با مقایسه انواع روشهای مطالعه در این مطلب سعی داریم به کسانی که به دنبال بهترین روش مطالعه صحیح هستند کمک کنیم تا با شناخت نکات مثبت و منفی هر روش مطالعه، بتوانند بهترین شیوه و سبک مطالعه و خواندن را برای خود انتخاب کنند.
خواندن بدون نوشتن
در این روش، از وقتی که دانش آموز کتاب را باز میکند خواندن متن پشت سرهم و بدون توقف ادامه پیدا میکند تا زمانی که خسته شود یا زمان مطالعه به پایان برسد.
چون در این حالت تمرکز فرد در سطح پایین قرار دارد، مطالعه‌گر در حالت منفعل قرار می‌گیرد و احتمال خواب آلودگی زیاد است
این روش بدترین روش برای مطالعه است و متأسفانه اکثر افراد از این روش استفاده میکنند.
مطالعه صحیح به صورت گزینش شده
از آنجایی که شیوه نگارش کتابهای درسی تحلیلی است، به اعتقاد برخی افراد اطلاعات کلیدی در اوایل و اواخر فصل قرار دارند بنابراین در مطالعه اینگونه کتابها رعایت این نکات را کافی میدانند:
- خواندن چند پاراگراف اول و آخر هر فصل کتاب
- خواندن تیترها و عنوانهای فرعی
- خواندن پرسشهای کتاب(در صورت وجود)
- خواندن یکی دو خط از هر پاراگراف در اواسط متن که به نظر مهم میآید
- خواندن بخش نهایی کتاب یا خلاصه نتایج
توجه:
در این روش فرد نمی‌تواند بر کلیت مطالب تسلط پیدا کنند بنابراین این روش نیز روش مناسبی برای مطالعه صحیح نیست.
خط کشیدن زیر نکات مهم(برجسته سازی)
در این روش همزمان با متنی که خوانده میشود زیر نکات مهم خط کشیده شده یا با ماژیک رنگی آن را رنگ میکنند.
در روش مطالعه صحیح برجسته سازی دو حالت وجود دارد:
- کسانی که اول مطلب را مطالعه میکنند و می‌فهمند، بعد زیر نکات مهم را خط می‌کشند از روش مناسب‌تری استفاده میکنند. زیرا با مراجعه بعدی این نکات مهم تداعی‌گر سایر نکات میشود.( اول مطالعه و فهمیدن، بعد خط کشیدن)
- برخی افراد به جای اینکه مطلب را مطالعه کنند و بفهمند تمام توجه آنها به خط کشیدن و برجسته کردن خلاصه میشود. وقتی یک فصل را تمام میکنند می‌بینند که تنها چیزی که آنها به دست آورده‌اند خط خطی کردن کتاب است اما از فهم مطلب چیزی نصیبشان نشده است.( توجه کامل به خط کشیدن)
حاشیه نویسی
روشی که در آن فرد ابتدا متن را خوانده و سپس نکات مهم آن یا خلاصه متن را در در حاشیه کتاب یادداشت میکند روش مطالعه صحیح حاشیه نویسی نام دارد که نسبت به دو روش قبل بهتر است ولی همچنان برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی کافی نیست.
- میتوان این روش را برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند استفاده کرد.
خلاصه نویسی
یکی از روشهای مناسب برای مطالعه صحیح ، روشی است که شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت می کنید.
بی شک این روش از دیگر روشهای ذکر شده بهتر است چون در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.
مراحل روش مطالعه خلاصه نویسی
- با قرار گرفتن در محیطی آرام، کتاب را باز کرده، اولین صفحه فصل مورد نظر را آورده و چند برگه یادداشت تمیز و یک خودکار هم در کنار دستتان بگذارید.
- یادداشت کردن عنوان فصل ( و عنوان بعد از آن در صورت وجود داشتن)
- خواندن اولین بند و پس از آن متوقف کردن خواندن
- اندیشیدن با دقت به آنچه خوانده اید و سعی در خلاصه کردن آنها در قالب کلمات کم و کوتاه؛این خلاصه میتواند حتی چهار یا پنج کلمه باشد و به صورت جمله هم نباشد.
- حواستان باشد خلاصه نویسی شما با خود مطلب برابر نشود و زیاد ننویسید؛ زمانی فایده این روش را بهتر درک خواهید کرد که بخواهید برای امتحان آماده شوید اگر فصلها را خوب خلاصه کرده باشید، با مرور چند تا از این خلاصه ها خود را از خواندن کل کتاب بی نیاز میکنید.
کلیدبرداری
کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است؛
در این روش بعد از درک مطالب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت میکنید.
کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین و پر معنی‌ترین کلمهای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده میشود.
در این روش با یادداشت برداری نکتههای مهمی (نه کل مطالب) که احیاناً نویسنده کتاب آنها را مشخص کرده است یا خود فرد مهم بودن آنها را تشخیص میدهد، در زمان مناسب مثلاً هنگام امتحان از آنها استفاده میکنید.
طرح شبکهای مغز و خلاقیت
در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت میکنید و سپس کلمات کلیدی را برروی طرح شبکه ای مغز می نویسید ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی و نکات اصلی و فرعی را مشخص میکنید) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب، فقط به طرح شبکهای مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز، آنها را خیلی سریع مرور کنید.
این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان کرده و بازده مطالعه را افزایش میدهد.
پس ختام
یکی از معروفترین روشهای مطالعه صحیح و یادگیری روش پس ختام است. این روش همچنین به منظور افزایش توانایی دانش آموزان و دانشجویان برای مطالعه و به خاطر سپردن مطالب ارائه شده در یک کتاب درسی ابداع شده است. نام این روش از حروف اول ۶ مرحله آن تشکیل شده است : ۱٫ پیش خوانی (پ) ۲٫ سوال کردن(س) ۳٫ خواندن(خ) ۴٫ تفکر (ت) ۵٫ از حفظ کردن(ا) ۶. مرورکردن(م)
در زیر هریک از این مراحل توضیح داده میشوند:
پیش خوانی
هنگامی که میخواهیم کتاب جدیدی را بخوانیم بی شک ذهنیتی نسبت به آن نداریم، برای اینکه یک برداشت کلی از آن پیدا کنیم، یک دور آن را روخوانی میکنیم. در این روخوانی ما باید به موارد زیر توجه داشته باشیم:
مقدمه کتاب، تیترهای اصلی و فرعی و جملههای کلیدی پاراگرافها که به شکل برجسته نشان داده شده اند.
برای دریافت برنامه ریزی اختصاصی کنکور و موفقیت در مسیر کنکور میتونین با همکاران هماهنگی در مرکز با شماره ۲۲۶۹۱۰۱۰-۰۲۱ تماس بگیرید و از خدمات مشاوره و برنامه ریزی و منابع آموزشی بهره ی لازم رو ببرید.
سؤال ساختن
پس از اینکه ما به تیترهای اصلی و فرعی توجه کردیم و جملات برجسته را در نظر گرفتیم، میتوانیم آنها را به سؤال تبدیل کنیم . همچنین میتوانیم دوباره به متن توجهکرده و در هر کجا که به مطلب مهمی اشاره داشت،آن را نیز به سؤال تبدیل کنیم .
خواندن
در این مرحله مبحثهای کتاب را که برایشان سؤال طرح کردهایم را با دقت خوانده و جواب سؤالات را پیدا میکنیم. نباید سرعت ما هنگام خواندن در تمامی مباحث یکسان باشد؛ بعضی مطالب آسان هستند، باید با سرعت بیشتری آنها را بخوانیم و مطالب پیچیدهتر را آرامتر خوانده و زمان بیشتری به آنها اختصاص بدهیم .
تفکر و فهمیدن
در این مرحله ما در مورد مطلبی که خواندهایم فکر میکنیم تا آن را خوب بفهمیم.
برای فهم بهتر مطالب میتوانیم کارهای زیر را انجام دهیم:
- ربط دادن مطالب جدیدی که بلد هستیم.
- ربط دادن نکتههای اصلی و فرعی کتاب
- در صورت وجود مسأله یا ابهامی در مطالب، حل کردن آنها به کمک اطلاعات خود
از حفظ کردن
سؤالاتی که در مرحله سؤال ساختن در آوردیم و در مرحله خواندن مطالعه کردیم و جوابهایشان را یافتیم و خواندیم را در این مرحله باید از خود بپرسیم و به آنها از حفط پاسخ بدهیم تا مشخص شود که تا چه حدی یاد گرفتهایم و چه مباحثی را یاد نگرفته و باید دوباره آنها بخوانیم.
مرور کردن
در آخرین مرحله زمان آن فرارسیده کل فصل های کتاب را همزمان با هم مرور کرده و به صورت کلی کتاب را یاد بگیریم، مرور کردن کل کتاب، ارتباط فصلها را به ما نشان داده و موجب نظم بخشیدن به یادگیری ما میشود.
نکات:
منفی: در ابتدای امر این روش کمی طولانی و وقت گیر است و دانش آموز از بکار بردن آن هراس دارد؛ اما پس از مدتی استفاده از آن این روش قدرت خود را نشان میدهد.
مثبت: این روش سبب میشودباعث میشود فرد با تمرکز فکر درس خوانده، به طور فعال به یادگیری بپردازد و هنگام مطالعه کسل و خواب آلوده نشود.
