والدین اولین کسانی هستند که وظیفه آموزش صداقت به کودکان را دارند. در گام بعدی شخصیت کودکان از دیگر اطرافیان و اولیای مدرسته تاثیر می پذیرد. دروغگویی، یکی از ویژگی هایی است که بسیاری از کودکان در سنین پایین انجام می دهند، این رفتار تا حدودی در برخی مراحل رشدی کودک طبیعی است. آثار و عواقب دروغ گفتن به کودکان، اهمیت صادق بودن با کودکان را بیشتر می کند. بنابراین، لازم است در مرحله اول صداقت و مفهوم آن را به کودک آموزش داده و خود نیز در عمل به حرف هایتان پایبند باشید. گاه والدین ناخواسته دروغگویی را به کودکشان یاد می دهند. ارتباط با یک مشاور به شما کمک می کند تا نوع ارتباط و سبک فرزندپروری مناسب تری را اتخاذ نمایید. در ادامه به دروغ های رایج والدین و راهکارهایی برای جایگزینی یک رفتار مناسب تر اشاره خواهیم کرد.

دروغ گفتن به کودکان

هر والدی از دروغ گویی فرزندش به شدت پریشان شده و حتی ممکن است او را تنبیه نیز بکند. علاوه بر خانواده در جامعه نیز دروغ گویی رفتاری نامطلوب شناخته می شود. والدین در برخورد با دروغگویی کودک نیز باید نکاتی را در نظر بگیرند، اما گاه برخی رفتارهای خود والدین و اطرافیان باعث دروغگویی در کودکان می شود. بنابراین پیش از آن که واکنشی به او نشان دهید، در صدد از حذف این عوامل باید باشید. 

ترس از تنبیه

بسیاری از کودکان بر اساس تجربه ای که از راستگویی داشته اند، دروغ می گویند. این کودکان به خاطر راستگویی شان تنبیه یا تحقیر شده اند. تنبیه بدنی و تحقیر کودکان علاوه بر تخریب باورهای معصومانه آن ها باعث شکل گیری نوعی اضطراب در درون شان می شود. بنابراین برای دوری از این اضطراب و عواقب کارهایشان دروغ می گویند. 

دروغگویی والدین

کودک، آینه رفتار والدین اش می باشد. کودکانی که مدام از پدر، مادر و دیگر اطرافیانشان دروغ می شنوند، یاد می گیرند که چگونه دروغگوهای بهتری از اطرافیانشان باشند تا به دام نیافتند. تا زمانی که صداقت در زندگی والدین ارزش نباشد، چگونه می توان از فرزندان چنین خانواده ای انتظار راستگویی داشت. 

تاثیر محیط و جامعه

دائم در تلویزیون، مدرسه و دیگر محافل از مضرات و عواقب دروغگویی و فوائد صداقت با کودک صحبت می شود، اما کودک بنابر تجربه متوجه می شود که صداقت او را تبدیل به بچه ننه، خبرچین و امثالهم می کند و دروغگویی او را بچه زرنگ، باهوش و حواس جمع جلوه می دهد.

به عنوان مثال کودکی دیر به مدرسه می رسد، چرا که خواب مانده، اگر راستش را بگوید بیشتر تنبیه می شود، اما اگر دروغی دست و پا کند از تنبیه مبرا می شود؟

چرا باید با بچه ها صادق بود؟

ساده ترین پاسخ به این سوال، وظیفه ایست که بر دوش والدین برای تربیت یک انسان سالم و صالح نهاده شده است. والدین موظف هستند که فرزندی تربیت کنند که به دیگران و جامعه خود خدمت کرده و او نیز انسان هایی تربیت کند که جامعه را در جاده سلامت و صداقت هدایت کند. بنابراین، اولین و مهم ترین دلیل لزوم صادق بودن با کودک، تربیت نسلی سالم است. برخی از مزایای آموزش صداقت به کودکان و معایب دروغ گفتن عبارتند از:

۱- تخریب شدن شخصیت کودک

کودک دروغگو، دیر یا زود لو می رود و هر بار که این اتفاق می افتد، ضربه ای به شخصیت و غرورش وارد می شود. در نهایت عزت نفس او آسیب دیده و در بزرگسالی برای خود ارزش قائل نخواهد بود. در نتیجه در معرض بسیاری از انحرافات قرار می گیرد.

۲- طرد شدن توسط دیگران

دروغگویی، به مرور زمان فرزند شما را تنها می کند. البته، ممکن است او هیچوقت تنها نباشد اما منظور ما از تنهایی این است که هیچ کس نمی تواند برای مدت طولانی کنار فرزند شما بماند و او مجبور است دائم دوستان خود را تغییر دهد.

۳- مشکلات روحی

کودکی که با عنوان دروغگو شناخته شود، به مرور زمان در درون خود، باید با مشکلاتی مثل عزت نفس و اعتماد به نفس تخریب شده، اضطراب و ترس های ناشناخته و حتی افسردگی های ناشی از تنهایی دست و پنجه نرم کند.

چگونه با کودک خود صادق باشیم؟

گفتن حقیقت شاید تلخ تر و گاهی سخت تر از دروغ گفتن باشد، چه برای گوینده و چه برای شنونده. اما والدین باید با زبان خود کودک، او را با واقعیات و حقیقت زندگی آشنا کنند و این مسئله، در حفظ سلامت روانی آینده کودک بسیار مفید خواهد بود. مثال هایی برای اینکه چگونه می توانید با کودک خود صادق باشید:

۱- کودک را دست به سر نکنید

“فرستادمش پی نخود سیاه”، جمله ایست که شاید بسیاری از شما در کودکی از والدین و اطرافیان شنیده و یا بعدا متوجه این رفتارشان شده باشید. زمانی که والدین کاری دارند که نباید فرزندشان آنجا باشد، با گفتن دروغهایی او را فریب می دهند. در صورتی که بهترین کار گفتن حقیقت است. به عنوان مثال می توانید به کودک بگویید: “ما می خواهیم با هم خصوصی صحبت کنیم و بهتر است که تو اینجا نباشی” یا “جایی که ما میخواهیم برویم، مناسب تو نیست وگرنه حتما با هم میرفتیم”. فراموش نکنید که حتما دلیل حرف های خود را به کودک توضیح دهید.

۲- به او توضیح دهید

اگر کودکتان به شما دروغی گفت، فورا دستش را رو نکنید و با تحقیر و تخریب او، شخصیتش را مورد هدف قرار ندهید. سعی کنید هر دروغ کودک را یک درس برای او در نظر بگیرید و به او توضیح دهید که کاری که کرده چقدر می تواند بد باشد و کودک با پاداش به رفتارهای خوب اش، به راستگویی تشویق شود.

۳- او را با حقیقت خودش آشنا کنید

تمجید بیش از حد از توانایی های کودکتان، نوعی دروغگویی است که باعث می شود کودک در شناختن خود و توانایی هایش به مشکل بربخورد. سعی کنید ابعاد شخصیت کودک تان را همانطور که هست ببینید و به او انتقال دهید. با آموزش و مشاوره کودک می توانید استعدادهای او را کشف کرده و او را به خود واقعی اش نزدیک تر کنید.

۴- تنبیه ها و تشویق های خود را عملی کنید

اگر حتی در هر بار تهدید به تنبیه، کودکتان را تنبیه نمی کنید، پس در حال دروغ گفتن به کودک خود هستید. پس سعی کنید حتی در مورد تنبیه اگر حرفی زدید، پای حرف تان باشید (اگر لازم به تنبیه نیست، پس حرف اش را هم نزنید). هر چند که تنبیه کودک ممکن است برای هر دو طرف تلخ باشد، اما ضرر دروغ گفتن بیش از تنبیهی است که می کنید. در مقابل هرگز تنبیه هایی نابه جا نکنید.

“همیشه مواظبت هستم”، “مامان همیشه پیشته”، “پارک الان تعطیله”، “الان وقت خوابه”، “۵ دقیقه دیگه خونه ام” و … دیگر دروغ هایی است که خیلی وقت ها به فرزندتان می گویید با اینکه می دانید دروغ است.