آموزش کودکان استثنایی – Exceptional childhood education
منظور از کودکان استثنایی کودکان نابینا، ناشنوا، عقب مانده ذهنی، دارای معلولیت جسمی، کودکان مبتلا به اختلالات عاطفی – اجتماعی و کودکان تیزهوش می باشد.
تربیت متخصصانی در زمینه فراهم آوردن فرصت های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای کودکان استثنایی و همچنین تربیت متخصصانی برای حداکثر کردن توانایی های ذهنی و جسمی کودکان استثنایی با توجه به ویژگی های عقلانی و جسمانی آنان هدف از رشته آموزش و پرورش کودکان استثنایی می باشد.
توجه: رشته آموزش کودکان استثنایی در سال های اخیر در مقطع کارشناسی به صورت بدون گرایش ارائه می شود.
با توجه به اینکه بطور متوسط ۳ درصد افراد هر جامعه مبتلا به نوعی عقب ماندگی ذهنی می باشد شناسایی این قبیل کودکان از اهمیت ویژه ای برخوردار است . لذا هدف این دوره تربیت افرادی است که بتوانند آموزش و پرورش کودکان استثنایی را عهده دار گردند.
دروس عمومی رشته آموزش کودکان استثنایی:
بهداشت و کمک های اولیه. ادبیات فارسی. زبان عمومی. تربیت بدنی ۱٫ تربیت بدنی ۲٫ دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام. یک درس از دروس اخلاق اسلامی و …
دروس پایه رشته آموزش کودکان استثنایی:
تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران. اصول و مبانی آموزش و پرورش. فلسفه آموزش و پرورش. آموزش و پرورش تطبیقی. آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه. اخلاق اسلامی. روان شناسی عمومی. روشها و فنون تدریس. روان شناسی تربیتی و …
دروس اختصاصی رشته آموزش کودکان استثنایی:
بازی و حرکت درمانی. تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی. روش های تدریس علوم تجربی و اجتماعی. فیزیولوژی. روان شناسی عقب ماندگی ذهنی .آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی. روش تدریس ریاضی. روش تدریس زبان فارسی. کارورزی در روش های تدریس. اختلالات رفتاری – عاطفی. اختلالات گویایی. اختلالات یادگیری ویژه. روش های بازپروری حرفه ای. گفتار درمانی. روش های تغییر رفتار. آزمون های تشخیص عقب ماندگی ذهنی. بهداشت و کمک های اولیه و …
داوطلبان این رشته از میان دیپلم های گروه‌های آموزشی ریاضی، تجربی، علوم انسانی انتخاب می شوند. (رشته شناور)
رشته آموزش کودکان استثنایی از زیرگروه های ۱ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| زمین شناسی: ۰ | ریاضی: ۲ | زیست شناسی: ۴ | فیزیک: ۲ | شیمی: ۳ |
رشته آموزش کودکان استثنایی از زیرگروه های ۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی: ۴ | فیزیک: ۳ | شیمی: ۲ |
رشته آموزش کودکان استثنایی از زیرگروه های ۵ گروه آزمایشی علوم انسانی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی: ۳ | اقتصاد: ۲ | زبان و ادبیات فارسی: ۲ | زبان عربی: ۱ | تاریخ و جغرافیا: ۱ | علوم اجتماعی: ۳ | فلسفه و منطق: ۲ | روان شناسی: ۳ |
طول دوره تحصیلی:
متوسط طول دوره کارشناسی آموزش و پرورش کودکان استثنایی ۵ سال می باشد (حداقل ۴و حداکثر ۶ سال ) و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب ستاد انقلاب فرهنگی است. کلیه دروس در هشت ترم برنامه ریزی شده و طول هر ترم ۱۸ هفته در هر نیمسال تحصیلی است.
آینده شغلی رشته آموزش کودکان استثنایی:
معلم مدارس دانش آموزان استثنایی. آموزش و پرورش. سازمان بهزیستی کشور. مدیر مرکز کودکان عقب مانده ذهنی و…
کارشناس آموزش و پرورش کودکان و دانش آموزان عقب مانده ذهنی در موسسات گوناگون از قبیل: وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشور
فارغ التحصیلان این رشته در صورت فعالیت در شغل های پژوهشگری، استاد دانشگاه و روانشناس بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار می کنند.
توانایی‌ها و مهارت‌های لازم:
دانش آموختگان این رشته برای ورود به بازار کار باید دارای خلاقیت و صبر و حوصله فراوان باشند.
کار معلم کودکان خاص آموزش به بچه هایی است که دارای مشکلات زیر هستند:
اختلال در یادگیری. ناتوانایی های جسمانی. نقص شنوایی یا بینایی. مشکلات عاطفی و رفتاری
وظایف معلم کودکان استثنایی (خاص):
– آموزش دروس متناسب با توانایی ها و نیازهای دانش آموزان خاص
– تلاش برای شناخت و کشف توانایی ها و استعدادهای بالقوه دانش آموزان خاص
– ایجاد ارتباط نزدیک و دوستی با دانش آموزان کم توان یا ناتوان
– کمک به دانش آموزان در افزایش اعتماد به نفس، کسب استقلال و بهبود توانایی ها
– نمره دهی و ارزیابی دانش آموزان
– استفاده از ابزارهای کمک آموزشی مناسب و روش های تمرین متنوع در کلاس
– همکاری با سایر متخصصان مانند پزشکان، گفتار درمان ها و یا روانشناسان آموزشی
– صحبت با والدین در خصوص روند پیشرفت فرزندانشان و راهنمایی آنها برای داشتن رفتاری مناسب با بچه ها
– مهارت و دانش مورد نیاز معلم کودکان خاص
– علاقه فراوان به آموزش بچه ها به خصوص دانش آموزان خاص
– مهارت ارتباطی عالی برای ایجاد ارتباط مناسب با دانش آموزان، والدین و…
– خلاقیت و تسلط بر روش ها و فنون مختلف آموزشی
– توانایی کار تیمی همراه با داشتن ابتکار عمل
– توانایی مدیریت کلاس ها و برخورد مناسب با رفتارهای نابه نجار
– همکاری در مراقبت شخصی از دانش آموزان خاص در صورت لزوم
– صبر زیاد و خوش خلقی
توجه: رشته آموزش کودکان استثنایی در مقطع ارشد از زیرگروه های مجموعه روانشناسی محسوب می شود.
گرایش ها و دروس امتحانی مجموعه روانشناسی در مقطع ارشد براساس دفترچه سراسری ۱۳۹۸
گرایش ها و دروس امتحانی رشته آموزش کودکان استثنایی در مقطع دکتری براساس دفترچه سراسری ۱۳۹۸
