اضطراب امتحان و راهکارهای مبارزه با آن را در این مقاله مطالعه نمایید.
*شاید از خود پرسیده‌اید و یا به این فکر افتاده باشید که چرا در جلسه ی امتحان اضطراب می‌گیریم؟
*چرا از آزمون و امتحان ترس داریم و این ترس باعث اختلال در عملکرد طبیعیمان میشود!؟
*چرا سوالاتی که می‌دانیم و خوانده‌ایم را گاهی هنگام آزمون به خاطر نمی‌آوریم؟
* شاید به این موضوع فکر کرده‌اید که چه مسائل و عواملی در ترس و اضطراب آزمون مؤثر بوده‌اند؟
* روش‌هایی برای کاهش این نوع اضطراب‌ها که در دوران تحصیلی ما همراه و گاهی ضرررسان هستند را یافته‌اید؟
مسلما ترس و اضطراب آزمون به درجات مختلف اثرگذاری و با ابعاد متفاوت برون دادها، در میان همه دانش‌آموزان و دانشجویان تقریبا همه‌گیر و رایج است و بر اساس تحقیقات می‌توان گفت:
مهمترین علت بروز آن، ترس از نتیجه امتحان و عواقب پیامد آن میباشد. نتیجه‌ای که مستندی برای قبولی یا مردودی محسوب میشود، جایگاه فرد را میان همسالان تعیین می‌کند و باعث ارتقاء، تهدید، تشویق، تنبیه و یا حتی از دست دادن موقعیت میشود.
برخی اوقات این نتیجه تعیین کننده‌ی سرنوشت و آینده فرد و مسیر شغلی و زندگی او خواهد بود، همانند آزمون کنکور که برای بسیاری دانش‌آموزان، شاه راه ورود به رشته و دانشگاه مورد علاقه‌شان است.
که بر اساس آن اهداف و مسیر زندگی خود را چیده‌اند. به همین دلیل هر چه نتیجه، حساسیت و اهمیت بیشتری داشته باشد، همانقدر می‌تواند اضطراب و ترس از امتحان را بالاتر ببرد، که برخی از این تفکرات آنها عبارتند از:
ترس از فراموش کردن مطالب خوانده شده.
ترس از سخت بودن سوالات و فراتر از حد توان بودن.
سختگیری مدرسین در طی سال تحصیلی.
انتظار بیش از حد والدین.
عدم وجود خود باوری در فرد.
نامشخص بودن سؤالات.
از دست دادن موقعیت بین دوستان و آشنایان.
با این تفاسیر این مساله همیشه وجود داشته و خواهد داشت و ما باید بتوانیم توان مقابله با این اضطراب ها را در خود ایجاد نماییم و راههای موثر در کاهش این ترس‌ها را یاد بگیریم تا این موارد مانعی برای پیشرفت و رسیدن به اهداف و حق واقعیمان نگردد.
نکته ی حائز اهمیت یافتن ریشه های این ترس‌ها میباشد که بسیاری مواقع خارج از چند مثال بالا میباشد و گاها فرد نیز نمی‌داند ریشه واقعی ترس‌هایش از کجا میباشد که در این زمان مراجعه به مشاور روانشناس متخصص در این حوزه اولین کاریست که باید انجام دهیم تا با تشخیص درست ریشه مساله، به حل سریع دست یابیم و به سرعت در مدار عادی زندگی تحصیلی و مطالعاتی خود بازگردیم، با این وجود مباحث عمومی که در این حوزه وجود دارد را در ادامه‌ی بحث می‌خوانیم تا بدانیم اقدامات پیشگیرانه اولیه چه چیزهایی هستند و در صورت لزوم به کار ببندیم.
راههای کاهش اضطراب امتحان
اولین قدم: آمادگی آزمون
برنامه‌ریزی صحیح مطالعاتی در طول سال تحصیلی و مطالعه با روش‌های صحیح اولین عامل مهم کاهش اضطراب آزمون است.
که در تمام مقاطع تحصیلی می توان از آن بهره گرفت و البته بسیاری مواقع کمک گرفتن از مشاور برنامه ریزی حرفه‌ای می‌تواند تاثیر بسزایی در میزان یادگیری و کاهش اضطراب و استرس ما داشته باشد.
مطالب درسی را به تدریج و در طول زمان مرور کنید، نه اینکه در آخرین دقایق قبل از امتحان به مطالعه سریع و حجیم بپردازید.
از مطالب درسی، خلاصه نویسی کنید و یادداشت فشرده و کلیدی بردارید، تا در بازسازی ذهنی، رمز گردانی و همچنین هنگام مرور مطالب برایتان ابزار مفید باشد.
در مورد نوع آزمون پیش رو اطلاعات کسب کنید، تا بتوانید مطالعه خود را متناسب با آن پیش ببرید و بدانید که قرار است در معرض چگونه سوالاتی قرار گیرید.
دومین قدم: پرهیز از مطالعه شب امتحانی
شب امتحانی خواندن با مرور مطالب و نکات در شب امتحان کاملا متفاوت است!
مطالعه فشرده شب امتحان تلاشی است برای یادگیری مطالب تازه بلافاصله قبل از شروع امتحان.
یا به عبارتی آخرین تلاش های شخص در آخرین لحظات قبل از امتحان برای به خاطر سپاری مقاهیم جدید گه شاید فقط برای ۳-۴ تیتر و نهایتا دو، سه سوال بازدهی داشته باشد و نه بیشتر.
پس در مورد آزمون‌هایی همچون کنکور به هیچ عنوان نمی توانیم چنین شیوه ای را در پیش بگیریم.
سومین قدم: تأکید بیشتر بر مطالبی که انتظار دارید جزء سؤالات امتحانی باشد.
اکثر اوقات برای کسی که درست آموزش دیده باشد و به تاکیدات معلم در هنگام تدریس توجه کرده باشد، ناخودآگاه محدوده و نوع سؤالاتی که در امتحان مطرح خواهد شد، به راحتی قابل حدس و تشخیص است.
حتی شما می‌توانید به نمونه سؤالات امتحانی سال‌های گذشته مراجعه کنید و با بررسی آنها و اطمینان به دانش خود آرامش بیشتری بگیرید.
چهارمین قدم: حضور حداکثری در جلسات درس
سعی کنید در تمام کلاس‌ها شرکت کنید و هیچ جلسه‌ای را از دست ندهید، مخصوصا در جلسات آخر پیش از امتحان در کلاس شرکت کنید؛
اغلب، مطالب مهم و نکات امتحانی به احتمال بیشتر در جلسات آخر مطرح می‌شوند و همچنین با پرسیدن سوالات ذهنی در جلسات آخر مرور خوبی بر مطالب خواهید داشت.
شاید بسیاری مواقع توضیح معلم در ذهن ما نقش پررنگ تری ایجاد نماید و در امتحان کمک‌رسان ما در پاسخگویی باشد.
پنجمین قدم: تمرکز حداکثری در هنگام مطالعه
بی شک داشتن تمرکز کافی در هر کاری باعث بالارفتن کیفیت و سرعت انجام آن کار می شود .
مطالعه و یادگیری نیز بر همین قاعده استوار است.
هنگامی که با تمرکز کافی پای مطالعه نشسته ایم، بهره‌وری یادگیریمان چند برابر است.
و میزان به خاطر سپاری مطالب نیز برایمان بیشتر و پر رنگ‌تر میباشد؛
پس سعی کنید با تمرکز درس بخوانید و اگر به هر طریقی برای تمرکز مشکلی دارید؛
هر چه زودتر با مشاور روانشناس تماس بگیرید تا بتوانید از کمک های حرفه ای برای بالابردن توان ذهنی و تمرکزتان استفاده نمایید.
با چنین اقداماتی شاید بتوان بخشی از ترس یا اضطراب امتحان و آزمون را کاهش دهید.
مسلما برای مسائل خاص و یا یافتن راه حل‌های شخصی و اختصاصی میبایست به مشاور روانشناس مراجعه نمود؛
تا در کمترین زمان بتواند شما را در مسیر صحیح مطالعه و یادگیری و آزمون قرار دهد.
و در انتهای این مطلب شاید خواندن چند پیشنهاد جذاب برای نوع پاسخگویی به سوالات شاید مفید باشد:
نکاتی برای پاسخ به سؤالات تشریحی
۱- برگه سؤالات را اولین بار با سرعت بخوانید و ابتدا تمام سؤالاتی که پاسخشان واضح است جواب بدهید.
برای این مرحله حداقل نیمی از وقت امتحان را در نظر بگیرید.
۲- برای بار دوم برگه سوالات را بخوانید و به تمام سؤالات که تا آن موقع پاسخشان را به یاد آورده‌اید! پاسخ دهید.
(این سیستم کارکردی ذهن است که سعی خواهم کرد در مقاله ای کامل این موضوع و کارکرد ذهن را برایتان شرح دهم)
۳- در مرحله سوم بازخوانی باید به تمام سؤالاتی که باقی مانده اگر واقعا بلد هستید پاسخ دهید.
۴- مرحله چهارم و آخر پاسخگویی صحیح برای کنترل پاسخ‌هاست که یکبار دیگر نیز کنترل کرده و ببینید که آیا سؤالات را همانگونه که می‌خواستیم پاسخ داده‌ایم.
فراموش نکنیم:
برای پاسخ به سوالات آزمون تشریحی پیشنهاد می‌شه، مفاهیم را به طور کامل یاد گرفته باشید و پرسش‌ها را به دقت بخوانید.
قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، پاسخ را در ذهن خود مرور و سازماندهی کنید.
نکاتی برای پاسخگویی به آزمون های تستی
ابتدا سؤالات ساده را جواب داده و از سختها بگذرید. و بگذارید برای مراحل دوم و سوم.
وقتی به سؤالات نیمه مشکل رسیدید، مقابل آن علامت اختصاری خودتان مثلا (+) (در پاسخ نامه) به معنای قابل حل
در مقابل سوالات مشکل مثلا علامت (-) به معنای سخت پاسخ و یا علامت دایره برای سوالات طولانی بگذارید.
