پرستاری

Nursing

لغت پرستار (NURSE) از کلمه لاتین (NUTRIX) به معنای تغذیه گرفته شده است. پرستار یکی از اعضاء کلیدی در گروه مراقبت های بهداشتی و درمانی است .در تقسیم بندی‌های آکادمیک، امروز ارزش پرستار خوب همطراز یک پزشک خوب قرار می‌گیرد. کار یک پزشک خوب موقعی بحد مطلوب می رسد که یک پرستار خوب و ورزیده مسئولیت بیمار او را بر عهده داشته باشد. پرستاری یعنی کمک به فرد سالم یا بیمار در درمانگاه یا بیمارستان برای انجام آن دسته از فعالیت‌هایی که سبب حفظ و ارتقای سلامت می شود به نحوی که اگر فرد توانایی، اراده یا آگاهی لازم را داشت، می‌توانست آن فعالیت‌ها را بدون کمک انجام دهد.
این برداشت که پرستاری به معنای مراقبت‌کردن از بیمار است، تا حدودی درست است. البته مراقبت تنها شامل تزریق یا پانسمان نمی‌شود بلکه با گذشت زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی، مراقبت پرستاران نیز علمی‌تر و پیچیده‌تر شده است و پرستاری درحال حاضر یک رشته علمی است و متخصص این رشته باید علوم بسیاری را فرا بگیرد و کاربرد آنها را در ارتباط با مریض بیاموزد.

از سوی دیگر باید توجه داشت که وظیفه یک پرستار تنها مراقبت از بیمار در بیمارستان نیست بلکه یک پرستار با مراقبت از افراد در تمام مراحل زندگی آنها از پیشگیری از بیماری‌ها گرفته تا مراقبت در هنگام بیماری و توانبخشی پس از بیماری سروکار دارد. زیرا بسیاری از بیماری‌ها ریشه در عادت‌های غلط و شیوه نادرست زندگی دارد.

پرستار یک عضو مهم در تیم مراقبت بهداشتی است و دارای نقش های گسترده ای از جمله نقش مراقبتی، حمایتی، درمانی، هماهنگی ، مشورتی ، مدیریتی و تحقیقاتی می‌باشد. به این معنا که پرستار وظیفه مراقبت و حمایت از بیمار، وظیفه هماهنگی بین بیمار و پزشک و بیمار و خانواده بیمار (انتقال دهنده خواست ها و نیازهای بیمار یا مددجو) ، مسوولیت مدیریت بخش (اولویت‌بندی برای رسیدگی به بیماران و تصمیم‌گیری به موقع در مورد بیماران اورژانسی) ، وظیفه آموزش به بیمار در جهت تطابق با مشکلات و ناراحتی‌های پیش‌آمده و وظیفه تحقیق درباره روش های مراقبتی که اعمال کرده است و تحقیق بر روی نحوه کاهش تعداد روزهای بستری یک بیمار را بر عهده دارد.
بدون شک پرستار نقش اصلی را در مراقبت و پیگیری درمان بیمار دارد و همین امر بیانگر نیاز جامعه به پرستار مرد می‌باشد چون هر بیماری دوست دارد در بعضی از بیماری‌ها مثل بیماری‌های کلیوی یا داخلی توسط پرستار همجنس خود مورد مراقبت قرار گیرد.
در حال حاضر نیز در بیمارستان‌های دولتی، بخش ارولوژی (دستگاه کلیوی و مجاری ادرار)‌ خانم‌ها توسط پرستار خانم و بخش ارولوژی آقایان توسط پرستار آقا اداره می‌شود و به نظر می‌رسد که در برخی از بخش‌های دیگر مثل بخش داخلی نیز باید این مساله تعمیم پیدا کند.
به بیان دیگر لبخند رضایت بیمار، شیرین‌ترین و دلپذیرترین هدیه‌ای است که هر روز به یک پرستار دلسوز و تلاشگر تقدیم می‌شود؛ هدیه‌ای که پرستار را به تلاشی پی‌گیرتر و بیشتر تشویق می‌کند.

رشته‌ی پرستاری از زیرگروه‌های ۱ رشته‌های علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:

 توجه: همه‌ی دروس بالا اختصاصی بوده و ضریب همه در ۳ ضرب می‌گردد.

افراد پس از اخذ دیپلم متوسطه و قبولی در آزمون سراسری گروه علوم تجربی می توانند در این رشته به تحصیل بپردازند و سپس در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز ادامه تحصیل دهند. رشته‌ی پرستاری در سه مقطع کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه‌های علوم پزشکی وجود دارد. رشته‌ی کارشناسی پرستاری، عمومی بوده و گرایش خاصی ندارد اما از مقطع کارشناسی ارشد به گرایش‌های متنوعی تقسیم میشود.

رشته‌ی پرستاری و آشنایی با دروس دانشگاهی

تعداد واحدهای درسی پرستاری در مقطع کارشناسی ۱۳۰ واحد و طول مدت تحصیل حداقل ۴ سال و حداکثر ۵ سال ( در شرایط خاص و با موافقت آموزش کل دانشگاه علوم پزشکی مثل : مرخصی تحصیلی و … ) می باشد.

 دروس این رشته‌ی تحصیلی به دو گروه علوم پایه و علوم تخصصی تقسیم می‌شود:
دروس پایه شامل مواردی همچون: انگل‌شناسی، میکروب‌شناسی، بیوشیمی، ایمونولوژی و فیزیولوژی تشریح است.
و دروس تخصصی شامل مواردی همچون: پرستاری بهداشت، پرستاری بهداشت جامعه، پرستاری مادران و نوزادان، بیماری‌های داخلی، بیماری ها و پرستاری‌های مربوط، اخلاق پرستاری و پرستاری در فوریت‌ها است.

 کارشناسی ارشد پرستاری

طبق ضوابط خاص، فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی پرستاری، با قبولی در آزمون ورودی و همچنین مصاحبه، در دوره دو ساله کارشناسی ارشد پرستاری پذیرفته می‌شوند. در این دوره ۲۶ واحد درسی (شامل دروس اصلی ۷ واحد، دروس تخصصی و الزامی ۸ واحد و دروس اختیاری ۱۱واحد و ۶ واحد پایان‌نامه ارائه می‌ شود.

دانشجویان می‌توانند در یکی از تخصص‌های زیر فعالیت کنند:

آموزش پرستاری یا مدیریت خدمات پرستاری بیماری‌های جراحی و داخلی

پرستاری بهداشت جامعه

مدیریت آموزش پرستاری (و در آینده نزدیک پرستاری سالمندان)
فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد در سطح بالای تخصصی، امور آموزش، مدیریت خدمات پرستاری و ارائه خدمات بالینی، در دانشکده‌های پرستاری و مراکز مختلف بهداشتی درمانی خدمت می‌کنند. این فارغ‌التحصیلان باید قادر باشند امور مهم و مشکلات آموزش خدمات پرستاری و به طور کلی، بهداشت و درمان جامعه را مشخص و با تصمیم‌گیری و ایجاد تغییر برای اصلاح وضع موجود و ایجاد تغییرات مطلوب برنامه‌ریزی و آن را اجرا نمایند.

کارشناسی ارشد رشته پرستاری دارای گرایش های:

داخلی جراحی. اطفال. مدیریت. بهداشت. روان پرستاری. پرستاری ویژه. اپیدمیولوژی. آناتومی. فیزیولوژی. بافت‌شناسی

دوره دکترای پرستاری

دارندگان مدرک کارشناسی ارشد پرستاری طبق ضوابط خاصی ، قبولی در آزمون کتبی ورودی و مصاحبه و گذراندن دوره آموزشی شامل ۲۵ واحد دروس اختصاصی، ۲۰ واحد رساله دکتری و امتحان جامع دکتری به دریافت درجه دکترای پرستاری نایل می‌ شوند. این دوره در حال حاضر فقط در دو دانشگاه کشور دایر می‌باشد. دارندگان درجه دکترای پرستاری در حال حاضر امور برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی، تدریس و تحقیق و مدیریت در سطوح بالاتر را در دانشگاه های علوم پزشکی(آزاد و دولتی) عهده‌دار می‌شوند.

گرایش‌های مقطع دکتری: پرستاری. آناتومی. بافت شناسی. اپیدمیولوژی

آینده شغلی و بازار کار

در چند سال اخیر  با تعداد قابل توجهی فارغ‌التحصیل رشته پرستاری از دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی روبرو هستیم اما هنوز مراکز بهداشتی درمانی به پرستارانی متخصص، مجرب و توانمند نیازمندند و در واقع بازار کار برای فارغ‌التحصیل خوب این رشته وجود دارد.
پرستاران علاوه بر کار در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی می‌توانند در سازمان تربیت بدنی و مراکز ورزشی به عنوان یکی از اعضای اصلی تیم مراقبت پزشکی و در آموزش و پرورش فعالیت نمایند.
فرصت‌های شغلی یک پرستار بسیار وسیع و گسترده است و حتی یک پرستار می‌تواند بطور مستقل فعالیت نماید؛ یعنی می‌تواند با تأسیس مرکز بهداشت خصوصی به ارزیابی وضعیت سلامت افراد جامعه بپردازد یا مهدکودک دایر کند.

یک پرستار می‌تواند محل‌های زیر را به عنوان آینده‌ی کاری خود انتخاب کند:
بیمارستان‌ها ،کلینیک‌ها و پاراکلینیک‌ها، ادارات و سازمان‌های پرستاری و به عنوان مربی در دانشکده‌ها.

این رشته یا شغل در اکثر مراکز درمانی دولتی و خصوصی و غیره به صورت شیفت در گردش (صبح ، عصر و شب ) یا شیفت ثابت می باشد.

پرستار می‌تواند در بیمارستان براساس سطح تحصیلات (کارشناسی ، کارشناسی ارشد ) و سابقه کار در پست‌های پرستار شیفت، سرپرستار ، سوپروایزر بالینی، سوپروایزر کنترل عفونت، سوپروایزر آموزشی و ریاست پرستاری بیمارستان مشغول به کار شود.

وظایف پرستار

داروی بیماران  را مطابق با دستور پزشک بدهد.

تمیزکردن و پانسمان زخم‌ها، انجام تزریقات، تزریق خون

ثبت مشخصات بیمار  را در پرونده های پزشکی او و گزارشات پرستاری ثبت کند

وضعیت بیماران از جمله گرفتن دمای بدن، اندازه گیری فشار خون و کنترل وضعیت تنفسی آن‌ها را به صورت منظم بررسی کند.

کمک به پزشکان و سایر تیم درمان و همکاری با بخش‌های مختلف بیمارستان

احترام به بیماران و رعایت حقوق آن‌ها

آرام سازی محیط فیزیکی، کنترل دما و نور، سر و صدای محیط و سایر عوامل محیطی و تأمین شرایط استراحت به آرامش بیمار

کنترل و نظارت بر کار واحد پرستاری و برنامه ریزی شیفت های کاری (از وظایف سرپرستار)

مهمترین وظایف هر پرستار را می توان موارد ذکر شده دانست اما با توجه به اینکه پرستار در چه محل کار می‌کند و در چه سطحی است میزان و تنوع آن متفاوت است.

نکات کاربردی

دانشجوی پرستاری باید فردی منظم و دقیق باشد و بداند که نظم و سختگیری اساس کار رشته پرستاری است.

حقوق یک پرستار به محل استخدام، موقعیت جغرافیایی و ساعات کار بستگی دارد و اگر استخدام موسسات یا وزارتخانه ها باشد بر اساس قوانین اداره امور استخدامی کشور حقوق ماهانه و ترفیع دریافت می‌کند.

دانشجوی پرستاری از سلامت کامل جسمانی برخوردار باشد زیرا مشکلات به ظاهر کوچک همچون لرزش دست و لکنت زبان باعث کاهش کارایی شدید یک پرستار می‌شود.

پرستار با دردمندترین افراد جامعه در ارتباط است برای همین باید جسمی قوی و روحی توانا داشته باشد تا بتواند از عهده شب‌کاری یا کار در بخش‌هایی حساس و دشوار مثل C.C.U ، I.C.U ، بخش بیماران سرطانی یا بخش سوانح و سوختگی برآید و در ضمن دچار فشارهای روحی و روانی یا ناتوانی‌های جسمی نشود.
پرستار باید بیش از هر چیز متواضع بوده و هدفش خدمت به مردم باشد چون کار در بیمارستان یک کار مشخص و کلاسه شده نیست بلکه پرستار در صورت ضرورت باید هرکاری حتی کاری که از یک فرد بی‌سواد نیز برمی‌آید، انجام دهد.
همچنین لازم است که روابط عمومی خوبی داشته باشد چون پرستار نزدیکترین فرد به بیمار است و حتی بعضی از بیماران مشکل خود را به راحتی با پزشک در میان نمی‌گذارند اما با پرستاری که روابط عمومی خوبی داشته و توانسته است اعتماد بیمار را جلب کند، در میان می‌گذارند.
اطلاعات عمومی خوب در زمینه پزشکی برای یک پرستار ضروری است، چون پرستار پزشک دوم است و حتی دروسی که می‌خواند همان دروس پزشکی در سطح محدودتری می‌باشد.
پرستاری علم و هنر است برای همین یک پرستار باید علاوه بر دانش لازم، از آمادگی روحی و روانی، صبر و حوصله، روابط عمومی خوب و قدرت تجزیه و تحلیل بالا برخوردار باشد.

به عبارت دیگر یک پرستار نمی‌تواند تنها با تکیه بر دروس دانشگاهی، در کار خود موفق شود بلکه باید از دانش خود در شرایط مختلف و متفاوت به درستی استفاده کند و این نیاز به قدرت تجزیه و تحلیل خوب، سرعت عمل و آمادگی روحی و روانی دارد.

شغل پرستاری از دیدگاه برخی کارشناسان در رده دوم مشاغل سخت قرار می‌گیرد. زیرا پرستاران با حداکثر ساعت کاری، سرو کار داشتن با بیمار های مختلف روانی، استرس بالا و در معرض بیماری های مختلف بودن،حداقل درآمد دریافتی را دارند. بنابراین علاقه ،شرط اصلی انتخاب این رشته‌ی تحصیلی است.

حدود درصدهای مورد نیاز برای قبولی رشته پرستاری دانشگاه تهران:

ادبیات فارسی(۵۰) عربی(۳۰) معارف (۵۰) زبان(۳۰) زمین شناسی(۱۰) ریاضی(۴۰) زیست شناسی(۶۰) فیزیک و شیمی(۴۰)

حداقل درصد های مورد نیاز برای قبولی رشته ی پرستاری در کشور:
ادبیات فارسی(۴۰) عربی(۲۰) معارف (۴۰) زبان(۲۰) زمین شناسی (۱۰)ریاضی (۳۰)زیست شناسی(۶۰) فیزیک(۳۰) شیمی(۴۰)
چارک پایین رتبه کشوری برای قبولی در رشته ی پرستاری دانشگاه تهران در سال گذشته  ۱۵۰۰۰    و در کشور۳۸۰۰۰ بوده است.

در سال ۹۵ حدود ۵ هزار نفر در دانشگاه های دولتی و پردیس ها در رشته پرستاری پذیرفته شده اند. از این تعداد تقریباًًً نیمی مرد و نیم دیگر زن بوده اند.

با بررسی نمونه کارنامه‌های داوطلبان در سال ۹۶-۹۵ به دست آوردن حدود میانگین‌های زیر برای قبولی در رشته‌ی پرستاری‌لازم است:

قبولی پرستاری دانشگاه دولتی شاهد تهران    —–>میانگین ۵۵ و ۴۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

قبولی پرستاری دانشگاه شهید بهشتی    —–>میانگین  ۴۵ و ۵۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

قبولی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران     —–>میانگین  ۳۵ و ۵۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی

درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته پرستاری در کنکور ۹۶-۹۵

پرستاری دانشگاه سراسری تهران-روزانه(منطقه۱)

پرستاری دانشگاه شهیدبهشتی-روزانه(منطقه۱)