پرخاشگری نوجوانان یکی از چالش‌هایی است که بسیاری از والدین با آن مواجه می شوند. برخی تغییرات جسمانی و روانی زمینه ساز بروز خشم و رفتار پرخاشگرانه در نوجوان هستند. اما در بسیاری موارد پرخاشگری نوجوان به سبک های فرزند پروی والدین و نحوه برخورد آن‌ها با نوجوان بر می‌گردد. زود رنجی، از دیگر مشکلاتی است که در این دوران به وجود می آید. اگر بیش از اندازه خشمگین شوند و آن را کنترل نکنند، می تواند آسیب زننده باشد. بهتر است والدین با آگاهی درباره علل، ریشه، درمان و راهکارهایی برای پرخاشگری نوجوانان، از آن ها حمایت کنند تا نوجوانشان بتواند این دوره را هم با موفقیت پشت سر بگذارد.
پرخاشگری نوجوانان
خشم حالت هیجانی و برانگیختگی شدید است که به هنگام روبه رو شدن با مشکلات و مسائل روزمره، محرک های نامناسب محیطی، به صورت‌های مختلف بروز پیدا می‌کند. خشم و پرخاشگری از حالاتی است که همه انسان ها حداقل چندین بار در طول زندگی آن را تجربه کرده‌اند و با آن آشنا هستند.
اما این احساسات در دوران حساس نوجوانی ممکن است با شدت بیشتری بروز پیدا کند. نوجوانی که از دنیای کودکی خود خارج شده، همواره در حال تغییر و روبه رو شدن با بحران‌های بزرگسالی و از جمله پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی است. به همین سبب اغلب پرخاشگری می‌کند.
ویژگی‌هایی که سبب پرخاشگری در دوران نوجوانی می‌شوند
نوجوانی مرحله‌ی ورود به بزرگسالی است و با تغییرات جسمانی و روحی بسیاری همراه است. نوجوانان در این دوره از زندگی ویژگی‌هایی را تجربه می‌کنند که در پرخاشگری آن‌ها نقش دارند. در ادامه برخی از این ویژگی‌ها را ذکر کرده‌ایم.
ویژگی‌های جسمانی
آغاز بلوغ جسمانی، بروز صفات ثانویه و اولیه جنسی، سن ناشی گری، ناهماهنگی در حرکات، تغییرات هورمونی، احساس خستگی و درد عضلانی از جمله ویژگی‌هایی هستند که ممکن است باعث بروز پرخاشگری در نوجوان شما شوند.
ویژگی‌های شناختی
رشد تفکر، قدرت استدلال، نظریه پردازی، رسیدن به مفهوم خود و رشد هویت، استقلال طلبی و مسئولیت پذیری در نوجوانان رشد می‌کند. ممکن است در این دوران دچار بحران هویت شوند.
ویژگی‌های اجتماعی
نیاز به عضو بودن در گروه های مختلف همسالان، نیاز به کسب مسئولیت، نیاز به داشتن موقعیت اجتماعی، تشخص طلبی و نیاز به استقلال از ویژگی‌های دوران نوجوانی است. نوجوان ممکن است به دلیل مشکل در هر کدام از این نیازها دچار پرخاشگری شود.
ویژگی‌های عاطفی
بی ثباتی در هیجانات، ناشی گری در ابراز احساسات و عواطف، ترس، کمرویی، خجالتی بودن، تخیل و رویا پردازی عواطف نوجوان را در بر می‌گیرد و او را زودرنج و حساس می‌کند.
علل پرخاشگری نوجوانان چیست؟
پیش از آن که به دنبال راه‌کارهای مناسب برای برخورد با پرخاشگری نوجوانان باشید لازم است تا علل آن را در فرزند خود بیابید. خشم و عصبانیت نوجوانان علاوه بر ویژگی‌های ذکر شده می تواند علل مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها به شرح زیر می‌باشند:
_فعالیت هورمون های جنسی در دوره نوجوانی
_فاکتورهای ژنتیکی
_رفتارهای پرخاشگرانه قبلی
_قربانی آزار جنسی یا فیزیکی بودن
_در معرض خشونت قرار گرفتن در خانه و جامعه
_پرخاشگری و خشم در رسانه ها
_استفاده از الکل یا مواد مخدر
_حضور سلاح گرم در خانه
_آسیب مغزی در اثر ضربه
_تجاوز به حق و حقوق نوجوانان یا چشم پوشی از مالکیت او
_آزار های کلامی و توهین به شخصیت نوجوان
_تنبیه یا حمله های فیزیکی و بدنی به نوجوانی
_بی توجهی به علایق نوجوان
_تحت فشار قرار گرفتن نوجوانان و مجبور بودن به انجام کاری که دوست ندارند
_برخورد نامناسب با آن ها و امر و نهی زیاد در امور
پرخاشگری نوجوانان | تفاوت پرخاشگری در دختران و پسران
هر دو جنس دختر و پسر ممکن است پرخاشگر شوند اما معمولا پسران بیشتر دچار خشم می‌شوند و رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز می‌دهند. دلیل این امر می‌تواند ویژگی‌های جسمانی و نداشتن محدودیت‌های محیطی برای آن‌ها باشد.
این به این معنی است که خشم و عصبانیت و بروز آن توسط پسران در خانواده ها و محیط بیشتر مورد قبول است و در این مورد، کمتر بازخواست می شوند و مورد تنبیه و تهدید قرار نمی گیرند. در حالی که خانواده و محیط زندگی از دختران انتظار آرام بودن، کمتر عصبانی شدن و جلوگیری از بروز خشم و پرخاش را دارند.
تاثیر خانه و مدرسه در بروز پرخاشگری نوجوانان
بعضی اوقات، پرخاشگری و بروز خشم توسط نوجوان، نشان دهنده رابطه گسسته او با والدین است. خشم و پرخاشگری در نوجوانان می‌تواند ناشی از عدم امنیت روانی او باشد. نوجوانی که مورد طرد، تهدید، تنبیه و تحقیر در روابط خانودگی قرار گرفته و والدین در نوع تربیت خود، درست عمل نکرده اند، دچار عدم امنیت روانی می‌شود و برای محافظت از خود دست به پرخاشگری می‌زند.
در این صورت به مقابله با والدین می‌پردازد. با این کار، والدین سعی دارند بیشتر از قبل نوجوانشان را تحت فشار قرار دهند تا بتوانند تربیت درست تری داشته باشد. همین شرایط در مدرسه هم وجود دارد. با این تفاوت که جای والدین به معلمان، مدیر و هم کلاسی های نوجوان داده می شود و آن ها با تحت فشار قرار دادن نوجوان، باعث بروز خشم و پرخاشگری در آن ها می شوند.
پرخاشگری نوجوانان | پیامدهای پرخاشگری در زندگی نوجوان
پرخاشگری باعث ایجاد اختلال در جسم و روان نوجوانان می شود. هم چنین باعث می شود آن‌ها احساس گناه کنند و فکر کنند دنیا جای عادلانه ای برای زندگی نیست، ممکن است خیال پردازی های غیر واقعی داشته باشند و احساس طرد شدگی کنند.
هم چنین از دیگر پیامد های پرخاشگری در زندگی نوجوانان می توانیم بگوییم که به مرور، رابطه ای گسسته و شکاف برداشته با والدین و دوستان خواهند داشت. همین مورد باعث می شود که نوجوان به مرور زمان احساس انزوا و تنهایی داشته باشد و از محیط های اجتماعی، مدرسه و خانواده فاصله بگیرد.
با پرخاشگری نوجوانان چگونه برخورد کنیم؟
۱-شرایط ویژه نوجوان را درک کنید و نحوه برخورد با آن ها را تغییر دهید. بگذارید متوجه بزرگ شدن شان بشوند و احساس امنیت داشته باشند.
۲-سعی کنید متوجه شوید دلیل اصلی خشم و پرخاش نوجوان چیست و از کجا نشات می گیرد.
۳-در حد توانایی نوجوانا به آن ها مسئولیت بدهید و فراموش نکنید مورد تقدیر و تشکر قرارشان بدهید.
۴-به او بگویید که خشم و پرخاشگری چه پیامد ها و عوارضی در زندگی اش دارد.
۵-راه های کنترل خشم را به او بیاموزید.
۶-در شرایطی که می توانید خشمگین شوید، با کنترل خود، به او یاد بدهید چطور توانستید خودتان را مدیریت کنید و مشکل را حل کنید.
۷-به او یاد بدهید با بروز خشم و فریاد زدن، مشکلی حل نمی شود.
۸-او را با کسی مقایسه نکنید و سعی کنید فضای آرامی برای خانه ایجاد کنید تا در آرامش باشند.
۹-گهگاه از توانایی ها و نقاط قوت او در جمع تعریف کنید تا احساس خوبی داشته باشد.
۱۰-حریم شخصی اش را رعایت کنید و یک کنترل نسبی روی کارهایش داشته باشید.
۱۱-در صورت نیاز از یک روانشناس یا مشاور می توانید کمک بگیرید تا شما را در این زمینه راهنمایی کند.
