دکترای پیوسته بیوتکنولوژی (زیست فناوری) – Continuous PhD in Biotechnology
بکارگیری روش های علمی و فنی در تبدیل برخی مواد به کمک عوامل زیستی برای تولید کالا و خدمات بیوتکنولوژی نامیده می شود.
یکی از علوم استراتژیک و غالب در کشورهای پیشرفته دنیا امروزه بیوتکنولوژی است و در کشور ما نیز به تازگی جای خود را پیدا کرده و یکی از جایگزین های مناسب برای رهایی از وابستگی به صنایع نفتی به حساب می آید.
بیوتکنولوژی روشی جدید برای ساخت داروست و به منظور رفع کمبودها و تأ‌مین نیروی انسانی ماهر برای تدریس در دانشگاه ها و نیز مراکز تحقیقات دارویی این رشته به وجود آمده است . دانشجویان دکترای پیوسته بیوتکنولوژی از دو گروه آزمایشی ریاضی فیزیک و علوم تجربی از طریق مصاحبه حضوری انتخاب میشوند.
رشته دکترای پیوسته بیوتکنولوژی از زیرگروه های ۱ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| زمین شناسی: ۰ | ریاضی: ۲ | زیست شناسی: ۴ | فیزیک: ۲ | شیمی: ۳ |
رشته دکترای پیوسته بیوتکنولوژی از زیرگروه‌های۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی: ۴ | فیزیک: ۳ | شیمی: ۲ |
تحصیل در بالاترین سطوح این رشته و اخذ مدرک دکتری در سیستم فعلی آموزشی مستلزم طی مدت زمان نسبتاً طولانی است و نظام رقابتی و آموزشی کشور ما نخبگان را کمتر به سمت علوم پایه سوق میدهد، لذا تصمیم بر آن شده است.
تا رشته دکتری پیوسته بیوتکنولوژی با کاهش حدود ۳۰ درصدی طول دوره دکتری تخصصی و البته بدون کاهش کیفیت آموزشی، برای دانشجویان سرآمد و علاقه مند به این رشته به صورت پیوسته و البته فشرده در دانشگاه تهران راه اندازی شود.
این دوره به سه مرحله تقسیم می شود:
مرحله اول ( کارشناسی)، مرحله دوم (کارشناسی ارشد)، مرحله سوم (دکتری)
مرحله اول: شامل ۶ نیمسال
تعداد واحدهای درسی در مرحله اول:
دروس عمومی: ۱۸ واحد
دروس اصلی تخصصی: ۹۸ واحد
دروس اختیاری تخصصی: ۱۱ واحد
تعداد کل واحدها : ۱۲۷ واحد
خروج از دوره: دانشجو موظف است علاوه بر این ۱۲۷ واحد، ۱۲ واحد از سایر دروسی که دانشگاه تهران ارایه میکند، با تأیید گروه آموزشی اخذ نماید.
مرحله دوم: شامل ۳ نیمسال
تعداد واحدهای درسی در مرحله دوم:
دروس اصلی تخصصی: ۱۵ واحد
دروس اختیاری تخصصی: ۳ واحد
تعداد کل واحدها: ۲۵ واحد
خروج از دوره: دانشجو موظف است علاوه بر ۲۵ واحد ذکر شده، ۶ واحد از سایر دروس مقطع تحصیلات تکمیلی که دانشگاه تهران ارایه می کند، با تأیید گروه آموزشی اخذ نماید.
علاوه بر این دانشجو ملزم به رعایت شرط خروج از دوره مرحله اول نیز می باشد.
این بخش، ویژه دانشگاه تهران است.
گرایش‌های فوق لیسانس این رشته عبارت‌اند از:
بیوتکنولوژی فراورش زیستی (Bioprocess engineering)
بیوتکنولوژی میکروبی و محیطی (microbial & environmental Biotechnology)
بیوتکنولوژی مولکولی (molecular Biotechnology)
بیوتکنولوژی پزشکی (medical Biotechnology)
بیوتکنولوژی کشاورزی (Agricultural Biotechnology)
مرحله سوم: شامل ۷ نیمسال
تعداد واحدهای درسی در مرحله سوم:
رساله : ۲۴ واحد
سمینار: ۲ واحد
دروس اصلی تخصصی: ۶ واحد در ۲ عنوان
تعداد کل واحدها: ۳۲واحد
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف بیوتکنولوژی:
روانشناسی عمومی، فلسفه عمومی، فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی، فلسفه و روش شناسی علوم، تاریخ علم، روش تحقیق، مبانی منطق ، منطق ریاضی، اصول و مبانی مدیریت صنعتی، آشنایی با قرآن کریم، مبانی علم حقوق و روابط بین‌الملل، اصول علم اقتصاد، ریاضی عمومی ، آمار و احتمالات،محاسبات علمی عددی، شیمی عمومی، شیمی‌آلی ، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک،مکانیک ،الکتریسته و مغناطیس، موج و حرارت، فیزیک جدید، زیست‌شناسی عمومی ، زیست‌شناسی سلولی ، زیست‌شناسی مولکولی، ژنتیک عمومی، ژنتیک میکروارگانیسم‌ها، اصول مهندسی ژنتیک، میکروبیولوژی عمومی ،میکروبیولوژی کاربردی، بیوشیمی ساختمانی، متابولیسم، روش‌های بیوشیمی و دستگاه‌ها، ایمنی‌شناسی، زیست‌شناسی پرتوی، اصول مهندسی بیوشیمی، موازنه جرم و انرژی، مکانیک سیالات ، انتقال حرارت، انتقال جرم، مبانی بیوتکنولوژی پزشکی، مبانی بیوتکنولوژی مولکولی، مبانی بیوتکنولوژی کشاورزی، مبانی بیوتکنولوژی محیطی ، مقررات زیست ایمنی.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی پزشکی:
ایمونوژنتیک، ایمنی‌شناسی سلولی – مولکولی، ژنتیک پزشکی، متابولیت‌های میکروبی، فاراماکوژنتیک، فرآورده‌های نوترکیب، مهندسی ژنتیک پیشرفته، آنزیمولوژی.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی محیطی و دریایی:
فروشوئی میکروبی، تصفیه بیولوژیکی فاضلاب‌ها، تصفیه بیولوژیکی آلاینده‌های خطرناک،آلودگی دریا و بیوتکنولوژی دریایی،پاکسازی زیستی،مدلسازی و شبیه سازی فرآیندها، معادلات دیفرانسیل، شیمی فیزیک ، میکروبیولوژی محیطی
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی مولکولی:
بیوفیزیک سلولی مولکولی، مهندسی ژنتیک پیشرفته، آنزیمولوژی، ساختمان و عمل پروتئین‌ها، ساختمان و عمل اسیدهای نوکلئیک، زیست‌شناسی مولکول پیشرفته، بیولوژی سلولی – مولکولی تکوینی، شیمی فیزیک .
دروس تخصصی گرایش فرآورش زیستی:
مهندسی واکنش‌های شیمیایی، فرآیندهای جداسازی، طراحی راکتورهای بیو شیمیایی(بیوراکتورها)، مبانی بیوتکنولوژی تخمیر، پدیده‌های انتقالی در سیستم های بیوشیمی،کنترل فرآیند،طرح و اقتصاد مهندسی،معادلات دیفرانسیل، شیمی فیزیک.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی کشاورزی:
سیتوژنتیک (کلاسیک و نوین)، اصول اصلاح نباتات، اصلاح نباتات پیشرفته، کشت بافت گیاهی و کاربردهای آن، تعیین نقشه ژنی گیاهی (کلاسیک ونوین)، ژنتیک مولکولی گیاهی ، روش‌های نوین انتقال ژن به گیاهان، آفات و بیماری‌های گیاهی، مهندسی ژنتیک پیشرفته.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی میکروبی:
میکروبیولوژی محیطی، فیزیولوژی میکروارگانیسم‌ها، پدیده‌های تخمیری، پروتئین‌ها و پلی ساکاریدهای میکروبی، بیوتکنولوژی غذایی، بیوتکنولوژی آرکی باکترها، آنتی بیوتیک‌ها، بیوتکنولوژی قارچ‌ها
– رشته دکترای پیوسته بیوتکنولوژی نیمه‌متمرکز است و برای قبولی در آن علاوه بر داشتن رتبه‌ی زیر ۵۰۰ کشوری یا مدال طلای کشوری المپیادهای دانش‌آموزی، باید درمصاحبه نیز قبول شد.
– نحوه‌ی انتخاب این رشته در برگه‌ی انتخاب رشته به این صورت است که چون رشته‌ای نیمه‌متمرکز است بهتر است اولین انتخاب شما باشد و بعد از آن به ترتیب اولویت رشته‌های دیگر متمرکز را انتخاب نمایید.
– در دوره آموزشی این رشته از امکانات مؤسسات آموزش عالی از قبیل دانشگاه های صنعتی شریف، تربیت مدرس و … یا موسسات پژوهشی مانند مرکز ملی تحقیقات ژنتیک و بیوتکنولوژی زیستی، انستیتو پاستور ایران، پژوهشکده ابن سینا، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی استفاده می شود.
شرایط ورود به مراحل این دوره:
دانشجویان در مرحله کارشناسی پس از گذراندن موفقیت آمیز۱۳۲ واحد دروس مشترک معرفتی- نظری، علوم پایه، پزشکی، مهندسی و مبانی بیوتکنولوژی به اضافه آموختن زبان انگلیسی در حد ۵۵۰ نمره تافل و آشنایی کامل با یک زبان برنامه نویسی کامپیوتر در صورتی که معدل آن ها در هر نیمسال تحصیلی ۱۵ باشد، می توانند وارد مرحله دوم یعنی مقطع کارشناسی ارشد شوند که در این مقطع یکی از ۶ گرایش بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی و بیوتکنولوژی کشاورزی (گیاهی) را انتخاب کرده و بعد از گذراندن ۴۸ واحد در یکی از گرایش های تخصصی، و انجام معادل ۶ واحد پژوهش های انفرادی و ارائه ۲ واحد سمینار از مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شوند.
در این مرحله در صورتی که میانگین نمرات دروس مقطع کارشناسی ارشد آنها حداقل ۱۶ باشد، میتوانند در امتحان جامع شرکت کنند و در صورت موفقیت در این امتحان، وارد مرحله دکترای تخصصی خواهند شد و رسماً برای ثبت پایان نامه دکتری اقدام کنند.
– این رشته ترکیبی از همه چیز است؛ یعنی هم درس‌های ریاضی و هم تجربی
– در سطح جهانی کاملاً شناخته شده است و امکان تحصیل و کار در خارج کشور در این رشته وجود دارد.
– رشته‌ای پژوهش محور است و برای افرادی که روحیه‌ی پژوهشی و خلاقیت دارند مناسب است.
– رشته‌ی زودبازده‌تری هست. در این رشته بعد از ۸ سال مدرک دکترای تخصصی (PhD) خود را دریافت می‌کنید اما در رشته‌ی پزشکی یا دندان‌پزشکی ۶ الی ۷ سال فقط دکترای عمومی طول می‌کشد؛ علاوه بر آن معلوم نیست چند سال باید منتظر قبولی در تخصص باشید.
– این رشته تعهد خدمت ندارد.
– سالیانه به طور میانگین فقط ۱۰ نفر می‌پذیرد به همین دلیل فرصت‌های شغلی این رشته هنوز خالی هستند و نیاز به نیروی متخصص دارند.
توانایی‌های لازم:
رشته بیوتکنولوژی از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو می‌پذیرد چرا که بعضی از گرایش‌های این رشته به علوم پزشکی و بعضی دیگر از گرایش‌ها به رشته‌های مهندسی مربوط می‌شود. دوره دکترای مستقیم بیوتکنولوژی، دوره آموزشی خاصی است که مناسب با توانایی‌های دانشجویانِ سرآمد به صورت پیوسته و فشرده تنظیم شده است و با پذیرش دانشجویانی که از نظر بهره هوشی، قدرت درک و استدلال، توان نوآوری و خلاقیت، خودآموزی و استفاده مناسب از وقت، علاقه و انگیزه شدید به یادگیری و توانایی‌های ذهنی و روانی سرآمد همگنان خود هستند، آنان را برای اخذ درجه دکتری در این رشته آماده میکند. از همین رو نیمی از ظرفیت پذیرش این رشته به داوطلبانی اختصاص دارد که‌در مرحله ماقبل نهایی المپیادهای دانش‌آموزی ریاضی، فیزیک، شیمی، کامپیوتر و زیست‌شناسی پذیرفته شده باشند و نیمی دیگر نیز مخصوص داوطلبانی است که از طریق آزمون سراسری وارد شده و نمره کل آزمون سراسری آنها از ۰۰۰ ، ۱۰ کمتر نباشد. در ضمن از پذیرفته‌شدگان این رشته، مصاحبه علمی به عمل می‌آید تا دانشجویانی که واقعاً علاقه‌مند بوده و انگیزه علمی لازم را دارند، وارد این رشته شوند.
