کارشناسی علوم و مهندسی شیلات – Science and Engineering of Fisheries
شیلات مجموعه علومی است که به شناسایی، بومشناسی، تکثیر و پرورش، صیدو بهره برداری، نگهداری،عمل آوری و فرآوری ماهیان و سایر آبزیان یا محصولات حاصل از آن‌ها می‌پردازد. واژه شیل برگرفته از نام نوعی دام ماهی گیری رودخانه های است. از مهمترین حوزه‌های تخصصی شیلات که مجموعاً علوم و صنایع شیلاتی نامیده می‌شوند،
می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
ماهی شناسی. تکثیر و پرورش (ماهی، میگو، صدف، نرم تنان و گیاهان دریایی). لیمنولوژی یا بومشناسی آب شیرین
بومشناسی دریاها. صید و بهره برداری (ماهیگیری صنعتی). فرآوری محصولات شیلاتی. تغذیه آبزیان پرورشی
تأمین مواد پروتئینی مورد نیاز جمعیت کشور، ارزش غذایی بالا و استثنایی فراورده های پروتئینی آبزیان و وسعت حوزه های آبی مناسب برای آبزی پروری رشته مهندسی شیلات را در زمره رشته های ممتاز و منحصر بفرد برای تحصیل قرار داده است؛ ضرورت بهره برداری صحیح از ذخایر عظیم و گونه های مختلف آبزیان به منظور حفظ سرمایه های موجود و افزایش ذخایر و منابع آتی کشور اهمیت این رشته را بیشتر مشخص می کند.
علاوه بر آن، صنعت شیلات منبع مناسبی برای اشتغال، تأمین ارز و اهرمی برای توسعه و عمران مناطق ساحلی است. از این رو در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، شیلات جایگاه مهمی دارد.
مهمترین اهداف شیلات:
اصلاح نژاد، تهیه و تکثیر انواع ماهی و دیگر آبزیان، مدیریت صید و صیادی، حفاظت از منابع، بازسازی ذخایر و صادرات و ارز آوری
رشته علوم و مهندسی شیلات از زیرگروه‌های ۵ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| زمین شناسی: ۴ | ریاضی: ۳ | زیست شناسی: ۲ | فیزیک: ۲ | شیمی: ۲ |
توجه: رشته مهندسی شیلات در مقطع کارشناسی بدون گرایش می باشد. دانشجویان بعد از یک سال، دو سال تحصیل می توانند در درون دانشکده، گرایش انتخاب کنند.
گرایشهای رشته علوم و مهندسی شیلات:
صید و بهره برداری آبزیان، تکثیر و پرورش آبزیان، فرآوری محصولات شیلاتی و بومشناسی محصولات آبزیان می باشد.
سرفصل دروس شیلات و تعداد واحدها:
دروس عمومی: ۲۰ واحد
دروس علوم پایه: ۳۸ تا ۴۴ واحد
دروس اصلی: ۲۱ تا ۲۹ واحد
دروس تخصصی: ۳۵ تا ۴۲ واحد
دروس انتخابی: ۱۱ واحد
تعداد کل واحدها: ۱۳۵ واحد
توانایی های مورد نیاز رشته علوم و مهندسی شیلات:
– علاقه به زیستشناسی و محیط های آبی
– داشتن اطلاعات خوبی در رابطه با مدیریت منابع آبی کشور، بیماری های آبزیان و ماهی شناسی، اکولوژی دریا و….
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد.
بازار کار رشته علوم و مهندسی شیلات:
– سازمان شیلات، سازمان محیط زیست، بخش خصوصی پرورش و تکثیر ماهی و دیگر آبزیان و مؤسسات آموزش و پژوهش
– فارغ التحصیلان این رشته به عنوان کارشناس ارشد شیلات می توانند در یکی از مشاغل آموزشی در دانشگاه ها، پژوهشی در مؤسسات تحقیقاتی و اجرایی (شرکت شیلات) برنامه ریزی و سرپرست پروژه های شیلاتی و صید و صیادی (جهاد سازندگی) انجام وظیفه نمایند.
– فارغ التحصیلان این رشته با کسب پیش آگاهی هایی که در زمینه های مختلف این رشته بدست آورند قادر خواهند بود شخصاً با دایرکردن استخرهای پرورش ماهی به تولیدماهیان و آبزیان داخلی نیز بپردازند.
– علاوه بر کار در شیلات فارغ التحصیلان این گرایش می توانند درحفظ بعضی از گونه های آبزیان که در حال انقراض هستند مثل ماهی ازون برون و یا لابستر کار بکنند…
– سازمان جهاد کشاورزی، اداره شیلات، دامپزشکی، سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط زیست سازمان‌هایی هستند که بطور مستقیم با این رشته در ارتباط بوده و ممکن است دانش آموختگان این رشته را جذب کنند.
– در صورت داشتن تخصص و ورود به بازار کار اقتصادی، این رشته بسیار پر در آمد است. به نحوی که پرورش آبزیان پر سود ترین تولیدی در بین موجودات پرورشی به حساب می آید و در حال حاضر فعالیت‌هایی همچون تکثیر و پرورش میگو بازار بسیار خوبی در حوزه داخلی و صادرات خارجی به خود اختصاص داده است.
قابل توجه دانشجوی گرایش تکثیر و پرورش آبزیان!
فرصت های شغلی این گرایش در ایران در اکثر استان ها و به خصوص بیشتر در نواحی ساحلی کشور مثل استان گیلان، مازندران، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان وجود دارد به طوری شهرستان چابهار به دلیل داشتن شرایط اقلیمی خاص توانایی تولید و پرورش آبزیان به خصوص میگو را ۲ بار درسال دارد.
دروس اختصاصی رشته مهندسی شیلات:
تکثیر و پرورش آبزیان. فراوری محصولات شیلاتی. بوم شناسی آبزیان شیلاتی. صید و بهره برداری آبزیان. ماهی شناسی تکمیلی سیستماتیک. تکنولوژی صید. بهداشت ماهی و مبارزه با آفات آن. ارزیابی و حفاظت اکوسیستم های آبی در ایران. اقتصاد و بازاریابی آبزیان. ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان. سیستماتیک بی مهرگان آبزی
نکات:
– در این رشته خانم‌ها نیز همچون آقایان به راحتی تحصیل کرده و از لحاظ عملکرد تفاوتی بین آن‌ها نیست.
– هر کدام از گرایش‌هابر اساس علاقه، مورد توجه خانم ها بوده است اما معمولاً گرایش تکثیر و پرورش آبزیان از شرایط مناسب تری برخوردار بوده است، چرا که محیط کاری آن‌ها از ثبات بیشتری برخوردار بوده و امکان حضور برای آن‌ها راحت تر است.
– این رشته که جزو علوم زیستی و منابع طبیعی محسوب می‌شود کمتر درگیر مسائل سیاسی بوده و با توجه به اینکه تخصص در این رشته می‌تواند در نقاط مختلف جهان کارایی داشته باشد، دانشجویانی که از علم و تخصص بالایی برخوردارند، می‌توانند در دانشگاه‌های معتبر دنیا که در این رشته پذیرش دارند، به ادامه تحصیل بپردازند.
– دانشگاه تربیت مدرس هر ساله در مقطع دکتری، جهت بورسیه تعدادی دانشجو به خارج از کشور اعزام می‌کند.
– تمامی دانشگاه‌های حوزه‌ی شمالی مانند گرگان و گیلان و مازندران و حوزه‌های جنوبی کشور مانند هرمزگان، بوشهر، خرمشهر و چابهار و همچنین دانشگاه‌های استان‌های مرکزی همچون تهران، اصفهان، شیراز و برخی دانشگاه‌های دیگر در این رشته پذیرش دارند. حتی برخی از واحدهای دانشگاه آزاد، پیام نور و علمی کاربردی نیز در این رشته دانشجو می‌پذیرند.
شیلات در مقطع کارشناسی به صورت واحد بوده و تحت عنوان علوم و مهندسی شیلات است که در مقطع کارشناسی ارشد به گرایشهای تکثیر و پرورش آبزیان، بومشناسی آبزیان، فرآوری محصولات شیلاتی تقسیم می‌شود.
گرایشهای رشته علوم و مهندسی شیلات در مقطع کارشناسی ارشد بر اساس دفترچه کنکور سراسری ۱۳۹۸
گرایشهای رشته علوم و مهندسی شیلات در مقطع دکتری بر اساس دفترچه کنکور سراسری ۱۳۹۸
