳۹۸