روانشناسی
PSYCHOLOGY
یکی از رایج ترین تعاریف رشته روانشناسی این است که روانشناسی را علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهن موجود زنده علی الخصوص انسان بر اساس روش علمی می‌دانند.در واقع این رشته به مباحث رفتار و فرایندهای روانی از جمله احساس، ادراک، شخصیت، تفکر، هوش، حاقظه، هیجان و انگیزیش و … می‌پردازد. رشته روانشناسی یک رشته کاربردی است که با تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها در ارتباط است و در جامعه امروزی روز به روز نیاز بیشتری به وجود این علم در زندگی مان احساس می‌شود به همین خاطر است که این رشته در بین داوطلبان کنکوری از محبوبیت خاصی برخوردار است. هدف از این رشته تربیت افرادی است که مفاهیم و اصول نظری و عملی و روش‌های پژوهش در این علم را فرا بگیرند و در گرایش مربوطه به کار گیرند.
روانشناس به بررسی نحوه ادراک محیط توسط موجود زنده یعنی ما دانش‌آموزان از محیط خود و چگونگی رفتار ما در شرایط خاص می پردازد.گرچه موجود زنده شامل غیر انسان نیز می‌شود ولی هدف اصلی این رشته بررسی وضعیت انسان است.
روانشناسی با در نظر گرفتن نیازهای طبیعی انسان و درک روح زمان ، به عنوان پرچمدار مطالعه پیچیدگیهای بشر امروز است. در یک تعریف ساختار شکن از روان شناسی، «روان شناسی عبارت از کشف دروغ‌هایی است که به خود می‌گوییم و همچنین تعیین حد و مرز راست هاست» در این تعریف انسان موجودی است که نخست باید خود را فتح کند. در نتیجه صداقت تمام عیار با خود پایه روان شناسی است. این تعریف روان شناسی را با خودشناسی پیوند می‌زند.
روانشناسی رشته نسبتاً جدیدی است که هنوز مراحل تکاملی را می‌گذراند. با وجودی که انجمن روان شناسی آمریکا تاکنون ۵۳ زمینه مختلف روانشناسی را شناسایی کرده است، اما به دلیل تنوع رفتارهای انسانی، زمینه‌های تازه به طور مستمر در حال پدید آمدن هستند.
به دلیل آنکه روانشناسی با موضوعات دیگری از قبیل زیست شناسی، فلسفه، انسان شناسی و جامعه شناسی نیز ارتباط دارد، شاخه‌های جدید پژوهشی و کاربردی به طور مستمر درحال شکل‌گیری است.
برخی از رشته‌های روانشناسی هم اکنون کاملاً جا افتاده‌اند و بسیاری از دانشگاه ها به ارائه دوره‌های آموزشی و مدرک دانشگاهی در آنها می پردازند. در این میان روانشناسی بالینی خدمات تشخیص و درمان (روان درمانی) را به افرادی که دچار رفتارهای نابهنجاری مثل افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره هستند، ارائه می‌دهد که این خدمات در سه زمینه تشخیص، درمان و پیشنهادِ روش‌هایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاری‌های رفتاری ارائه می‌شود. روانشناسی صنعتی و سازمانی نیز یافته‌های روانشناسی را در تمام محیط‌های کاری به کار می‌برد؛ یعنی درباره این که محیط کار باید چگونه باشد تا بهترین بازدهی را داشته باشد یا چه متغیرهایی در ارتباط بین کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملی باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر می‌شود، مطالعه می‌کند. روانشناسی عمومی نیز به مطالعه کلیات روانشناسی می‌پردازد و روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی کاربرد یافته‌های روانشناسی در رابطه با کودکان استثنایی (تیزهوشان و معلولین جسمانی) است.
رشته‌ی روانشناسی از زیرگروه‌های ۵ گروه آزمایشی علوم انسانی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۳ | اقتصاد: ۲ | ادبیات اختصاصی:۲ | عربی اختصاصی:۱ | تاریخ و جغرافیا:۱ | علوم اجتماعی:۳ | فلسفه و منطق:۲ | روانشناسی:۳ |
توجه: همه‌ی دروس بالا اختصاصی بوده و ضریب همه در ۳ ضرب می‌گردد.
رشته‌ی روانشناسی از زیرگروه‌های ۱ گروه آزمایشی ریاضی و فنی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۴ | فیزیک: ۳ | شیمی:۲ |
رشته‌ی روانشناسی از زیرگروه‌های ۱ گروه آزمایشی علوم تجربی است و ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته عبارت است:
| ریاضی:۲ | فیزیک: ۲ | شیمی:۳ | زیست شناسی: ۴ | زمین شناسی:۰ |
تعداد واحدها:
دروس عمومی: ۲۳ واحد
دروس پایه و اصلی شاخه‌های عمومی و استثنایی: ۷۱ واحد
دروس پایه و اصلی گرایش بالینی: ۹۸ واحد
دروس اختصاصی شاخه‌های عمومی – استثنایی: ۴۰ واحد
دروس اختصاص گرایش بالینی: ۱۳ واحد
دروس انتخابی برای شاخص‌ها و گرایش‌ها: ۱۰ واحد
مجموع دروس هر یک از شاخه‌های عمومی و استثنایی و هم چنین گرایش بالینی ۱۴۴ واحد می‌باشد.
گرایش‌های مقطع کارشناسی:
گرایش بالینی. آموزش کودکان استثنایی. صنعتی، سازمانی. عمومی
ظاهراً گرایش‌های مختلف روانشناسی در مقطع کارشناسی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند اما به معرفی هر یک از حوزه‌های فوق می‌پردازیم:
روان شناسی بالینی
خدمات تشخیصی و درمانی (روان درمانی) را به افرادی که دچار رفتارهای نابهنجاری مثل افسردگی، اضطراب، وسواس و غیره هستند، ارائه می‌دهد که این خدمات در سه زمینه تشخیص، درمان و پیشنهاد روش هایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاری های رفتاری ارائه می‌شود. روانشناسی بالینی را امروزه علم بهزیستی می‌نامند. چون این حوزه از روانشناسی به انسان یاد می‌دهد که چگونه فرض های غلط و ناکارآمد را در ذهن خود تصریح کرده و در نهایت زندگی خوب و مناسبی داشته باشد. به همین دلیل برخلاف تصورعامه، این رشته با روان شناسی تفاوت بسیاری دارد؛ چون روان پزشکی به شیمی درمانی می‌پردازد و یک روان پزشک اجازه تجویز دارو را دارد اما یک روان شناس بالینی دارو تجویز نمی‌کند بلکه به ریشه یابی علت بیماری های روانی می‌پردازد و به روش رفتار درمانی، بیمار را معالجه می‌کند مگر در مراحل حاد بیماری که در این صورت بیمار باید به روانپزشک مراجعه کند.
روان شناسی بالینی اصول روانشناختی را در امر تشخیص و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری به کار می‌برد.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی بالینی:
کاربرد مقدماتی روش‌های تشخیص بالینی، کاربرد مقدماتی روش‌های درمان، مصاحبه، سمینار مسائل روانشناسی بالینی در جهان و ایران، پژوهش‌های عملی در روانشناسی بالینی، روانشناسی پویایی گروه، کلیات روانپزشکی، بررسی مقدماتی نظریه‌های روان درمانی، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی کودکان استثنایی
روان شناسی عمومی
به مطالعه کلیات روان شناسی می پردازد. البته باید توجه داشت که عنوان گرایش برای روان شناسی عمومی بی معنا است چون ما تخصصی به نام روان شناسی عمومی نداریم.
روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی
شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی‌های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان می‌پردازد.
نکته: در مورد تفاوت دو رشته روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی و علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی، باید گفت: بررسی این که کودکان استثنایی (کندذهن یا باهوش) چه مطالبی را باید بیاموزند به علوم تربیتی باز می‌گردد. اما این که ذهن این گروه از کودکان چه توانایی‌هایی را دارند و حافظه و یادگیری آنها در چه حدی است به روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی ارتباط دارد. ولی در کل بین این دو رشته نقاط اشتراک فراوانی وجود دارد.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی استثنایی
روانشناسی مشاوره و راهنمایی، نظریه‌ها و کاربرد آزمون‌های شناختی، روانشناسی کودکان تیزهوش و روش‌های آموزش آنها، روانشناسی کودکان عقب‌مانده و روش‌های آموزش آنها، اختلالات تکلم و گفتار درمانی، روانشناسی تدریس به کودکان ناشنوا، روانشناسی تدریس به کودکان نابینا، متون روانشناسی کودکان استثنایی به زبان‌های خارجی، بهداشت روانی کودکان استثنایی و خانواده، زمینه پیشگیری از تولد کودکان عقب افتاده، روانشناسی کودکان ناسازگار، روش‌های تغییر و اصلاح رفتار کودکان، سمینار مسائل کودکان استثنایی در جهان و ایران، پژوهش‌های عملی در روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی
روانشناسی صنعتی-سازمانی
یافته های روان شناسی را در صنعت به کار می برد یعنی درباره این که محیط کار باید چگونه باشد تا بهترین بازدهی را داشته باشد و یا چه متغیرهایی در ارتباط بین کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملی باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر می شود، مطالعه می‌کند. روان شناسی صنعتی و سازمانی به گزینش افراد متناسبی برای یک شغل و پرورش برنامه های آموزشی شغلی می پردازد و در آن دسته از تصمیم‌گیری های مدیریت که با روحیه کاری کارکنان ارتباط دارد، شرکت می‌کند.
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف روانشناسی:
روانشناسی عمومی، علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی، آمار توصیفی، فیزیولوژی عمومی، کلیات فلسفه، مبانی جامعه‌شناسی، روانشناسی احساس و ادراک، متون روانشناسی به زبان خارجی، آمار استنباطی، روش تحقیق در روانشناسی، روانشناسی فیزیولوژیک، روانشناسی تجربی، روانشناسی رشد، روانشناسی یادگیری، روانشناسی تربیتی، روانشناسی اجتماعی، روانسنجی، انگیزش و هیجان، شخصیت، آسیب‌شناسی روانی، بهداشت روانی، روانشناسی مرضی کودک، تاریخچه و مکاتب روانشناسی
دروس تخصصی گرایش روانشناسی عمومی:
طرح‌ها و پژوهش‌های آزمایشگاهی، مقدمات نورو بسیکولوژی، ارزشیابی شخصیت، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی هوش و سنجش آن، تفکر و زبان، روانشناسی پویایی گروه، روانشناسی کودکان استثنایی، سمینار در مسائل روانشناسی عمومی، اختلالات یادگیری، روانشناسی جنایی، پژوهش‌های عملی در روانشناسی عمومی
توجه: رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول از حذف رشته مشاوره در مقطع کارشناسی خبر داد و گفت: در کنکور سال ۹۵ این رشته حذف شد و فقط دانشگاه فرهنگیان این رشته را ارائه می دهد.
علی فتحی آشتیانی در گفتگویی با اشاره به حذف رشته کارشناسی مشاوره گفت: براساس مصوبه کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی، دوره کارشناسی مشاوره همانند سایر گرایش های روانشناسی مثل کارشناسی روانشناسی بالینی، کارشناسی روانشناسی صنعتی سازمانی، کارشناسی روانشناسی عمومی و … در هم ادغام شده و همه دانشجویان ملزم هستند یک برنامه و آن هم کارشناسی روانشناسی بدون گرایش را در مقطع کارشناسی بگذرانند.
وی ادامه داد: رشته مشاره با توجه به اینکه همپوشانی زیادی با روانشناسی دارد و همان کارهایی را انجام می دهد که روانشناسان انجام می دهند، کارگروه تصمیم گرفت همه دانشجویان در مقطع کارشناسی، دوره روانشناسی بدون گرایش را طی کنند.
رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول افزود: سپس دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، در چهار رشته مشاوره خانواده، شغلی، مدرسه و توانبخشی که درحال حاضر وجود دارد ادامه تحصیل دهند.
وی با اشاره به دلایل حذف رشته کارشناسی مشاوره گفت: این رشته به چند دلیل با روانشناسی ادغام شده است، اول اینکه ما در هیج جای دنیا کارشناسی مشاوره نداریم فقط در برخی از جاها مانند کلیساها و فقط برای کسانی که قصد دارند مشاوره ارایه بدهند، یک دوره کارشناسی مشاوره برگزار می شود.
فتحی آشتیانی ادامه داد: دانشگاه‌های برتر دنیا هیچ کدام کارشناسی مشاوره ندارند، نکته دوم اینکه محتوای مشاور چون متاثر از روانشناسی است و افرادی که می خواهند مشاوره بدهند، باید با روانشناسی آشنا باشند بنابراین تصمیم کارگروه بر این شد که در مقطع کارشناسی فقط رشته روانشناسی ارایه شود.
وی تصریح کرد: از همین رو در کنکور سال ۹۵ کارشناسی مشاوره حذف شد و تنها جایی که کارشناسی مشاوره و راهنمایی را دارد، دانشگاه فرهنگیان است که برای وزارت آموزش و پرورش کارشناس مشاوره و راهنمایی تربیت می کند.
وی خاطرنشان کرد: البته این دانشگاه استثناء است و این رشته در سایر دانشگاه‌های دولتی، پیام نور و آزاد حذف شده و دانشجویان که می خواهند، مشاوره بخوانند باید اول کارشناسی روانشناسی را طی کنند و در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری این رشته را دنبال کنند.
نکات
در رشته روانشناسی دروسی مانند زیست‌شناسی و شیمی از اهمیت بالایی برخوردار هستند و توصیه می‌شود داوطلبان پایه قوی از این ۲ درس داشته باشند.
این رشته بین داوطلبان گروه انسانی و تجربی و ریاضی مشترک بوده و از هر سه گروه آزمایشی دانشجو پذیرفته می‌گردد(رشته شناور)
از دیگر نیازمندی‌های این رشته تقویت دروسی مانند زبان انگلیسی، ریاضی و همچنین آمار می باشد. همچنین تحصیل در این رشته نیازمندی بینش عمیقی نسبت به محیط جامعه و رفتارها و واکنش‌های اطرافیان می‌باشد تا بتواند به بررسی ویژگی‌های رفتاری افراد مختلف بپردازد.
ریاضی خوب و آمار قوی از ملزومات این رشته است چون آمار یکی از سنگ بناهای روانشناسی است و همچنین زبان انگلیسی قوی، زیرا ما به زبان فارسی کتاب‌های روانشناسی زیادی نداریم.
در چندسال اخیر داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی نیز مجاز به انتخاب گرایش روانشناسی بالینی هستند و این باعث بالا رفتن کیفی کلاس های دانشگاهی رشته روانشناسی شده است، چون زیست شناسی و شیمی در این رشته اهمیت بسیاری دارد و باید پایه علوم زیستی دانشجوی این رشته قوی باشد.
از سوی دیگر آمار و ریاضی در این رشته کاربرد وسیعی دارد و متأسفانه پایه ریاضی دانش آموزان رشته علوم انسانی تا حدودی ضعیف است و در دانشگاه نمی توانند کارهای آماری این رشته را به خوبی انجام دهند و بالاخره در آزمون این رشته باید زبان انگلیسی ضریب بالایی داشته باشد. زیرا ما به زبان فارسی تعداد زیادی کتاب روان شناسی نداریم و دانشجو لازم است که به کتب مرجع این رشته که به زبان اصلی است مراجعه کند تا بتواند به مطالب جدید این علم دسترسی داشته باشد.
دانشجوی این رشته باید نسبت به اطراف خود و جامعه خود دید عمیقی داشته باشد تا بتواند ظرافت‌های رفتاری افراد را درک کرده و در نهایت به ویژگی‌های روانی افراد پی ببرد.
رشته روانشناسی از زیرمجموعه های کنکور ریاضی در انتخاب رشته کنکور سراسری است. طبق دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری ، پذیرش در رشته روانشناسی در دانشگاه‌های دولتی روزانه، نوبت دوم ( شبانه )، غیر انتفاعی و پیام نور صورت می‌گیرد. البته در رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی هم پذیرش دانشجو دارد.
روانشناسی رشته ای شناور
هر داوطلب می‌تواند حداکثر در دو رشته انتخابی شرکت کند با این شرط که یکی از رشته‌های انتخابی رشته شناور باشد.
رشته شناور در دفترچه کنکور با علامت * مشخص شده است.
هر داوطلب می‌تواند در کنار رشته اصلی خود بر اساس علایق شخصی و توانایی علمی خود یکی از رشته‌های شناور را نیز انتخاب کند.
آزمون رشته های شناور در یک روز و یک ساعت خاص برگزار می‌شود پس نیازی نیست که نگران تداخل آزمون‌ها باشید.
آینده شغلی برای دانش آموختگان رشته روانشناسی:
در حال حاضر فارغ‌التحصیلان این رشته بیشتر جذب آموزش و پرورش می‌شوند یا در شرکت‌ها و سازمان‌ها به عنوان کارشناس روانشناسی فعالیت می‌کنند و عده‌ای نیز به عنوان دستیار متخصص روانشناسی بالینی یا روانپزشک مشغول به کار هستند. از دیگر مشاغل مرتبط با این رشته عبارتند از:
مشاوره شغلی: مشاوران شغلی با ارزیابی شخصیت، تعیین علاقه مندی‌ها و سایر معیارهای ارزیابی در انتخاب شغل به افراد کمک می‌کنند.
روانشناس مدرسه: روانشناس مدرسه وظیفه پرداختن به مشکلات هیجانی تحصیلی و اجتماعی کودکان می‌پردازد.
مشاور: مشاوران در مسائل مختلفی مانند ازدواج، مسائل خانوادگی، هیجانی و تحصیلی و… به کمک مردم می‌شتابند.
مشاور ژنتیکی: مشاوران ژنتیکی غالباً به صورت تیمی با پزشکان، پرستاران و متخصصان ژنتیک کار می‌کنند و به خانواده‌هایی که دارای عضو با اختلال ژنتیکی هستند یا در خطر انتقال یک اختلال ارثی قرار دارند، راهنمایی و کمک می‌کنند.
روانشناس قانونی: این روانشناسان در امور قانونی مانند تشخیص علل قتل و سایر امور جنایی و حقوقی فعالیت دارند.
روانشناس ورزش: این روانشناسان برجنبه‌های شناختی ورزش و ورزشکاران و معضلات پیش روی آنها مانند نحوه عملکرد و آسیب‌ها فعالیت دارند.
روانشناس بالینی: تشخیص و درمان بیماران دارای اختلالات روانی را شامل می‌گردد.
آموزگار آموزش‌های خاص: جهت آموزش و کار با کودکان استثنایی و دارای محدودیت
با بررسی نمونه کارنامه‌های داوطلبان در سال ۹۶-۹۵ به دست آوردن حدود میانگین‌های زیر برای قبولی درگرایش‌های رشته‌ی روانشناسی است:
قبولی روانشناسی دانشگاه دولتی تهران <—- میانگین ۶۵ و ۷۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی <—- میانگین ۷۰ و ۷۵ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی روانشناسی دانشگاه دولتی روزانه <—- میانگین ۱۵ و ۳۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران <—- میانگین ۷۰ و ۵۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
قبولی روانشناسی دانشگاه بین الملل قزوین <—- میانگین ۴۵ و ۵۰ درصدی دروس(به ترتیب) عمومی و اختصاصی
درصد و نمونه کارنامه قبولی رشته روانشناسی در سال ۹۶-۹۵
روانشناسی دانشگاه تهران-روزانه(منطقه۲)
روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی-روزانه(منطقه۲)
