مهندسی مکاترونیک

مکاترونیک – Mechatronics engineering

رشته تحصیلی مکاترونیک (یا مهندسی مکانیک و الکترونیک) که در سال ۱۹۸۳ برای پاسخگویی به صنایع روز دنیا در ژاپن مطرح گردید و برای طراحی و نگهداری محصولات و ماشین‌آلات هوشمند و جهت طراحی و بکارگیری تولید اتوماتیک هوشمند (خط تولید انعطاف‌پذیر) ارائه شده است.

مکاترونیک تلفیقی از مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر (نرم‌افزار و سخت‌افزار) و مهندسی الکترونیک است و در واقع یک تفکر جدید در طراحى و تولید محصولات صنعتى است که به مهندسان اجازه مى دهد تا با یکپارچه سازى حوزه هاى تخصصى یاد شده، از اولین مراحل طراحى و تولید، به خلق محصولاتى با کیفیت بهتر، قابلیت اعتماد بالاتر، هزینه کمتر و در زمان کوتاه­تر، بیندیشند. رشته مهندسی مکاترونیک به دلیل تلفیقی بودن آن کاربرد گسترده ای در زندگی روزمره انسان دارد به طوریکه از لوازم خانگی تا صنایعی مانند نیروگاه ها، پتروشیمی، سیمان و پالایشگاه ها و صنایع تولیدی از علم مکاترونیک استفاده می نمایند: ساعت مچى دیجیتالى، ماشین لباسشویى ، انواع خودروها، چاپگرها و اسکنرها، همگى نمونه ­هایى از ترکیب حوزه­ هاى مختلف مهندسى و به خصوص مکانیک و الکترونیک است.

تربیت متخصصانی است که بتوانند در زمینه‌های مختلف اعم از صنعت، پزشکی، هوافضا، صنایع دفاعی و حتی سیستم‌های امنیتی ـ خدماتی، مطابق با نیاز امروزه از آموخته‌ها و توانایی‌های منحصر به فرد خود به نحو احسن استفاده و همکاری نمایند مهمترین هدف از ایجاد رشته مکاترونیک به شمار می­رود.

 

 

    • گرایش‌ها در مقطع کارشناسی: این رشته در کارشناسی گرایشی ندارد.
    • این رشته در مقطع کارشناسی ارشد قابل تحصیل است.
    • این رشته در مقطع دکتری هم قابل تحصیل است.

  • برخی از دروس این رشته: ریاضیات مهندسی پیشرفته، تئوری کنترل و کنترل دیجیتال، مدارات الکترونیکی،رباتیک، هوش مصنوعی، دینامیک و استاتیک،پردازش سیگنال، میکروکنترلرها، پردازش تصاویر و بینایی ماشین و انتقال داده ها می ­باشد.
  • دانشگاه­ های مختلفی در سراسر دنیا به این رشته از مهندسی می­پردازند؛ دانشگاه آزاد اسلامی قزوین نیز اولین دانشگاهی بود که این رشته را در ایران تأسیس کرد و اولین سال جذب این رشته در دانشگاه قزوین سال ۱۳۸۲ بوده است و این دانشگاه فارغ التحصیلان زیادی در مقطع کارشناسی ارشد دارد.
  • علاوه بر دانشگاه قزوین، دانشگاه خواجه نصیر، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه سمنان، دانشگاه تبریز و دانشگاه علوم و تحقیقات از دیگر دانشگاه های مطرح و فعال ایران در این رشته هستند.
  • اغلب فارغ التحصیلان کارشناسی رشته سخت افزار کامپیوتر و الکترونیک در این رشته موفق­ ترند.
  • دانشجویان نرم افزار به نسبت دیگر رشته ­ها تقریباً با مشکلات بیشتری در این رشته مواجه می­ شوند چون معمولاً نه مدار بلدند، نه کنترل و الکترونیک پاس کردند….

 

نکته:                                                                                                  

این رشته‌ی تحصیلی علاوه بر ایجاد زمینه‌های تخصصی نوین و مطابق با فناوری‌های نو، رشد زمینه‌های تحقیقاتی زیادی را به دنبال خواهد داشت و به واسطه‌ی این توان ایجاد شده نه تنها قادر به پاسخ‌گویی به مشکلات صنعتی و ارتقای تکنولوژیکی کشور خواهیم بود بلکه به ارتقای سطح علمی دانشگاه‌ها نیز کمک خواهد کرد.

 

 

تضاد رباتیک با مکاترونیک:

  • مکاترونیک یک رشته ­ی چند تخصصی، شامل رشته­ های مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر است. مکاترونیک از دو کلمه ­ی «مکا» مخفف مکانیک و «ترونیک» مخفف الکترونیک مشتق شده است.
  • رباتیک نیز همانند مکاترونیک از سه رشته­ ی مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر بوجود آمده است.
  • تفاوت اصلی: سیستم­ های مکاترونیکی ورودی هایشان فراهم شده است (تمام ورودی­ ها از قبل تعریف شده و شناخته شده است)؛ در حالی که سیستم های رباتیکی باید خودشان ورودی ها را از محیط دریافت نمایند.

 

 

زمینه‌های اشتغال متخصصین مکاترونیک:

در پزشکی: برای ساخت تجهیزات هوشمند پزشکی اعم از صندلی‌های چرخدار هوشمند، پروتزهای هوشمند، ابزارهای جراحی هوشمند، آزمایشگاه‌های پاتولوژیک مجهز به سیستم‌های هوشمند

در صنعت:تولید خودرو (ایجاد خط تولید انعطاف‌پذیر با توسعه‌ی اتوماسیون و استفاده از ربات‌ها، حساسه و بکارگیری صحیح از سیستم‌های کنترل)

ماشین‌سازی (استفاده از ماشین‌های ابزار کنترل شده به وسیله‌ی کامپیوتر)

معادن (بکارگیری از مته‌های کنترل شده از راه دور)

در صنایع هوافضا: تجهیزات فضایی هوشمند قابل کنترل از راه دور

در صنایع دفاعی: تجهیزات هدایتی موشک

در سیستم‌های امنیتی ـ خدماتی: کنترل هوشمند عبور و مرور افراد در اماکن اداری، کنترل هوشمند حمل و نقل شهری و عمومی همانند مترو

نکته: مهندسین این گرایش به دلیل تسلط بر رشته های نام برده شده می­ توانند پس از فارغ التحصیلی به فعالیت در رشته های مربوطه نیز بپردازد و می ­توانند در اجرای طرح های نظارت داشته و برنامه­ ریزی های مربوطه را انجام دهند.

 

کارشناسی ارشد:

رشته مکاترونیک یکی از رشته ­هایی است که دانش آموختگان رشته برق، مکانیک و کامپیوتر می­ توانند در آن ادامه تحصیل دهند.

ارشد مکاترونیک دارای سه گرایش است که هر کدام دارای دروس عمومی و اختصاصی می ­باشند:

  • گرایش طراحی رباتها و سیستم­ های مکاترونیکی
  • گرایش اتوماتیک و کنترل تولید
  • گرایش ارتباطات جنبی انسان، ماشین، کامپیوتر

 

۳۲ واحد درسی در مقطع کارشناسی ارشد رشته مکاترونیک:

دروس اصلی و تخصصی: ۲۴ واحد

سمینار: ۲ واحد

پروژه: ۶ واحد

 

توجه: در آزمون کارشناسی ارشد این رشته دروس زبان عمومی-تخصصی و ریاضیات الزامی می‌باشد، اما در مورد سه درس دیگر دانشجویان می‌توانند سه درس از بین ۸ درس دینامیک، کنترل، هوش مصنوعی، مدارهای منطقی و ریزپردازنده ­ها، الکترونیک ۱ و ۲، برنامه نویسی و الگوریتم انتخاب نمایند.

 

موقعیت شغلی رشته مکاترونیک:

این رشته در ایران نوپا بوده و در حال حاضر کمتر در این رشته استخدام می­شوند.

مزایای رشته مکاترونیک و بازار کار رشته مکاترونیک با توجه به اشباع نشدن این رشته در ایران و خارج از کشور و درآمد خوب موجب شده است که این رشته مورد توجه متقاضیان بسیاری قرار گیرد. تقاضای نیروی کار فارغ التحصیل رشته مکاترونیک در سراسر دنیا و در کشورهایی که هم اکنون به صورت وسیعی سرمایه­ گذاری در این رشته داشته ­اند، نظیر آمریکا، ژاپن، آلمان، بلژیک، استرالیا، اتریش و روسیه وجود دارد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *